به گزارش ایسنا، در کشور ما همه ساله در راستای ارتقاء علمی نوجوانان و آشنایی آنان با علوم روز دنیا، رقابتی تحت عنوان المپیاد علمی در رشته‌های مختلف برگزار می‌شود. از اهداف برگزاری این آزمون، ارتقای سطح علمی کشور و انتخاب تیمی برای شرکت در المپیادهای علمی بین‌المللی است. اما با وجود اهمیت این رقابت، عده اندکی در این رقابت علمی مشارکت کرده و اکثریت دانش‌آموزان حتی در مدارس خاصی چون سمپاد، تمایل چندانی به شرکت در رقابت علمی مورد اشاره ندارند.
بنا بر گفته‌های صاحبنظران، اکثر دانش آموزان، توازنی بین این رقابت علمی و رقابت دیگری چون کنکور سراسری ندیده و عمده تمرکز خود را به کنکور اختصاص می‌دهند. همچنین اغلب راه یافتگان به مراحل نهایی این گونه رقابت‌ها، دانش آموزان مناطق خاصی بوده و توزیع درستی با توجه به پراکندگی دانش آموزان در سراسر کشور در این زمینه به چشم نمی‌خورد. با توجه به این واقعیت، محققان در تلاش هستند تا پاسخی به این سوال بدهند که چرا علیرغم اهمیت و ارزش ماهوی المپیاد علمی در مقیاس ملی/فراملی، جمع کثیری از دانش آموزان مستعد حتی در مدارس خاص رغبت چندانی به حضور در این رقابت معتبر علمی ندارند.
در همین راستا، تحقیقی توسط پژوهشگران دانشگاه محقق اردبیلی و اداره کل آموزش و پرورش استان اردبیل انجام شده است که در آن عؤامل مؤثر بر مشارکت دانش‌آموزان در المپیادهای علمی بررسی شده اند.
در این پژوهش، ۳۸۴ نفر از دانش آموزان دختر و پسر کلاس یازدهم و دوازدهم سه استان مختلف شامل یزد، مازندران و اردبیل مشارکت داشته و از طریق پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز محققان را فراهم آورده‌اند.
بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، در مشارکت یا عدم مشارکت دانش‌آموزان در المپیاد علمی، عوامل متعددی در سطوح خرد و میانی تأثیر دارند. عواملی که از کیفیت عاملان کنش شروع شده و حمایت‌های خانواده و مدرسه را نیز در سطح نهادی در بر می گیرند.
به گفته رسول عباسی تقی دیزج، استادیار و پژوهشگر گروه تاریخ و جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه محقق اردبیلی و دیگر همکارش در این تحقیق، «نتایج بررسی‌های ما نشان داد که متغیرهای کیفیت آموزشی مدرسه، پایگاه اقتصادی و اجتماعی والدین، جو المپیادی مدرسه، نظام ارزش گذاری دانش‌آموز، توانایی و قابلیت وی و همچنین تشویق والدین، از عوامل مؤثر در مشارکت یا عدم مشارکت در المپیادهای علمی هستند».
آن‌ها افزوده‌اند: «نتایج ما مبین آن است که ارتباطات متقابل و پیچیده‌ای بین مؤلفه‌ها در ارتباط با تبیین تمایل به مشارکت در آزمون المپیاد علمی برقرار است. گفتن این که ساختار و کارکرد یک نظام آموزشی در این ارتباط کمتر تعیین کننده است، ضرورتاً به این معنی نیست که افراد برای انتخاب خودشان آزادترند».
طبق یافته‌های این تحقیق، طبیعت ساختارهای نهادی بر قابلیت و توانایی افراد برای مشارکت تأثیر گذاشته و شرایط مناسبی را برای مشارکت و غلبه بر موانع نهادی و فردی فراهم می‌کنند. بر اساس این دیدگاه، موانع تمایلی می‌توانند از موانع ساختاری نظیر عوامل موقعیتی و نهادی تأثیر پذیرفته و یا حتی بر آن تأثیرگذار باشند.
عباسی تقی دیزج و همکارش اظهار کرده‌اند: «سیاست‌های عمومی در این میان می‌توانند برای رقیق کردن و تقلیل موانع ساختاری و فردی مشارکت تأثیر بگذارند. آن‌ها همچنین می‌توانند بر دیدگاه و عقلانیت ذهنی فردی (تمایلی) تأثیرگذار باشند».
این نتایج به صورت یک مقاله علمی پژوهشی در فصل‌نامه «مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی» متعلق به سازمان سنجش آموزش کشور منتشر شده‌اند.
انتهای پیام