به گزارش ایسنا، اگر از غرب استان به سمت شرق حرکت کنید این شهرستان در مسیر خراسان رضوی و مشهد مقدس قرار دارد و آخرین شهرستان است؛ از سمت دیگر نیز نخستین شهرستان استان محسوب می شود. از این رو به آن دروازه شرقی خراسان شمالی اطلاق می شود.
جغرافیای سیاسی شهرستان فاروج
شهرستان فاروج در شرق استان خراسان شمالی قرارگرفته و از شمال به شهر باج‌گیران، از جنوب به شهرستان اسفراین، از غرب به شهرستان شیروان و از شرق به قوچان در استان خراسان رضوی منتهی می‌شود. این شهرستان با مساحت حدود ۱۷۳۶ کیلومترمربع دارای ۲ شهر، ۲ بخش، ۵ دهستان و ۷۷ آبادی است. جمعیت شهرستان فاروج بالغ‌بر ۵۲ هزار و ۳۶۴ نفر برآورد شده است.
جغرافیای طبیعی شهرستان فاروج
شهرستان فاروج در دره رود اترک بین رشته‌کوه های کپه داغ در شمال و آلاداغ در جنوب شکل‌گرفته است. آب‌وهوای این منطقه در تابستان ها معتدل و در زمستان ها بسیار سرد است.
به دلیل وجود منابع آبی ازجمله رودخانه اترک، کشاورزی در منطقه رونق دارد و شهرستان فاروج به یکی از مراکز مهم تولید غلات روغنی و انواع آجیل تبدیل‌شده است. اما در سال های اخیر به دلیل خشکسالی بسیار با مشکلاتی مواجه شده است. کوه شاه جهان با ارتفاع ۳۰۵۱ متر به‌عنوان بلندترین قله خراسان شمالی در جنوب شهرستان فاروج قرار دارد.
پیشینه تاریخی فاروج
به‌طورکلی شرایط زیست‌محیطی و اقلیمی شهرستان فاروج برای ایجاد مراکز سکونتی بسیار مناسب است و ازآنجاکه شواهدی مبنی بر بروز تغییرات اساسی مورفولوژیکی و هیدرولوژیکی در دره رود اترک وجود ندارد، احتمالاً این وضعیت در دوره باستان نیز وجود داشته است. پراکندگی فراوان تپه ها، محوطه ها و ابنیه باستانی در بخش‌های مختلف این شهرستان از دوره پیش‌ازتاریخ تا دوره اسلامی گواه این مدعا است. تپه یام به‌عنوان کهن ترین و گسترده ترین استقرارگاه های باستانی خراسان شمالی نشان‌دهنده شکوفایی منطقه در دوران پیش‌ازتاریخ است. وجود مراکز سکونتی و قلعه های نظامی- تجاری دوره اشکانی و ساسانی در این شهرستان، از قبیل محوطه وسیع ویرانشهر حاکی از حضور فعال اقوام اشکانی و ساسانی در پهنه این شهرستان است. بعضی اماکن تاریخی این شهرستان براساس داده‌هایی که توسط اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان جمع آوری شده است را در ادامه می‌خوانید.
تپه یام
تپه یام بزرگ‌ترین محوطه شناسایی شده در دره رود اترک علیا در خراسان شمالی است که آثار چندین هزاره استقرار، از دوره پیش‌ازتاریخ تا دوره اسلامی را در خود جای‌داده است.
کاوش‌های علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تورین ایتالیا در این تپه نشان‌دهنده شباهت فراوان فرهنگ‌های این منطقه با فرهنگ‌های پیشرفته دوره مس و سنگ و مفرغ در آسیای مرکزی است.
این تپه تاریخی با شماره ۱۶۵۸۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و موقعیت آن در روستای یام شهرستان فاروج قرار دارد.
محوطه ویرانشهر
محوطه ویرانشهر بقایای یک قلعه دوره ساسانی است که گرداگرد آن حصاری ستبر با برج‌هایی در فواصل معین وجود داشته که امروز به‌صورت پشته‌های خاک درآمده است. بقایای این قلعه خشتی حدود ۱۴ هکتار وسعت دارد و در بخش‌های مرکزی و گوشه شمال غربی آن تأسیسات مسکونی و نظامی وجود داشته است.
شماره ثبت این اثر در فهرست آثار ملی ۱۶۵۸۸ بوده و موقعیت آن در شهرستان فاروج، ۲ کیلومتری غرب شهر تیتکانلو است.
قلعه تاریخی علی‌آباد
قلعه علی آباد یکی از مکان هایی است که در دوره صفوی برای ایستادگی در برابر اقوام مهاجم ساخته‌شده و با توجه به ناامنی منطقه همچنان تا اواخر دوره قاجار مورداستفاده بوده است.
این قلعه پلان مستطیلی دارد و با برج و بارو و خندقی بزرگ، مستحکم شده است. این قلعه ۲ دروازه در وسط حصار شمالی و جنوبی، ۴ برج در گوشه‌ها و ۲ برج در وسط حصار شرقی و غربی دارد.
شماره ثبت این قلعه تاریخی در فهرست آثار ملی ۱۲۰۸۳ بوده و در روستای یام شهرستان فاروج قرار دارد.
آرامگاه بابا و بی بی
زیارتگاه بابا و بی بی از آثار تاریخی دوره تیموری در شهرستان فاروج است. این بنا متشکل از 2 اتاق در ضلع شمالی و جنوبی و یک ایوان بزرگ با پوشش قوسی در ضلع شرقی است. در داخل هر اتاق قبری وجود دارد که بر روی آن‌یک صندوقچه چوبی منبت کاری شده با نقوش گیاهی و کتیبه هایی به خط ثلث وجود دارد.
سقف اتاقی که مرقد بابا حسین در آن قرارگرفته با گنبد رُک و عرقچینی در زیرپوشش یافته و پوسته خارجی گنبد، روکشی از جنس ورق گالوانیزه دارد.
این آرامگاه تاریخی دوره تیموری با شماره ۵۹۴۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در روستای استاد این شهرستان واقع شده است.
حمام قدیمی روستای استاد
حمام قدیمی روستای استاد، نمونه ای از حمام‌های دوره قاجار-پهلوی در شهرستان فاروج است که به‌صورت زیرزمینی با مصالح سنگ و ساروج ساخته‌شده است. طرح کلی حمام از یک راهروی ورودی، یک سربینه با پلان هشت‌ضلعی، گرمخانه و مخازن آب تشکیل‌شده است. سقف حمام پوشش گنبدی دارد و در وسط گنبدها روزنه ای جهت ورود نور به حمام تعبیه‌شده است.
موقعیت این حمام تاریخی در روستای استاد شهرستان فاروج قرار دارد.
مسجد جامع استاد
مسجد جامع استاد از آثار مذهبی-تاریخی شهرستان فاروج است که به دلیل انجام تعمیرات فراوان، تاریخ دقیق ساخت آن معلوم نیست. این مسجد از نوع مساجد شبستانی ساده است و پلان آن متشکل از یک مستطیل است که در وسط آن ستون های چهارگوش بزرگی به قطر 2 متر وجود دارد. این ستون ها در قسمت بالا به‌وسیله قوس های جناقی کُند که فشار حاصل از سقف را به پایه ها منتقل می کنند، به هم ارتباط یافته است.
مسجد جامع استاد نیز با شماره ۱۸۷۳۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در روستای استاد واقع شده است.
انتهای پیام