به‌گزارش ایسنا، ۲۵ دی‌ماه در حالیکه ادارات و مدارس استان همدان به‌منظور صرفه‌جویی در مصرف گاز کشور تعطیل شده بود، استاندار همدان با اشاره به اینکه نیروگاه‌های برق کشور به علت اُفت فشار گاز دچار مشکل شدند، گفت: ما نیز برای جلوگیری از این کار، امروز را تعطیل اعلام کردیم تا با ذخیره‌ای که در زمینه گاز به خاطر تعطیلی امروز انجام می‌شود، فاز چهارم نیروگاه شهید مفتح که ۲۵۰ مگاوات برق تولید می‌کند، راه‌اندازی شود و در زمینه تولید برق دچار مشکل نشویم.
اعلام این خبر در شرایطی که مردم تشویق به صرفه‌جویی در مصرف گاز می‌شوند و از طرفی مشکلات زیست محیطی که نیروگاه برای دشت کبودراهنگ ایجاد کرده است، همدانی‌ها را بهت زده کرد و این سوال در اذهان متبادر می‌شود که چطور نیروگاهی که اینقدر آسیب به زمین و هوای استان زده و دشتی را تبدیل به بیابان کرده را توسعه می‌دهند؟
مدیر روابط عمومی نیروگاه همدان در تماس تلفنی درباره راه‌اندازی فاز چهارم نیروگاه به خبرنگار ایسنا، توضیحاتی ارائه داد که بر این اساس خبرگزاری ایسنا نشستی با عنوان «توسعه یا تعطیلی نیروگاه شهید مفتح همدان» ترتیب داد تا این موضوع را مورد بررسی قرار دهد که متأسفانه مدیرعامل نیروگاه با وجود دعوت رسمی و هماهنگی با روابط عمومی در این نشست حاضر نشد.
برداشت از ۲۵ حلقه چاه در نیروگاه قابل دفاع نیست
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان با حضور در نشست ایسنا، با بیان اینکه نیروگاه‌ها باید از پراکندگی منظمی در سطح کشور برخوردار باشند، گفت: میزان برداشت نیروگاه در مقابل برداشت چاه‌های کشاورزی عدد قابل توجهی نیست.
داوود شاهسوند با تأکید بر ضرورت وجود نیروگاه، تصریح کرد: یک شهر و کشور برای ادامه حیات نیاز به انرژی برق دارد اما با توجه به پدافند غیرعامل، امکان استقرار نیروگاه‌ها فقط در یک نقطه که به لحاظ آبی شرایط قابل ملاحظه‌ای دارد، وجود ندارد.
وی با بیان اینکه برخی با تصور اینکه وجود نیروگاه باعث بروز وضعیت فعلی در دشت کبودراهنگ شده است، تمام تقصیرها را برگردن نیروگاه می‌اندازند، افزود: نیروگاه از سال ۷۳ آغاز به کار کرده است که البته در آن زمان بهتر بود نیروگاه‌ها به صورت برج‌های خشک وارد مدار شوند تا با کمترین آب کار کند، شاید تکنولوژی این اجازه را نمی‌داده است.
شاهسوند با اشاره به اینکه وضعیت منابع آبی دشت کبودراهنگ در دهه ۷۰ خوب بوده است، یادآور شد: در دهه ۷۰ به قدری سطح آب های زیرزمینی بالا بوده که امکان کشاورزی در محدوده نیروگاه وجود نداشت چراکه ریشه گیاهان در آب قرار می‌گرفته و جهادکشاورزی در آن منطقه به دنبال اجرای طرح‌های زهکشی بوده است.
شاهسوند با اشاره به اینکه وضعیت منابع آبی دشت کبودراهنگ در دهه ۷۰ خوب بوده است، یادآور شد: در دهه ۷۰ به قدری سطح آب های زیرزمینی بالا بوده که امکان کشاورزی در محدوده نیروگاه وجود نداشت چراکه ریشه گیاهان در آب قرار می‌گرفته و جهادکشاورزی در آن منطقه به دنبال اجرای طرح‌های زهکشی بوده است.
وی با بیان اینکه هر یک مگاوات ساعت انرژی نیاز به دو مترمکعب آب دارد، افزود: ۱۰۰۰ مگاوات ساعت برق تولیدی نیروگاه سالانه ۱۵ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد. از سال ۷۳ با ۲۵ حلقه چاه این حجم آب از منابع زیرزمینی استفاده می‌شد که قابل دفاع نیست.
وی با اشاره به اینکه از سال ۶۷ تاکنون سطح آب های زیرزمینی دشت کبودراهنگ ۳۹ متر اُفت داشته است، افزود: کسری مخزن دشت کبودراهنگ به طور متوسط سالانه ۵۲ میلیون مترمکعب بوده به‌طوریکه از سال ۶۷ تاکنون ۱۷۸۳ میلیون مترمکعب کسری مخزن دارد.
دشت همدان نیز وضعیت مناسبی ندارد
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان با بیان اینکه دشت همدان نیز وضعیت مناسبی ندارد، یادآور شد: دشت همدان از سال ۷۰ تاکنون ۲۰ متر اُفت سطح آب های زیرزمینی داشته است.
وی درباره طرح‌های تعادل بخشی آب های زیرزمینی، ادامه داد: از سال ۹۳ تاکنون ۳۵۰ میلیون مترمکعب از مخازن کمتر برداشت شده است. مشکل عمده استان همدان این است که رودخانه دائمی نداریم تا در شش ماهه دوم آب های زیرزمینی را تغذیه می‌کرد و امروز با این مشکلات مواجه نبودیم.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه شهرستان کبودراهنگ ۲۱۰۰ حلقه چاه بهره‌برداری برای تمامی مصارف دارد، خاطرنشان کرد: تخلیه سالانه این چاه‌ها بیش از ۲۵۶ میلیون مترمکعب است.
وی بیان کرد: نیروگاه در بیشینیه فعالیت خود سالیانه ۱۵ میلیون مترمکعب آب برداشت می‌کرده این درحالیست که در شهرستان کبودراهنگ ۱۶۱۷ حلقه چاه کشاورزی وجود داشته که سالانه ۲۰۳ میلیون مترمکعب از منابع زیرزمینی برداشت می‌کند که میزان برداشت نیروگاه در مقابل برداشت چاه‌های کشاورزی عدد قابل توجهی نیست بنابراین نمی‌توانیم نیروگاه را مقصر تمام مشکلات منطقه کبودراهنگ بدانیم.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان با اشاره به وجود چاه‌های غیرمجاز در دشت کبودراهنگ، مطرح کرد: ۱۸۴۵ چاه غیرمجاز در دشت کبودراهنگ وجود دارد که ۷۰ میلیون مترمکعب از منابع زیرزمینی برداشت می‌کردند که خوشبختانه توانستیم تا پایان سال ۱۴۰۰ این چاه‌ها مسدود کنیم و امسال نیز بیش از ۳۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در کبودراهنگ پر شده است.
وجود ۶۹۹۵ چاه غیرمجاز در استان همدان
وی با بیان اینکه وضعیت خاک منطقه بافت سنگینی دارد که نفوذپذیری خوبی ندارد، افزود: در استان همدان ۵۹۹۵ چاه غیرمجاز وجود دارد که ۳۲۷ میلیون مترمکعب آب از سفره‌های زیرزمینی تخلیه می‌کنند. در سال جاری ۶۹۵ حلقه چاه غیرمجاز با ۲۰ میلیون مترمکعب برداشت آب در استان مسدود شده است.
شاهسوند یادآور شد: وجود تعداد زیاد چاه‌های بهره‌برداری بیش از ظرفیت تغذیه آبخوان، عدم بارش های مناسب و تغییر الگوی بارش، اضافه برداشت از چاه‌ها و چاه‌های غیرمجاز نه تنها دشت‌های همدان را متأثر کرده بلکه بر بیش از ۶۰۰ دشت ممنوعه کشور تأثیر گذاشته است.
وی با اشاره به اینکه مشخص بود که با وضعیت اُفت آب‌های زیرزمینی منطقه در یک اُفق مشخصی دیگر نیروگاه قابلیت برداشت ۱۵ میلیون مترمکعب آب نخواهد داشت، گفت: در دهه ۸۰ به تناسب برداشت از آب های زیرزمینی میزان تولید برق نیروگاه کاهش یافت به طوریکه در آغاز دهه ۹۰ به این نتیجه رسیدند که نه امکان برداشت آب از منطقه وجود دارد و نه ظرفیت آبی در منطقه وجود دارد بنابراین تنها راه حل ممکن استفاده از پساب فاضلاب شهر همدان است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان تصریح کرد: سال ۹۴ خط انتقال پساب همدان به نیروگاه اجرایی شد و سالانه ۱۲ میلیون مترمکعب از پساب شهر همدان به نیروگاه منتقل و ۲۲ حلقه چاه نیروگاه از مدار بهره‌برداری خارج شد.
شاهسوند با اشاره به اینکه صرفاً سه حلقه چاه نیروگاه در مدار بهره‌برداری قرار دارد، ادامه داد: این چاه‌ها فقط برای مصارف شرب نیروگاه و یا تهیه آب مورد نیازی که اختصاصاً باید از آب با کیفیت استفاده کنند، در مدار قرار دارد.
شاهسوند با اشاره به اینکه صرفاً سه حلقه چاه نیروگاه در مدار بهره‌برداری قرار دارد، ادامه داد: این چاه‌ها فقط برای مصارف شرب نیروگاه و یا تهیه آب مورد نیازی که اختصاصاً باید از آب با کیفیت استفاده کنند، در مدار قرار دارد.
در نیروگاه ۳۰ حلقه چاه وجود ندارد
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه اصلاً در نیروگاه ۳۰ حلقه چاه وجود ندارد، بیان کرد: نیروگاه به تناسب اینکه چاه‌هایش کم‌آب شد از ما درخواست جابه جایی چاه‌های قبلی را کردند بنابراین شاید ساختمان چاه در نیروگاه وجود داشته باشد اما چاهی برای برداشت آب نیست.
وی با بیان اینکه با ابلاغ طرح تعادل بخشی، استان‌ها مکلف شدند از حجم پروانه چاه‌ها کم کنند که دشت کبودراهنگ هم مشمول این موضوع شد، گفت: ظی دو مرحله در زمینه اصلاح الگوی کشت و سیستم‌های آبیاری بارانی ۲۰ درصد از حجم پروانه‌ها را کم کردیم و هم تعدیل پروانه‌ها در دو سال گذشته صورت گرفت و رویکرد این است که میزان تغذیه و برداشت از چاه‌های کشاورزی را به حد متعادل برسانیم.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان یادآور شد: از ابتدای مهرماه مجموع بارندگی استان همدان ۸۵ میلیمتر بوده است در حالیکه در مدت مشابه ۱۲۲ میلیمتر بوده که نسبت به سال گذشته ۳۱ درصد و نسبت به بلندمدت ۴۴ درصد کاهش دارد.
انتقال ۱۲ میلیون مترمکعب پساب فاضلاب به نیروگاه
شاهسوند با بیان اینکه سالانه ۱۲ میلیون مترمکعب پساب فاضلاب تصفیه شده به نیروگاه انتقال می‌یابد، اظهار کرد: ممکن است به علت نیازهایی که برای تولید برق در کشور احساس می‌شود و در صورتی‌که از برج تر به برج خشک تبدیل شود، مازاد آبی در اختیار نیروگاه قرار گیرد که وارد فاز توسعه شوند.
وی با بیان اینکه دشت کبودراهنگ طی سال های ۷۰ تا ۷۲ ممنوعه شده است، خاطرنشان کرد: نیروگاهی هم در آن زمان در این دشت وجود نداشت و ظرفیت چاه‌ها بیشتر بوده به همین علت ممنوعه شد تا اجازه حفر چاه جدید داده نشود.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه هر چاهی که به صورت غیرمجاز برداشت می‌کند به ضرر همه مردم است، ادامه داد: یکی از مشکلاتی که در شهرها از جمله کبودراهنگ وجود دارد، بحث آب شرب است، با وجود اینکه خط انتقال از تالوار پیش می‌رود.
دیگر آبی در سفره‌های زیرزمینی همدان وجود ندارد
شاهسوند با تأکید بر اینکه اگر نگاه استان از کشاورزی به صنایع متمرکز می‌شد بسیاری از مشکلاتی که امروز در زمینه آب داریم، وجود نداشت، گفت: تنها عنصر حیاتی موجود در هر منطقه آب است و در حال حاضر در کلاف سردرگمی گیر افتادیم که نمی‌دانیم سررشته آن کجاست، آیا آب را به قیمت مباحث اشتغال و ... نجات دهیم و یا با یک نگاه متوسط هم آب را نجات دهیم و به موازات آن از کشاورزی صرف فاصله بگیریم و صنایع را داشته باشیم؟
وی با بیان اینکه آب موجود در سفره‌های زیرزمینی استان تکافوی کشاورزی با وضعیت فعلی را هم ندارد، اظهار کرد: واقعیت این است که دیگر موجودی آبی نداریم. به نظر می‌رسد باید نخست نگاه بهره برداران که تطیف عظیمی از کشاورزان است را تغییر دهیم و در کنار آن صنایع جایگزین کشاورزی را مستقر کنیم تا از کشاورزی صرف فاصله بگیریم.
شاهسوند با بیان اینکه آب موجود در سفره‌های زیرزمینی استان تکافوی کشاورزی با وضعیت فعلی را هم ندارد، اظهار کرد: واقعیت این است که دیگر موجودی آبی نداریم. به نظر می‌رسد باید نخست نگاه بهره برداران که تطیف عظیمی از کشاورزان است را تغییر دهیم و در کنار آن صنایع جایگزین کشاورزی را مستقر کنیم تا از کشاورزی صرف فاصله بگیریم.
شاهسوند با اشاره به آسیب‌های کشاورزی به تأمین آب شرب، خاطرنشان کرد: در دهه ۸۰، ۱۲۰۰ لیتر در ثانیه از آب های زیرزمینی برای شرب همدان استفاده می‌شد اما با کم شدن سطح آب های زیرزمینی و خارج شدن از مدار این چاه‌ها با مشکل مواجه شدیم. اگر از همان زمان کشاورزی را محدود و از برداشت آب های زیرزمینی کم می‌کردیم به راحتی می‌توانستیم از چاه‌های شرکت آب و فاضلاب آب شرب همدان را بدون هیچ خللی تأمین کنیم.
احداث نیروگاه باعث بیکاری ۵۰ هزار نفر در منطقه فامنین شد
یک فعال محیط زیست نیز با حضور در ایسنا، با بیان اینکه نیروگاه شهید مفتح همدان در زمان دولت مرحوم «هاشمی رفسنجانی» با هدف تولید انرژی و اشتغال افتتاح شد، گفت: مشکل اصلی این نیروگاه جانمایی غلطی بود که اتفاق افتاد و سفره‌های آب های زیرزمینی پایین رفت و باعث پدید آمدن ۱۵ فروچاله در این منطقه شد.
مهرداد نهاوندچی با تأکید بر اینکه احداث این نیروگاه باعث بیکاری ۵۰ هزار نفر در منطقه فامنین شد، اظهار کرد: هدف ایجاد اشتغال در زمان ساخت نیروگاه محقق نشد بلکه باعث بیکاری و مهاجرت بسیاری از این منطقه شد.
وی با اشاره به آمایش صنعتی ایران، تصریح کرد: در سال ۵۳ که شرکت ستیران آمایش محیط زیستی ایران را انجام داد و مطالعات بسیار دقیقی بر روی پهنه‌های ایران انجام گرفت و مشخص شد که در چه نقاطی می‌توانیم صنایع را داشته باشیم اما در سال های بعد رانت و قدرت این موازنه را بهم زد و یکسری نمایندگاه خواستار استقرار صنایع در شهرهای خود شدند.
احداث این نیروگاه متناسب با ظرفیت اکولوژیکی منطقه نبوده است
این فعال محیط زیست با بیان اینکه چطور می‌توان در دشت فامنین- کبودراهنگ یک نیروگاه با این ظرفیت شکل بگیرد؟ خاطرنشان کرد: احداث این نیروگاه متناسب با ظرفیت اکولوژیکی منطقه نبوده و آمایش سرزمینی به خوبی در ایران پیاده نشده است.
نهاوندچی با اشاره به اینکه صنایع فولادی در چین در کنار دریا تأسیس شدند در حالیکه فولاد مبارکه و نطنز ایران در کویر ساخته شده و آسیب‌های محیط زیستی به وجود آورده است، درباره ضرورت وجود نیروگاه، ادامه داد: هیچ فعال محیط زیستی مخالف توسعه نیست اما توسعه‌ای که پایدار باشد و کمترین آسیب را به محیط زیست برساند.
وی با تأکید بر اینکه روزی که همه برای احداث نیروگاه مفتح کف می‌زدند اگر به جای آن نیروگاه خورشیدی احداث شده بود، همدان نگین کشور بود، اظهار کرد: کشاورزی گسترده است اما نیروگاه آلودگی و تخریب نقطه‌ای دارد بنابراین نمی‌توان گفت چون بخش کشاورزی ۲۰۳ میلیون مترمکعب آب برداشت می‌کند باعث ایجاد فروچاله در اطراف نیروگاه شده است.
نیروگاه دو مشکل بزرگ در منطقه ایجاد کرده است
این فعال محیط زیست با بیان اینکه نیروگاه باعث ایجاد دو مشکل بزرگ در منطقه شده است، گفت: آلودگی هوا و فروچاله از عمده ترین مشکلات منطقه است که به علت وجود نیروگاه ایجاد نشده است.
نهاوندچی افزود: در شش ماهه نخست سال به علت استفاده از گاز طبیعی در نیروگاه، آلودگی هوای زیاد نیست اما در شش ماهه دوم سال با قطع گاز نیروگاه و استفاده از مازوت باعث آلودگی شدید منطقه می‌شود که می‌تواند مشکلات جدی برای ساکنان منطقه ایجاد کند.
وی با بیان اینکه مسئولان نیروگاه بارها وعده دادند از مازوت استفاده نکنند، بیان کرد: مازوت باعث فرسودگی دستگاه‌های نیروگاه می‌شود اما هر سال می‌بینیم این وعده‌ها داده می‌شود و هیچ اتفاقی نمی‌افتد و به نظر می‌رسد برج‌های خنک کننده حالت نمایشی دارد و کار نمی‌کند. اگر این برج ها افتتاح می‌شد تا ۸۵ درصد کاهش مصرف آب را داشتیم.
نهاوندچی با بیان اینکه مسئولان نیروگاه بارها وعده دادند از مازوت استفاده نکنند، بیان کرد: مازوت باعث فرسودگی دستگاه‌های نیروگاه می‌شود اما هر سال می‌بینیم این وعده‌ها داده می‌شود و هیچ اتفاقی نمی‌افتد و به نظر می‌رسد برج‌های خنک کننده حالت نمایشی دارد و کار نمی‌کند. اگر این برج ها افتتاح می‌شد تا ۸۵ درصد کاهش مصرف آب را داشتیم.
مخالف توسعه نیروگاه هستیم
این فعال محیط زیست با تأکید بر اینکه مخالف توسعه نیروگاه هستیم، یادآور شد: افزایش ظرفیت نیروگاه شهید مفتح را مناسب نمی‌بینم چراکه باید به سمت انرژی های تجدیدپذیر برویم و نیروگاه های خورشیدی و بادی را ایجاد کنیم.
وی با اشاره به اینکه آبی که از پساب همدان تصفیه می‌شود مباحث محیط زیستی دارد و باید به عنوان حق آبه به زمین برگردد، افزود: اعتقاد داریم فردی که مطالعات احداث نیروگاه را انجام داده، باید دادگاهی شود و اینکه چطور این مطالعات تأیید شده است؟
نهاوندچی درباره فروچاله‌های دشت کبودراهنگ، بیان کرد: یکی از تبعات محیط زیستی نیروگاه در کبودراهنگ ایجاد فروچاله‌هاست. نخستین فروچاله دشت کبودراهنگ سال ۶۷ مشاهده شده و براساس آخرین آمار در حال حاضر ۱۵ فروچاله در این دشت وجود دارد.
این فعال محیط زیست با تأکید بر اینکه متهم اصلی این اتفاقات را جهادکشاورزی می‌دانم، یادآور شد: کشاورزی و توسعه ناپایدار در استان همدان مشکلاتی از جمله فروچاله‌ها را ایجاد کرده است.
وی با بیان اینکه نیروگاه و توسعه ناپایدار یک تمدن را در دشت کبودراهنگ از بین برده است، تصریح کرد: برخی می‌گویند در این دشت چیزی وجود ندارد در حالیکه این دشت تاریخی و شکارگاهی سرسبز بوده که در حال حاضر نابوده شده است.
وجود نیروگاه، یکی از مشکلات زیست محیطی همدان
نهاوندچی با طرح این سوال که چرا با وجود ممنوعه بودن دشت کبودراهنگ شهرک صنعتی ویان با فاصله کمی در آن منطقه ایجاد شده است؟ اظهار کرد: مسئولان همدان باید بدانند این توسعه کاملاً ناپایدار است. مدیران استان دیدی نسبت به موضوعات زیست محیطی و تغییر اقلیمی ندارند.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه الگوی کشت در استان کاملاً غلط است، گفت: نیروگاه یک غده سرطانی برای همدان است و این موضوع کاملاً محرز است که سلامت مردم منطقه به خطر افتاده است.
وی با تأکید بر اینکه یکی از مشکلات محیط زیستی همدان وجود نیروگاه شهید مفتح بوده و است، افزود: براساس گفته زمین شناسان فروچاله‌ها پیشروی داشته و از کجا معلوم که روزی یک روستا را نبلعد؟
توسعه همدان بر مبنای گردشگری باشد
وی با بیان در استان همدان چیزی به نام توسعه پایدار نداریم، گفت: امیدوارم این نگاه مسئولان تغییر کند و برای مدیران کلاس‌های تفکر محیط زیستی برگزار کرده و این تفکر را در بین مدیران جا بیندازند. امیدوارم نگاه مدیران تغییر کند وگرنه آینده بدی را برای استان همدان خواهیم داشت.
نهاوندچی با بیان در استان همدان چیزی به نام توسعه پایدار نداریم، گفت: امیدوارم این نگاه مسئولان تغییر کند و برای مدیران کلاس‌های تفکر محیط زیستی برگزار کرده و این تفکر را در بین مدیران جا بیندازند. امیدوارم نگاه مدیران تغییر کند وگرنه آینده بدی را برای استان همدان خواهیم داشت.
نهاوندچی با اشاره به اینکه سند آمایش سرزمینی توسعه استان را مشخص می‌کند، یادآور شد: براساس این سند مقرر شد توسعه همدان بر مبنای گردشگری باشد و این ظرفیت در استان وجود دارد و نیاز آبی گردشگری به مراتب کمتر از کشاورزی و صنایع است به طوریکه اگر به این سمت حرکت کنیم مشکلات آبی را نخواهیم داشت.
انتهای پیام