به گزارش ایسنا، مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک آمریکا در یادداشت خود با اشاره به توافق روز جمعه ایران و عربستان برای برقراری مجدد روابط که با میانجی‌گری چین انجام شد، نوشت: به نظر می‌رسد که این توافق در سفر ماه گذشته ابراهیم رئیسی به پکن رو به جلو رفت. از زمان روی کار آمدن رئیس جمهور رئیسی در ۲۰۲۱، وی اعلام کرد که کاهش تنش با همسایگان منطقه‌ای اولویت است اما عربستان سعودی و ایران اختلافات گوناگونی در سراسر منطقه داشته‌اند که از لبنان تا سوریه و عراق و یمن را در بر می‌گیرد. ایران، به‌ویژه از نیروهای حوثی در یمن حمایت می‌کند که سعودی‌ها را هم در مرزهای این کشور و هم در مناطق داخلی تهدید می‌کند. عربستان سعودی مدت‌هاست که به‌طور فزاینده‌ای علاقه‌مند به یافتن راهی برای پایان دادن به درگیری در یمن بوده است و این توافق احتمالاً آن را به جلو می‌برد.
این اندیشکده در ادامه درباره اهمیت نقش چین در حصول این توافق و تاثیر آن بر جایگاه چین در منطقه خاورمیانه تصریح کرد: به نظر می‌رسد که تسهیل مذاکرات میان تهران و ریاض بر اعتبار چین می‌افزاید. پیام نه چندان ظریفی که چین ارسال می‌کند این است که در حالی که ایالات متحده قدرت نظامی برتر در خلیج فارس به شمار می‌آید، چین به‌عنوان یک حضور دیپلماتیک قدرتمند و رو به رشد تلقی می‌شود. این به درک قدرت و نفوذ چین در سراسر جهان می‌افزاید و به روایت کاهش حضور جهانی ایالات متحده کمک می‌کند.
مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک آمریکا افزود: در این میان، عراق به دنبال ایفای نقشی در میانجی‌گری مذاکرات ایران و عربستان بود و امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه نیز فعالانه به دنبال حمایت از روابط نزدیک میان تهران و ریاض بود اما چین به دلیل مراودات تجاری و اقتصادی موقعیت خوبی برای تعامل با هر دو طرف داشت. چین به تنهایی حدود ۳۰ درصد از کل تجارت بین گالمللی ایران را تشکیل می دهد، بنابراین برای ایران حیاتی به شمار می‌آید. چین به‌علاوه، بزرگترین بازار صادرات نفت عربستان سعودی بوده و ریاض اغلب بزرگترین تامین کننده نفت چین است.
این اندیشکده مستقل آمریکایی همچنین در این یادداشت به بررسی اهمیت توافق ایران و عربستان برای واشنگتن و نقش آن در منطقه خلیح فارس پرداخت و نوشت: آمریکا نمی‌توانست نقشی برای میانجی‌گری در این توافق داشته باشد، زیرا ارتباط مستقیمی با ایران ندارد. استعفای مصطفی الکاظمی، نخست وزیر سابق عراق از سمت خود در اکتبر ۲۰۲۲ نیز این احتمال را که این امر تحت اداره‌های عراقی انجام شود که از حمایت بی سر و صدای دولت ایالات متحده برخوردار بودند، از بین برد. دولت بایدن در مورد اهمیت گفت‌وگوهای امنیتی منطقه‌ای صحبت کرده و احتمالاً از این توافق، حداقل به‌طور کلی حمایت می‌کند. اما این واقعیت که عربستان سعودی به گونه ای به توافق رسید که به نظر می‌رسد به‌طور کامل ایالات متحده را کنار گذاشته است، این پیام را ارسال می‌کند که سعودی‌ها به دنبال تنوع بخشیدن به شرط‌بندی‌های خود در زمینه امنیت هستند و به‌طور کامل به ایالات متحده اتکا نمی‌کنند.
مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک ادامه داد: دولت ایالات متحده در این مورد دو رویکرد دارد؛ این کشور از سعودی‌ها می‌خواهد که مسئولیت امنیتی خود را افزایش دهند اما درعین حال، نمی‌خواهد که عربستان سعودی آزادانه و استراتژی‌های امنیتی ایالات متحده را تضعیف کند.
این اندیشکده همچنین نوشت: به نظر می‌رسد که سعودی‌ها ساختار این مذاکرات را به گونه‌ای انجام داده‌اند که آمریکا را از توافق دور کرده است. با این حال، تقریباً همزمان، سعودی‌ها به روزنامه وال استریت ژورنال گفته‌اند که آماده مذاکره برای عادی‌سازی دیپلماتیک با اسرائیل هستند و برخی از شروط خود را نیز فاش کردند. پیام عربستان سعودی این است که در دیپلماسی منطقه‌ای منفعل نخواهد بود و اقدامات خود را برای تعادل منافعش انجام خواهد داد. بدبینی عربستان نسبت به ایران بسیار عمیق است و خصومت ایران با عربستان سعودی نیز به همین ترتیب ریشه دوانده است. هر دو کشور انتظار دارند که دشمن باقی بمانند، اما آنها معتقدند که کانال‌های ارتباطی مستقیم بیشتر در خدمت منافع آنها خواهد بود. سعودی‌ها تهدیدهای پایداری از سوی ایران را احساس می‌کنند. حفظ ضمانت‌های امنیتی ایالات متحده در برابر ایران، تلاش‌های گزارش شده ریاض برای توافق با آمریکا به منظور غنی‌سازی هسته‌ای و تعمیق تفاهم‌های امنیتی با اسرائیل، بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر در برابر آنچه سعودی‌ها آن را تهدید پایدار ایران می‌دانند، است.
به گزارش ایسنا، در پی سفر بهمن‌ماه سید ابراهیم رئیسی به پکن و گفت‌وگوهای انجام شده میان رییس جمهور چین با رییس جمهور کشورمان، دریابان شمخانی از روز دوشنبه ۱۵ اسفندماه در شهر پکن با هدف پیگیری توافقات سفر رییس جمهور، مذاکرات فشرده‌ای را به منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات فیمابین تهران-ریاض با همتای سعودی خود آغاز کرد.
در پایان این مذاکرات، روز ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱ خورشیدی برابر با ۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی، بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رییس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.
در بخشی از این بیانیه آمده است:
در نتیجه گفت‌وگوهای انجام شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق کردند، ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.
وزرای امور خارجه دو کشور نیز جهت اجرای این تصمیم و انجام تمهیدات لازم برای تبادل سفرا با یکدیگر ملاقات می‌نمایند.
دو کشور با تاکید بر احترام به حاکمیت و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر در زمینه اجرای موافقت‌نامه همکاری‌های امنیتی امضا شده در تاریخ ۱۳۸۰.۱.۲۸خورشیدی برابر با ۲۰۰۱.۴.۱۷ میلادی و نیز موافقت‌نامه عمومی همکاری‌های اقتصادی، بازرگانی، سرمایه‌گذاری، فنی، علمی، فرهنگی، ورزشی و جوانان، امضا شده در تاریخ ۱۳۷۷.۳.۶ خورشیدی برابر با ۱۹۹۸.۵.۲۷ میلادی توافق کردند.
انتهای پیام