مهریز یکی از شهرستانهای جنوبی استان یزد و در ۳۰ کیلومتری شهر یزد و در کنار جاده استراتژیک تهران ـ بندر عباس قرار دارد.

تاریخ بنای مهریز و اطراف آن مربوط به پیش از اسلام است و آن را به مهرنگار دختر انوشیروان نسبت داده‌اند اما با توجه به نقش نگاره‌هایی که بر سنگهای کوه ارنان منقش شده است این شهر قدمتی بیش از ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح دارد و پدیدار شدن آثار کهن با معماری عالی توسط کاوشگران بیانگر این ادعاست.

این منطقه با شرایط خاص جغرافیایی موقعیت طبیعی با قله‌های برف گیر و آب و هوای معتدل کوهستانی در حاشیه کویر، از قابلیت‌های تفریحی و گردشگری از جمله چشمه پرآب و زیبای غربالبیز، منطقه تفریحی کوه ریگ و آثار باشکوه تاریخی خشتی همواره پذیرای خیل کثیری ازگردشگران داخلی و خارجی است.

مهریز با قنوات و کاریزهایی که به دیگر مناطق یزد جاری می‌ساخته و می سازد، همانند قلبی است که آب، این مایه زندگانی را به دیگر اعضا و جوارح یزد گذشته و حال، ارزانی می‌دارد.

به دلیل حاصل خیزی اراضی این شهرستان، بیشتر مردم این منطقه به کار کشاورزی اشتغال دارند ولی مردم منطقه در کنار کشاورزی و دامداری به صنایع دستی نیز اشتغال دارند.

وجود بناهای تاریخی که سیر تحول و دوره‌های معماری را در این شهر معرفی می‌کند، همه و همه دال بر غنای فرهنگی و پیشینه آباد تاریخی این منطقه است.

باغ جهانی پهلوان‌پور

یکی از جاذبه‌های دیدنی مهریز، باغ پهلوان پور مهریز است که از زیباترین باغ های ایرانی محسوب می شود و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

این باغ توسط سه رشته قنات آبیاری می‌شود و همین موجب شده تبدیل به نقاط سرسبز و خرم این شهر شود.

باغ پهلوان پور که در دوره قاجاریه ساخته شده اکنون به صورت یک هتل سنتی درآمده است.

چشمه غربالبیز

چشمه غربالبیز از مناظر کوهستانی جذاب مهریز است که در دامنه کوهی به همین نام قرار گرفته است.

اطراف چشمه دارای پوشش گیاهی درمنه است و آب غربالبیز به صورت سرریز از مظهر چشمه ظهور می‌کند که حفره های چشمه در وسعت ۴۰ متر مربع پراکنده شده است.

محل خروج آب به صورت حفره‌ای عمود بر سطح لایه است که از درز و شکاف های آهکی ناشی می شود.

بیشترین میزان آب دهی چشمه غربالبیز ۱۲۷۰ لیتر در ثانیه است که در زمان بارندگی و عمدتاً در فصل بهار صورت می گیرد.

از جمله ویژگی های آب چشمه غربالبیز این است که آب آن تغییر رنگ نمی دهد و کیفیت آن نیز تغییر نمی‌کند و با اینکه از شکاف کوه خارج می شود دارای ماهی نیز است و راز این چشمه هنوز برای مردم ناگشوده مانده است.

منطقه غربالبیز و کشف بقای تمدن و فرهنگ کهنسال ایران در این منطقه نشان می دهد از هزاره دوم قبل از میلاد، غربالبیز سکونت گاه اقوام مختلف بوده است. همچنین آثار مربوط به عصر مس در غربالبیز که شامل مجسمه انسان، حیوانات مختلف و انواع سرنیزه در اندازه های گوناگون بوده است، حاکی از سابقه طولانی این منطقه است.

 کوه ریگ

تفرجگاه کوه ریگ، تنها تپه شنی طبیعی استان یزد با دارا بودن آثار متعدد تاریخی و مناظر بکر طبیعی در مهریز گردشگران و بازدیدکنندگان زیادی را جذب خود می کند.

این تپه دارای ماسه‌های بسیار نرمی است که در ادوار گذشته تا به امروز بر اثر گردبادهایی جمع شده است.

این کوه، تلی از ماسه ‌های تمیز و بدون خاک  با شرایط منحصر بفرد است  و ریگ‌های این کوه به دلیل تابش مستقیم نور خورشید، داغ می‌شود و به دلیل ریگ بودن تپه، کوهنوردان را اغلب تا نیمی از پا در ریگ‌های داغ فرو می‌برد و به همین دلیل بسیاری از مردم معتقدند، داغی ریگ‌ ها می‌تواند دردهای عضلانی پا و کمر را از بین ببرد که همین امر سبب شده سالانه تعداد زیادی از گردشگران از این منطقه به عنوان یک منطقه گردشگری درمانی استفاده کنند.

برج کبوترخانه و آب انبار کوه ریگ از دیگر جاذبه‌ های این مکان است.

سرو کهنسال

در کویر خشک یزد و در محدوده شهرستان مهریز سرو تناوری به قدمت تقریبی متجاوز از دو هزار سال و دارای ارتفاعی حدود ۱۵ متر وجود دارد که از شگفتی‌های این جهان حیرت انگیز و از دیدنیهای شهرستان مهریز است.

نقوش تخته سنگ ارنان

تخته سنگ ارنان و نقش های آن یکی از دستاوردهای هنری کهنسال است. این تخته سنگ در نگاه اولیه دو صحنه مجزای شکار را مجسم می‌کند که در سمت راست و قسمت بالای سنگ تصویر بزرگی از هجوم حیوان درنده و انسانی روبروی آن حیوان که احتمالاً مورد حمله واقع شده است و در پشت سر حیوان، مردی نیزه به دست با خصوصیات بدنی مخصوصی به حیوان حمله کرده و نیزه خویش را در بدن حیوان فرو برده است.

آنچه برای بیننده قابل توجه است شیوه زندگی ترسیم شده دراین تصاویر و این که انسانهایی با تاریخ طولانی در این منطقه و سرزمین از استان یزد زندگی می‌کرده‌اند.

با توجه به بررسیهای باستان شناسی بعل آمده در منطقه ارنان، تاریخچه و قدمت این آثارکه مربوط به قدیمی ترین نقوش آن است، احتمالاً به عصر آهن یعنی ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد و قدمت جدیدترین آنها که با خطوط اسلامی توأم است مربوط می شود به سال ۷۱۳ هجری قمری و بنا به اظهارات باستان شناسان، این نقوش به نوعی هنر تفننی و سرگرم کننده برای چوپانان و شکارچیان به هنگام گذر و یا اقامت فصلی در این منطقه مربوط می‌شوند.

مسجد جامع مهرپادین

این مسجد از بناهای سده هشت هجری قمری بوده و دارای گنبد، ایوان، شبستان و منار است.

منار آن بر سر در مسجد ساخته شده و با کتیبه ای از کاشی معرق تزیین شده است. بر اساس متن کتیبه مسجد در اوایل سده هشت هجری قمری توسط «محفوظ بن محمد» ساخته شده است.

مسجد فوق با بیش از ۹۰۰ سال قدمت، یکی از با ارزشترین آثار بجای مانده در این شهرستان است.

این مسجد دارای گنبد، ایوان، شبستان، منار و نیز فضاهای تابستانه و زمستانه به ترتیب با هزار و ۱۸۰۰ متر مربع مساحت است و یک زیلو که بافت آن به ۲۲۳ سال پیش برمی گردد در این مسجد دیده می شود.

 مسجدجامع باغ‌بهار

قدیمی ترین مسجد بغدادآباد مهریز، «مسجد جامع باغ بهار» موسوم به « مسجد ملا مسعود» که در سال ۹۸۹ هجری می زیسته است.

مسجد باغبهار در کنار حسینیه بزرگی به همین نام قرار گرفته و در مجاورت آن آب انباری قدیمی قرار داشته که در دوران گذشته مورد استفاده مردم و اهالی منطقه قرار می گرفته است.

در دوران شکل گیری انقلاب و پس از آن فضای پشت حسینیه و تکیه باغبهار بعنوان کانون مبارزات انقلابیون مهریزی و نیز دفتر حزب جمهوری اسلامی مهریز، فعالیت های پرثمری را ارائه داده است.

درحال حاضر این مسجد جزء آثار باستانی بشمارمی آید و قریب به ۳۴۰ سال سابقه قدمت دارد. نام ملا مسعود و تاریخچه مسجد روی درب ورودی مسجد حک شده است .

مسجدجامع سریزد

ساخت بنای مسجد جامع سریزد بنا به روایتی به ۱۴۰۰ سال پیش باز می گردد که مصادف با ورود مسلمانان به رهبری حضرت امام حسن مجتبی(ع) به یزد و نابودی یزدگرد و برقراری حکومت اسلامی در این مرز و بوم است.

رباط زین الدین

رباط زین الدین به عنوان تنها کاروانسرای مدور ایران در۶۰ کیلومتری جاده یزدـ کرمان، حدود ۵۰۰ متر خارج از جاده قرار گرفته است.

فاصله آن تا شهر مهریز حدود ۳۰ کیلومتر است و تاریخ احداث بنا به دوره صفویه برمی گردد.

قلعه سریزد

قلعه سریزد یکی از زیباترین و سالمترین قلعه‌های جلگه‌ای این سرزمین و در نوع خود بی نظیر است.

این قلعه از خارج شامل دیواری به ارتفاع دو متر گرداگرد است که قبلاً دارای ارتفاع بیشتری بوده است.

خندقی به عمق ۲ متر و عرض ۵ تا ۶ متر در اطراف قلعه، حصار و باروی قلعه که ارتفاعی حدود شش تا هفت متر دارد و گرداگرد قلعه را فرا گرفته و دارای ۹ برج دیده بانی مدور به ارتفاع ۸ تا ۹ متر در گوشه ها و میانه اضلاع است.

منطقه حفاظت شده کالمند بهادران

این منطقه به وسعت ۲۵۰ هزار هکتار از مناطق نادر کویری است که در آن گونه‌ای بسیار ارزشمندی از حیات وحش یافت می‌شود.

تپه ماهورهای کالمند از گیاهان و بوته های مناطق کویری پوشیده شده است و به علت نزدیکی به مرکز شهرستان مهریز و مرکز استان یکی از مناسبترین جاذبه‌های زیست محیطی را در خدمت به صنعت توریسم فراهم آورده و امکان بالقوه بسیار مناسبی است که متأسفانه هنوز آنچنان که باید به یک امکان بالفعل تبدیل نشده است.

 نمونه‌های بسیار کمیاب آهوی ایرانی (غزال)، جبیر (نوع بسیار کمیاب از آهوی شاخدار ایران) و هوبره همراه با جانوران دیگری نظیر کل، بز، قوچ، میش، پلنگ، کفتار، انواع روباه‌ها و خرگوش یکی از جذاب ترین کانونهای زیست محیطی جانوران کویری را در این منطقه بوجود آورده است.

پرندگانی چون تیهو، هوبره، باقرقره، کبک، زاغ بور و انواع عقابها بر غنای این مجموعه افزوده و بالاخره خزندگانی چون لاک پشت، بزمچه و مارهای سمی نیز در آن قابل مشاهده است.

انتهای پیام