کاروانسرای سردار به دستور یار محمد خان شادلو (سردار مفخم) برای اسکان مهمانان غیر رسمی خود در اواخر سده ۱۲ و اوایل قرن ۱۳ بنا شده است. این کاروان سرا که در زمان قدیم مرکز خرید و فروش شهر به حساب می آمده محل جشن و آئین های اجتماعی هم بوده است.
طی چند سال گذشته این کاروانسرای تاریخی که می توانست محل جذب گردشگر و یکی از جاذبه های شهر بجنورد باشد تبدیل به انبار کسبه های اطراف واقع این مکان تاریخی شده بود که به علت کالاهایی مثل نخ، پشم، ابر و ... محل امنی برای زندگی موش و مارمولک شده بود.
اما بعد از آن اداره کل میراث فرهنگی عملیات مرمت این اثر تاریخی را در دست گرفت ولی با وجود اینکه عملیات مرمت در این کاروان سرا به اتمام رسیده و هزینه های خیلی زیادی نیز برای مرمت آن پرداخت شده است اما هنوز این کاروانسرا کاربری انبار دارد و خبری از سرزدن گردشگران به آنجا نیست و با مراجعه به آنجا با گونی و کیسه های پر، ابر و پشم مواجه خواهید شد.
چند سالی است که اداره کل میراث فرهنگی بنا دارد تا این مرکز تاریخی را برای استفاده بهینه تبدیل به بازارچه سوغات و صنایع دستی و یا رستوران سنتی کند اما با گذشت چندین سال هنوز هم این امر محقق نشده است.
کاروانسرای سردار که می تواند تبدیل به نگین گردشگری در شهر بجنورد شود ولی در حال حاضر در مهجوریت کامل به سر می برد و بیشتر شبیه یک پستو برای مغازه های اطراف آن است.
علی مستوفیان مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: این اداره کل برای کاروانسرای مفخم یک برنامه دراز مدت دارد اما اجرای آن نیازمند مشارکت کسبه نیز می باشد.
وی گفت: در واقع غرفه هایی که در این کاروانسرا وجود دارد متعلق به بخش خصوصی است و آن ها از این مکان‌ها به عنوان فضای تجاری استفاده می کنند.
مستوفیان افزود: برای اینکه بتوان تغییر کاربری های لازم را در این غرفه ها انجام داد و آن را تبدیل به مکانی همچون بازارچه صنایع دستی و یا سوغات کرد در وهله نخست باید این غرفه ها خریداری شوند که نیاز به اعتبار خیلی زیادی دارد و باید در این حوزه تصمیمات مدیریتی اتخاذ شود.
وی در ارتباط با مرمت این مکان تاریخی نیز بیان کرد: مرمت اماکن تاریخی که به ثبت رسیده جزو وظایف میراث فرهنگی است تا این اماکن حفظ و از تخریب آن جلوگیری شود.
این مقام مسئول تصریح کرد: و از آنجایی که این مکان جزو آثار تاریخی ثبتی است اجازه هیچ گونه ساخت و سازی نیز به آن داده نمی شود.
محمد حسن صحراگرد مدیر عامل آتش نشانی بجنورد نیز در ادامه در گفت و گو با ایسنا، از عدم توجه غرفه داران کاروانسرای سردار به اخطاریه های آتش نشانی گلایه داد.
وی با اشاره به اینکه کاروانسرای سردار یکی از بناهای تاریخی مربوط به دوره قاجاریه بوده که در مرکز شهر بجنورد واقع شده است، اظهار کرد: متاسفانه به رغم اینکه این بنای تاریخی توسط اداره کل میراث فرهنگی مرمت شده اما هنوز همان انبار پشم، پر و ابر است.
صحراگرد گفت: مغازه داران اطراف این کاروانسرا غرفه های آن را تبدیل به انبار کرده و کالاهای اضافه خود را در آنجا قرار داده اند.
وی افزود: به علت اینکه مقدار زیادی پشم، پر و اسفنج در آنجا انبار شده نگران آن هستیم تا آتش سوزی در آنجا رخ دهد.
این مقام مسئول تصریح کرد: از آنجاییکه دسترسی خودروهای آتش نشانی به این کاروانسرا بسیار سخت است و اگر آتش سوزی در آن اتفاق افتد برای اطفای آن با مشکلات خیلی زیادی مواجه خواهیم شد.
وی تایید کرد: تاکنون دو مرتبه اخطاریه های لازم به غرفه داران این کاروانسرا ارائه شده و از آن ها درخواست شده تا غرفه ها را به سیستم اعلام اطفای حریق و دستگاه های خاموش کننده مجهز کنند، اما تاکنون مراجعه ای در این ارتباط نداشتیم و این نشان دهنده آن است که به اخطارهای داده شده توجهی نمی شود.
مدیر عامل آتش نشانی بجنورد خاطرنشان کرد: آتش نشانی بجنورد رونوشت اخطارهای داده شده را به دادگستری نیز ارسال کرده تا اگر آن ها بخواهند به موضوع ورود پیدا کنند، وارد شوند.
مجموعه سبزه‌میدان متشکل از یک کاروانسرا، حمام، راسته‌بازار و چند قهوه‌خانه از آثار دوره قاجار در شهر بجنورد است. شاخص‌ترین اثر این مجموعه کاروانسرای سردار است که طرح کلی آن از یک میانسرا و ۳۴ حجره در اطراف آن تشکیل شده است. قسمت‌های مختلف کاروانسرا ازجمله لچکی قوس‌ها به شیوه آجرچینی خفته‌راسته و آجرهای قالبی برجسته تزئین شده است.
بنای حمام در شمال شرقی مجموعه قرار دارد و به شیوه حمام‌های سنتی طراحی‌شده است. در این طرح پس از ورودی، رختکن وجود دارد که از طریق یک راهروی باریک به سربینه و نهایتاً گرمخانه راه پیدا می‌کند.
انتهای پیام