به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، تلسکوپ فضایی اقلیدس آژانس فضایی اروپا در راه رمزگشایی اسرار ماده تاریک و انرژی تاریک جهان است.
این تلسکوپ در روز دوشنبه(۳۱ ژوئیه)، اولین تصاویر خود را به زمین فرستاد. در حالی که این پرتره‌ها مسحور کننده هستند همچنین تایید می‌کنند که ابزارهای این رصدخانه فضایی به شکل فوق‌العاده‌ای کار می‌کنند.
موفقیت اقلیدس واقعا هیجان‌انگیز است، زیرا، به بیان ساده، هدف این کاوشگر ترسیم نیمه تاریک جهان ما با تجزیه و تحلیل میلیاردها کهکشان است که تا حدود ۱۰ میلیارد سال نوری از ما فاصله دارند.
بهتر از آن، آژانس فضایی اروپا همچنین می‌گوید که این نقشه‌ی جاه‌طلبانه به صورت «سه‌بعدی» ترسیم خواهد شد زیرا شامل عنصر زمان برای نشان دادن چگونگی تکامل این قلمروها در کنار کیهان در حال بلوغ است.
یانیک ملیه(Yannick Mellier)، ستاره‌شناس موسسه‌ی اخترفیزیک پاریس و کنسرسیوم اقلیدس، در بیانیه‌ای گفت: اولین تصاویر قابل توجه به دست آمده با استفاده از ابزار مرئی و نزدیک به فروسرخ اقلیدس، عصر جدیدی را به روی کیهان شناسی رصدی و نجوم آماری باز می‌کند. آنها آغاز جستجوی ماهیت انرژی تاریک را به نمایش می‌گذارند.
اقلیدس در اول ژوئیه از پایگاه فضایی کیپ کاناورال در فلوریدا به فضا پرتاب شد.
این تلسکوپ که اکنون در حدود یک میلیون مایل(۱.۶ میلیون کیلومتر) از زمین فاصله دارد، در روز ۲۸ ژوئیه به تلسکوپ فضایی جیمز وب در نقطه‌ای که به عنوان دومین نقطه لاگرانژ شناخته می‌شود، پیوست. طی چند ماه آینده، دانشمندان به آزمایش این دستگاه ادامه خواهند داد تا زمانی که به طور رسمی توسعه‌ی کاوش حماسی کیهانی خود را آغاز کند.
تصاویری که در بالا می بینید با ابزاری بر روی اقلیدس به نام VIS گرفته شده‌اند که مخفف عبارت «Visible Instrument» به معنای ابزار مرئی است.
همانطور که از نامش پیداست، VIS جهان را از طریق بخشی از طیف الکترومغناطیسی که برای چشم انسان قابل مشاهده است، با طول موج‌های بین ۵۵۰ تا ۹۰۰ نانومتر، ثبت می‌کند.
در سمت چپ، می‌توانید میدان دید کامل ابزار مرئی و در سمت راست، یک نسخه بزرگنمایی شده از آن را ببینید. آژانس فضایی اروپا محدوده‌ی تصویر بزرگنمایی شده را به حدود یک چهارم عرض و ارتفاع ماه کامل که از زمین دیده می‌شود تشبیه می‌کند.
برخی از برجسته‌ترین تصاویر ابزار مرئی شامل پرتوهای کیهانی است که مستقیما در سراسر میدان پرتاب می‌شوند، انبوهی از ستاره‌های درخشان غیرقابل چشم پوشی و مهمتر از همه، چند حباب مبهم.
آژانس فضایی اروپا توضیح می‌دهد که این حباب‌ها، کهکشان‌هایی هستند که اقلیدس در حین تهیه‌ی نقشه بسیار دقیق از جهان، انرژی تاریک و همه چیز بررسی خواهد کرد.
ریکو ناکاجیما(Reiko Nakajima)، دانشمند ابزار مرئی، در بیانیه‌ای گفت: آزمایش‌های زمینی تصاویری از کهکشان‌ها یا خوشه‌های ستاره‌ای به شما نمی‌دهند، اما در اینجا همه آنها در یک میدان هستند. نگاه کردن به آنها زیبا و لذت بخش است.
در مرحله بعدی، به NISP می‌رسیم که ابزار طیف سنج و نورسنج فروسرخ نزدیک اقلیدس است. همانطور که آژانس فضایی اروپا می‌گوید، NISP دو نقش دارد. اول اینکه می‌تواند کهکشان‌ها را در نور مادون قرمز، یا نور نامرئی برای چشم انسان که بین ۹۵۰ تا ۲۰۲۰ نانومتر در طیف الکترومغناطیسی قرار دارد، به تصویر بکشد. تلسکوپ فضایی جیمز وب همچنین از چنین طول موج‌های فروسرخ بهره می‌برد، به همین دلیل است که دانشمندان اغلب می‌گویند که در حال پرده برداری از یک جهان نامرئی است.
دوم اینکه، NISP می‌تواند دقیقا میزان نوری را که هر کهکشان ساطع می‌کند اندازه‌گیری کند که می‌تواند به ما بگوید که آن کهکشان‌ها چقدر دور هستند.
تصاویر NISP که در بالا می‌بینید تقریبا شبیه به مجموعه‌ی ابزار مرئی هستند که در سمت چپ تصویر کامل را شامل می‌شود در حالی که سمت راست یک بخش بزرگنمایی شده است.
نور اعماق فضا پیش از رسیدن به آشکارساز NISP، از چند فیلتر نیز عبور می‌کند و این نتایج بسیار شگفت انگیزی را ارائه می‌دهد. این فیلترها می‌توانند کارهایی مانند اندازه گیری روشنایی در یک طول موج مادون قرمز خاص را انجام دهند که به اندازه‌گیری فاصله کهکشانی NISP کمک می‌کند.
کنود جانکه(Knud Jahnke)، از موسسه نجوم ماکس پلانک(MPIA) در هایدلبرگ که روی این تلسکوپ کار می‌کند، می‌گوید: اگرچه این اولین تصاویر آزمایشی هنوز برای اهداف علمی قابل استفاده نیستند، من خوشحالم که تلسکوپ و دو ابزار آن در حال حاضر به خوبی در فضا کار می‌کنند.
در این تصویر که شبیه به یک محافظ صفحه نمایش رایانه در اوایل سال ۲۰۰۰ است، هر رگه نشان دهنده‌ی طیف نوری مجزایی از یک کهکشان یا ستاره است.
اقلیدس دستگاهی به نام «گریسم»(grism) دارد که می‌تواند نور کیهانی را قبل از ارسال داده‌ها به NISP به طیف کاملی از طول موج‌ها تقسیم کند.
با این فرآیند، دانشمندان می‌توانند تعیین کنند که برای مثال یک کهکشان خاص چقدر دور است و همچنین کهکشان از نظر شیمیایی از چه چیزی ساخته شده است.
ویلیام گیلارد(William Gillard)، دانشمند ابزار NISP در بیانیه‌ای گفت: ما تصاویر شبیه سازی شده، تصاویر آزمایشی را دیده‌ایم. هنوز باور اینکه این تصاویر از جهان واقعی هستند، برای من سخت است. بسیار دقیق و شگفت‌انگیز.
کار بعدی اقلیدس چیست؟
انرژی تاریک و ماده تاریک، برخی از بزرگ‌ترین و جذاب‌ترین پرسش‌های موجود در نجوم امروزی را به خود معطوف کرده‌اند.
هیچ یک از این پدیده‌ها را نمی‌توان با چشم انسان دید، با این حال به نظر می‌رسد که جهان ما را کنار هم نگه می‌دارند.
برای شروع، فضا به طور مداوم در هر جهتی مانند یک بادکنک غیرقابل ترکیدن به سمت بیرون در حال گسترش است. اما نکته عجیب این است که به نظر می‌رسد این گسترش با سرعتی اتفاق می‌افتد که دانشمندان نمی‌توانند آن را با در نظر گرفتن همه‌ی چیزهای قابل مشاهده در جهان ما توضیح دهند. بنابراین، مورد دیگری باید برای سرعت بخشیدن به انبساط کیهانی وجود داشته باشد که دانشمندان به آن «انرژی تاریک» می‌گویند.
در همین حال، در این جهان در حال انبساط، به نظر می‌رسد نوعی چسب وجود دارد که مطمئن می‌شود کهکشان‌ها در جای خود قرار دارند و نحوه چیدمان آنها را تعیین می‌کند. برای مثال، دانشمندان محاسبه می‌کنند که گازها و ستارگان بین کهکشانی اغلب به‌گونه‌ای حرکت می‌کنند که گویی نوعی گرانش اضافی آنها را می‌کشد. احتمالا این به این دلیل است که نوعی ماده نامرئی کهکشان‌هایی را که این اجرام در آنها زندگی می‌کنند احاطه کرده است و بنابراین نیروهای گرانشی بر آنها اعمال می‌شود. آن «چسب» غیرقابل مشاهده به عنوان ماده تاریک شناخته می‌شود.
ماده تاریک و انرژی تاریک لزوما از یک یا حتی دو چیز تشکیل نشده‌اند. آنها می‌توانند از دسته‌ای از اجزای مختلف تشکیل شوند. دانشمندان فقط از این موارد تحت عنوان عباراتی برای توصیف شکاف‌های موجود در درک ما از جهان استفاده می‌کنند.
تنها چیزی که در حال حاضر با اطمینان می‌دانیم این است که جهان تاریک وجود دارد.
اما اگر ماموریت اقلیدس برای نقشه‌برداری دقیق جهان طی حدود شش سال آینده به پایان برسد، شاید دانشمندان سرنخ‌هایی در مورد چیستی جهان تاریک به دست آورند.
ژنرال جوزف اشباخر(Josef Aschbacher)، مدیر آژانس فضایی اروپا، در بیانیه‌ای گفت: من کاملا اطمینان دارم که تیم پشت این ماموریت موفق می‌شود که از اقلیدس برای افشای موارد زیادی در مورد ۹۵ درصد جهان که در حال حاضر اطلاعات کمی درباره‌ی آن داریم، استفاده کند.
انتهای پیام