امروزه صنعت گردشگری به‌عنوان یک تجارت پر سود و یک شاخه از اقتصاد جهانی در زمینه خدمات مورد توجه و در حال توسعه است تا جایی که توسعه گردشگری نقش مهم و اساسی را در فعالیت‌های اجتماعی و فیزیکی بازی می‌کند.
در واقع گردشگری از مهم‌ترین راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار به خصوص در حوزه شهری است. امروزه از گردشگری به عنوان صنعتی پاک و درآمدزا یاد می‌شود که زمینه را برای توسعه شهر در ابعاد و حوزه‌های مختلف به خصوص حوزه اقتصادی فراهم می‌کند.
صنعت گردشگری از دو جهت عمده حائز اهمیت است: نخست، موجبات آشنایی ملل با دیگر فرهنگ‌ها، نژادها، اقوام، سرزمین‌ها، گویش‌ها و … را فراهم می‌کند و دوم اینکه از نظر اقتصادی به عنوان یک منبع تأمین درآمد و ارز محسوب می‌شود.
کشورهای مختلف جهان در سایه برخورداری از امکانات گوناگون و جاذبه‌های متنوع، در پی جذب و جلب جهانگردی به سوی خویش هستند. کشور ما نیز به دلیل برخورداری از تاریخ بلند و قدمت طولانی جز کشورهای با ظرفیت بالای گردشگری محسوب می‌شود اما متأسفانه در کشور ما، صنعت گردشگری چنان‌که شایسته است گسترش و توسعه نیافته است.
استان زنجان نیز یکی از استان‌های با ظرفیت بالای گردشگری در کشور به واسطه وجود آثار تاریخی و طبیعی همچون گنبد سلطانیه، غار کتله‌خور، معبد داش‌کسن، مقبره ملاحسن کاشی و مردان نمکی به شمار می‌رود که در نقاط مختلف استان پراکنده شده‌اند.
یکی از شهرستان‌های گردشگرپذیر استان، شهرستان خدابنده است که سال پیش حتی گوی جذب گردشگر را از سلطانیه نیز ربود. این شهرستان یکی از شهرستان‌های جنوبی و کوهستانی استان زنجان است که قدمت تاریخ و تمدن آن به هزاره چهارم و پنجم پیش از میلاد باز می‌گردد.
این منطقه جاذبه‌های طبیعی و تاریخی زیادی دارد. دو منطقه تاریخی سهرورد و سجاس که در محدوده این شهرستان واقع هستند، آثار تاریخی ارزشمندی دارند. شهرستان خدابنده از لحاظ پیشینه تاریخی و دیرینگی از اهمیت زیادی برخوردار است و روستاهای گرماب، گلابر و سجاس از جمله آبادی‌های قدیمی و مناطق تاریخی و ارزشمند استان محسوب می‌شود که جزو کانون‌های دیرینه زیستی استان به شمار آمده و در محدوده این شهرستان قرار گرفته‌اند.
کتله‌خور؛ زیباترین غار خشکی جهان
یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری خدابنده غار کتله‌خور است، غار هفت طبقه سی و سه میلیون ساله که در ۸۵ کیلومتری شهر قیدار و ۵ کیلومتری شهر گرماب واقع شده و با غار مشهور علیصدر ۱۰۵ کلیومتر فاصله دارد و گمانه‌زنی‌هایی در خصوص احتمال ارتباط این دو غار وجود دارد.
وجود کنده‌کاری‌های حاصل دست مادر طبیعت در طول میلیون‌ها سال که به شکل‌های زیبای چکیده و چکنده در دالان‌ها و دهلیزهای این غار خودنمایی می‌کند و به زیبایی‌های آن افزوده است.
در برخی از دهلیزهای این غار اسکلت حیواناتی که شباهتی با حیوانات امروزی ندارد و احتمالا از نسل‌های منقرض شده در اعصار گذشته است، کشف شده است همچنین این غار از لحاظ وسعت، دومین غار جهان و از لحاظ زیبایی اولین غار جهان شناخته شده است.
گشت و گذار و دیدن پدیده‌های داخل غار اعم از دهلیزها و گذرگاه‌ها و وجود ستون‌های عظیم استالاگتیت‌ها و استالاگمیت‌ها به رنگ‌های مختلف و تعدادی قندیل‌های توخالی که جزو کمیابت‌ترین قندیل‌ها بوده و به لحاظ منحصر به فرد بودن جلوه ویژه‌ای به غار می‌دهد.
شکل قندیل‌ها در بعضی از نقاط غار به فرم‌های نادری مانند شیر خوابیده، پنجه شیر، لباس عروس، سگ شکاری، نخل سوخته، سفره عقد و ... دیده می‌شود. در حال حاضر ۲ کیلومتر از فضای این غار برای عموم قابل بازدید است.
قیدار نبی؛ بیست و پنجمین جد پیامبر اسلام (ص)
بنای بقعه منسوب به آرامگاه قیدار بن اسماعیل ابن ابراهیم از پیامبران بین اسرائیل و بیست و پنجمین جد پیامبر اسلام است. بقعه به دست بلغار خاتون دختر ارغون شاه احداث و در سال ۱۳۱۹ هجری قمری به دست جهانشاه خان امیرافشار حاکم منطقه با بهترین وضع آن زمان تعمیر شده است.
در دور تا دور مقبره حجرات فروان قرار دارد که در آن زمان برای اجتماع طلاب و روحانیون حوزه علمیه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این بنا به شماره ثبت ۳۲۱ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
حسینه تاریخی شهر کرسف؛ حسینه‌ای روباز و چهار ایوانی
حسینه تاریخی شهر کرسف در زمان امیرجهانشاه خان امیرافشار فرزند حسن‌علی خان امیرافشار (سردار فاتح) حاکم منطقهٰ به دستور وی توسط معماری ساخته شد.
این حسینیه از معدود حسینیه‌های شمالغرب کشور است که با نقشه روباز و به صورت چهار ایوانی ساخته شده که همه اضلاع آن در قرینه هم قرار گرفته‌اند. در آجرکاری نمای بیرونی ایوان‌های این حسینیه و طاق‌نماهای آن، اشکال هندسی، کنگره‌های منظم و مقرنس‌های بسیار زیبایی به کار رفته است.
سردرب ورودی این بنا به شکل کلاه‌خود که جنگاوران در دوره اسلامی برسر می‌گذاشتند، ساخته شده است و به خاطر زیبایی و ظرافتی که در آن به کار رفته از جمله بناهای آجری بی‌نظیر در شمالغرب کشور است.
مسجد جامع قیدار نبی؛ مسجدی به سبک دوره قاجار
مسجدجامع قیدار نبی با زیربنایی در حود ۴۵۰ مترمربع از آثار اواخر دوره قاجار است که به دستور جهانشاه خان امیرافشار ساخته شده است.
این مسجد با طرح شبستانی و با طاق‌نماهای آجری به یکدیگر متصل‌شده و نیروی رانش آن‌ها کنترل شده است. نمای بیرونی بنا، آجرچینی با بندکشی سفیدرنگ است.مسجد دارای سردر ورودی و دومناره به سبک دوره قاجار است.
قبرستان تاریخی سجاس؛ قبرستانی به قدمت دوره تیموریان
قبرستان تاریخی سجاس در ۵۰۰ متری مسجد جامع سجاس قرار داشته و به قبرستان رفیعی‌ها مشهور است. این نام از قوم بزرگ رفیعی‌ها گرفته شده و بسیاری از اهالی این شهر با فامیل رفیعی هستند.
تعدادی از سنگ قبور سالم این قبرستان برای حفاظت بیشتر به حیاط مسجد تاریخی سجاس انتقال یافته است. این سنگ قبور به فرم صندوقی، مزین به نقوش اسلیمی، هندسی و اسماء‌الهی، آیات قرآن و اشعاری از سعدی، فردوسی و نظامی گنجوی به خط کوفی، نسخ و ثلث است.
سنگ مزارها از جنس رسوبی و تراورتن بوده و در پسوند نام تعدادی از متوفیان از نام سجاسی استفاده شده که نشانگر انتساب آن‌ها به این محل است که آقامیرسجاسی و شیخ حسن سجاسی از جمله آن است همچنین در بسیاری از این نام‌ها از واژه شهید استفاده شده است.
قدیمی‌ترین سنگ کشف شده این قبرستان مربوط به دوره تیموری (قرن ۹) و به سال ۸۴۴ هجری قمری است همچنین قدمت مابقی سنگ‌ها مربوط به دوره صفویه ( قرون ۱۰ و ۱۱ هجری قمری) است.
زرین غار؛ غاری که با زلزله نمایان شد
زرین غار در ۷۵ کیلومتری جنوب خدابنده و در نزدیکی شهر زرین‌رود قرار دارد. این غار آهکی در اسفند ماه سال ۱۳۸۴ پس از وقوع یک زلزله که در منطقه روی داد، توسط مردم روستا شناسایی و به کارشناسان گزارش شد.
این غار دارای چندین طبقه است که دو طبقه آن شناسایی شده و دارای تونل‌های فرعی و ستون‌های بسیار در گذرگاههای اصلی است که براثر داشتن ناخالصی رنگ‌های متنوعی به خود گرفته و آنهایی که خالص هستند به صورت بلورهایی شیشه‌ای بسیار شفاف خوشه‌ای و درختی دیده می‌شود.
قندیل‌های این غار زنده و در حال رشد هستند که این مهم خود عاملی در جهت زیباتر شدن روزافزون غار است. این غار یکی از غارهای خشکی و آبی است و در آن دریاچه‌های مختلفی وجود دارد. حرکت در این غار به دلیل عدم ایمن‌سازی بسیار خطرناک و دارای مسیرهای صعب‌العبوری است و پیمایش آن نیاز به در اختیار داشتن تجهیزات کامل و آشنایی به فنون غارنوردی است.
شیخ اشراق؛ بزرگترین فیلسوف جهان اسلام
شیخ اشراق در سال ۵۴۹ در سهرورد چشم به جهان گشود و تحصیلات اولیه خود را در خدمت مجدالدین جبلی در مراغه انجام داد و مراتب عالی‌تر علمی را نزد طاهرالدین قاری، در اصفهان به پایان رسانید و در این دوره با یکی دیگر از بزرگان تفکر آن عصر، امام فخر رازی هم مکتب بود و سپس به سیر و سلوک معنوی پرداخت.
او پس از مدتی سفر در بلاد اسلامی در شهر حلب سوریه اقامت گزید و مدتی دوستی و انس با پادشاه مصر و شام، صلاح‌الدین ایوبی داشت و در بسیاری از موارد خلاف رای قدما عمل کرده و از حکمت ایرانی و اصطلاحات زرتشتی استفاده کرده است.
کتاب منطق التلویحات، کتاب المقامات، کتاب المشارع و المطارجات، حکمت اشراق، رساله فی اعتقاد حکما، آغاز پرجبرئیل، رساله العشق، لغت موران، سفیر سیمرغ، روزی با جماعت صوفیان، پرتونامه، عقل سرخ و المبداء و المعاد از جمله آثار به جامنده از این فیلسوف است.
شیخ رکن‌الدین سجاسی
ابوالغنایم رکن‌الدین سجاسی از عارفان نیمه اول قرن هفتم هجری قمری و مربی مرشد بسیاری از مشایخ نام‌آور زمان خود از جمله شمس‌الدین تبریزی، شیخ شهاب الدین اهریع شیخ وحدالدین کرمانی، شیخ صیل‌الدین محمد شیرازی و ... بوده است.
وی اهل سجاس بود و زین العابدین شیروانی در بستان السیاحت و نیز در حدائق‌السیاحت از سجاس به عنوان شهری کوچک از بلاد آذربایجان که در فترت مغول خراب شده و قریه رکن‌الدین سجاسی، یاد کرده است.
سال دقیق وفات رکن‌الدین سجاسی معلوم نیست ولی از قراین چنین معلوم است که بعد از ۶۰۶ هجری قمری وفات یافته است.
انتهای پیام