محمدرضا حکیمی درباره عاشورا چه گفته؟

واژه‌های عاشورا تنها «تشنگی», «شهادت» و «اسارت» نیست، «نماز» و «عدالت» نیز هست؛ بلکه واژه‌های اصلی همین دوتاست، نماز واژه شب عاشوراست و عدالت واژه روز عاشورا...

به گزارش ایسنا،  این‌ها سخنان محمدرضا حکیمی (۱۴ فروردین ۱۳۱۴- ۳۱ مرداد ۱۴۰۰)  است؛ متفکری که نامش با اندیشه دینی و فلسفه و عنوان مکتب تفکیک گره خورده است. محمدرضا حکیمی فقیه، مجتهد شیعه، متفکر و نویسنده شناخته می‌شد و عناوینی چون «علاّمه»، «فیلسوف عدالت» و «مرزبان توحید» اغلب پیشوند نام او شده‌اند. او درباره قیام عاشورا  و چرایی آن کتاب‌هایی در کارنامه خود دارد.

در ادامه مروری داریم بر کتاب‌هایی که درباره این واقعه نوشته و همگی در انتشارات دلیل ‌ما منتشر شده است:

«امام حسین (ع): پیام معصومین (ع) به انسان‌ها و انسانیت‌ها» از مجموعه کتاب‌های «برگرفته از آثار» است.

در معرفی این کتاب عنوان شده است: موضوع این کتاب، معرفی شخصیت‌ امام حسین(ع) و ذکر برخی سخنان ایشان است. کتاب حاضر، مجلدی دیگر از مجموعه «پیام معصومین(ع) به انسان‌ها و انسانیت‌ها» است. این کتاب، براساس آثار علامه «محمدرضا حکیمی» تدوین شده و تلاشی است در راستای شناساندن شخصیت و علل قیام امام حسین(ع) به همراه ذکر برخی سخنان و مواعظ ایشان.

در برشی از کتاب می‌خوانیم:  در موضع اجتماعی، آنچه مهم است نشر آگاهی و فرهنگ مبارزه است؛ و یکی از عمده‌ترین قسمت‌های فرهنگ عاشورا، شناخت اجتهادی جامعه است نسبت به تعدی و خیانت و ستم و نقض اصول و محو حقوق و اتلاف اموال.

 همچنین در بخش دیگری آمده است: عاشورا... پوچی عمر عابدان و زاهدانی را که به زهدی گسسته از تعهدهای اجتماعی و تحرک‌های اقدامی دل خوش کرده بودند برملا ساخت. نشان داد که دین خدا امانت الهی است که هرگاه زمامداران در نگاهداری آن خیانت کنند هیچ چیز مهمتر از مبارزه با آنان نیست. یادآور شد که انسان ودیعه خدایی است که هرگاه حاکمیت‌ها مسیر او را منحرف سازند مهمترین تکلیف ایستادن در برابر آن‌هاست.

«عاشورا مظلومیتی مضاعف» که به چاپ چهارم رسیده، شماره نوزدهم از مجموعه کتاب‌های «برگرفته از آثار» است.

این اثر شامل پنج مقاله با این عنوان‌هاست: «عاشورا، مظلومیتی مضاعف»، «نجوا با عاشورا و سخنی در ابعاد»، «جامعه قرآنی (نه قارونی!)»، «انقلاب عاشورا و قسط» و «عاشورا و ساختار جامعه». 

تاکید مولف بر اهتمام امام حسین (ع)‌ در اجرای نماز،‌ عدالت،‌ امر به معروف و نهی از منکر و جلوگیری از نابودی اسلام واقعیتی در مکتب اهل بیت (ع) است. در این کتاب مطالبی در مورد اقتصاد اسلامی و مبارزه با تکاثر و اسراف‌کاری و ... مطرح شده است.

در بخشی از کتاب ‌می‌خوانیم: واقعه عاشورا، در حادترین شرایط خود، ۲۴ ساعت را اشغال کرد: از عصر تاسوعا که عمر سعد فرمان هجوم به خیمه‌های خاندان پیامبر(ص) را صادر کرد، تا عصر عاشورا که سر پسر پیامبر(ص) بر سر نیزه رفت. و در این یک شبانه‌روز، امام حسین(ع) - وارث آدم(ع) تا خاتم(ع) - دو مسئله اصلی رسالت انبیایی یعنی نماز و عدالت را به گوش همه تاریخ و همه جهان و جهانیان رسانید.

«قیام جاودانه» با عنوان فرعی «سخنی چند پیرامون عاشورا و آفاق آن» کتاب دیگر این اندیشمند دینی است که به چاپ سیزدهم رسیده است؛ نویسنده بیشتر بر استفاده از قیام عاشورا و درس‌آموزی و الگوگیری از آن، و پیوندش با عدالت تکیه و تأکید کرده است.

 عناوین مقالات این مجموعه عبارت است از: عاشورا و جهان اسلام؛ عاشورا و انسان نو؛ عاشورا و عدالت...؛ عاشورا، انقلاب‌ها و حکومت‌ها؛ حکومت مسانخ؛  اسلام و مردم (دین مردمی)؛ طاغوت‌زدایی، تنها راه رهایی؛ عدالت، محو سیمای فقر.


در قسمتی از مقدمه این اثر درباره عاشورا چنین تعبیراتی به چشم می‌خورد: «رسالت جداسازی حق از باطل و عدل از ظلم به منظور پایداری حق و عدل و نابودی باطل و ظلم همواره رسالتی عظیم است و عاشورای عظیم تجلّی تام ادای این رسالت است».

«عاشورا و عدالت» شماره بیست و یکم از مجموعه کتاب‌های «برگرفته از آثار» است. این کتابچه دربردارنده دو مقاله حول موضوع عاشورا، عدالت و ساختار جامعه است؛ همچنین برگرفته از کتاب‌های «عاشورا مظلومیتی مضاعف» (قطع پالتویی) و جلد پنجم «ترجمه الحیات»  است.

نویسنده معتقد است: قرآن کریم، از خلافت یزد و امثال یزید زنده نیست، از شهادت حسین(ع)، زنده و باقی است؛ پس رسول خدا(ص) درست فرمود که «حسین منی و انا من حسین». وجوب قیام در برابر هر باطلی، و یاری کردن هر حقی، تا بنای باعظمت دین بر سر پا بماند، و تعالیم آن، همه‌گیر گردد، و اخلاق آن انتشار یابد، درسی است که انقلاب حسینی به امت اسلام داد. آری، تاریخ باشکوه عاشورا به ما می‌آموزد که گزیدن بقای جاودانی حتی اگر با چشیدن مرگ همراه باشد بر زندگی در زیر یوغ بردگی، برتری دارد، و به پیشباز مرگ رفتن برای رهانیدن امت از چنگال جور و فجور ارزشی مقدس است؛ و ما را بر آن وامی‌دارد که در صراط مستقیم فداکاری برای نجات دین راستین و مشعشع گام نهیم، و از سقط در مغاک خواری سر باز زنیم.

نویسنده ۲۰ هدف برای قیام عاشورایی برمی پ‌شمرد که کسانی که مراسم عزاداری آن امام را برپا می‌دارند، لازم است که درباره این هدف‌های قرآنی حسینی عاشورایی بیشتر و شدیدتر از دیگران اهتمام ورزند، اهتمامی که خون‌های عاشورا آن را برایشان واجب می‌دارد.

در برشی از کتاب می‌خوانیم: بنا بر منطق عاشورا، امر به معروف و نهی از منکر، باید از بالاترین طبقات شروع شود، تا فساد از ریشه برافتد، و باید توانگرانی که قرآن می‌فرماید مایه فسادند(مفسد فی‌الارض‌اند) و به هیچ‌گونه در برابر اصلاحات تسلیم نمی‌شوند، حتی در خود پیکره دولت، تکلیف‌شان با قرآن و عاشورا معلوم گردد، جامعه عاشورا جامعه حسینی است نه یزیدی... و جامعه تکاثری، جامعه یزیدی است نه حسینی.

«عاشورا و غزه»  شماره بیست و هفتم از مجموعه کتاب‌های «برگرفته از آثار» ست که به بهانه حمله رژیم صهیونیستی به نوار غزّه (که مصادف بود با «عاشورا» ی حسینی)، به رشته تحریر درآمد و اولین بار توسط انتشارات مسجد همت تجریش، به اهتمام مجتبی کیا و مرتضی کیا به چاپ رسید و پس از آن توسط انتشارات دلیل ما در قطع خشتی به چاپ رسید.

نگارنده در ابتدا بحثی طولانی درباره عاشورا بیان می‌کند، سپس به مناسبت تقارن ایام مذکور با جنگ غزه در سال ۱۳۸۷ش مطالبش را چنین عرضه می‌کند: «از اصول مسلم اسلام (نیز از اصول مسلم عقلایی) این است که مسلمانان باید - همواره و در هر شرط و وضع - از دین خود (اسلام) و از مسلمانان دفاع کنند، پشت و پشتیبان یکدیگر باشند، و در برابر هرگونه حمله و تهاج دست در دست یکدیگر بگذارند، بلکه مانند یک دست شوند، و مقاومت کنند، و به حمله‌ها و تهاجم‌ها پاسخ دهند، و موجودیت دین خدا و قرآن کریم و قبله معظمه، و خود، و دیگر مسلمانان را مصون بدارند. این امر، جای هیچ‌گونه شبهه‌ای و تعللی ندارد... لکن شرایط به گونه‌ای پیش رفت که چنین نشد بلکه چیزهایی پیش آمد که از هیچ انسان مسلمان و مدعی مسلمانی انتظار نمی‌رفت... این شیعیان ایران بودند که از لحظه اول، به ادای تکلیف اسلامی خود قیام کردند، و به‌صراحت ابراز داشتند که ما همچنان‌که برای «عاشورا» عزاداریم، برای مردم غزه نیز عزاداریم... دفاع از غزه، دفاع از مسجد الاقصی است، دفاع از کل موجودیت‌های اسلامی است... این را باید مرتجعین بدانند.»

 محمدرضا حکیمی در «سرود جهش‌ها» به مظلومیت اهل‏ بیت بویژه امام علی و معرفی برخی از اصحاب اهل بیت پرداخته است. این مجموعه که با سبک ادبی و احساسی نگاشته شده است، دارای نظم منطقی خاصی نیست، اما شاکله اصلی آن معرفی برخی از تعالیم، بزرگان و آموزه‏‌های شیعی بوده و بنا بر ادعای نویسنده آن به منظور بازگویی برخی از تعالیم و ارزش‌های اسلامی تدوین شده است.

بحثی درباره غدیر، فلسفه شورش‌های شیعه و گزارشی رمان‌گونه از شام غریبان امام حسین (ع)، از جمله مباحث اصلی این کتاب است. در پایان این اثر نیز به معرفی کتاب شهداء الفضیلة علامه امینی پرداخته شده است.

انتهای پیام 

  • سه‌شنبه/ ۳ مرداد ۱۴۰۲ / ۰۰:۲۴
  • دسته‌بندی: ادبیات و کتاب
  • کد خبر: 1402050301547
  • خبرنگار : 71573