دکتر احمد مولودی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ساخت سایلنسرهای داخلی ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز در جهاددانشگاهی خراسان رضوی، اظهار کرد: نیروهای شرکت گاز استان به دلیل صداهای به شدت بالایی که در ایستگاه تقلیل فشار گاز متحمل می‌شدند، درخواست داشتند محصولی برای کاهش صدا تهیه شود و گروه پژوهشی مواد جهاددانشگاهی طرح ساخت چنین محصولی را مورد بررسی قرار داد.

وی با اشاره به تعریفی از محصول سایلنسر(کاهنده صدا)، افزود: سایلنسر رگلاتورهای ایستگاه تقلیل فشار گاز، یک ماده‌ نسبتا جدید و جزو مواد پیشرفته‌ای به نام فوم‌های فلزی است. فوم‌های فلزی در گروه پژوهشی مواد، به دلیل استحکام بالا و وزن کم در صنعت حمل و نقل بسیار مورد توجه هستند و به دلیل قابلیت جذب بالای انرژی به عنوان عایق صوت مورد استفاده قرار می‌گیرند. فوم‌های فلزی به دلیل جاذب انرژی بودن، کاربردهای بسیار ویژه‌ای در صنایع هوافضا و سایر صنایع دارند که متاسفانه در دسته محصولات تحریمی قرار دارند.

عضو هیات علمی گروه پژوهشی مواد جهاددانشگاهی خراسان رضوی بیان کرد: ایده تولید قطعه کاهنده صدا تقریبا  ۱۰ سال پیش در گروه پژوهشی مواد مطرح شد و با توجه به نیاز روز جامعه، جهاددانشگاهی در این زمینه هزینه‌ کرد. حمایت‌های مالی و معنوی که برای ساخت قطعات لازم است، در اختیار گروه پژوهشی مواد قرار گرفت و یک هسته و پایگاه علمی در خصوص فوم‌های فلزی در جهاددانشگاهی خراسان رضوی شکل گرفت.

مولودی با بیان اینکه حمایت و سرمایه‌گذاری در این بخش سبب شده گروه پژوهشی مواد جهاددانشگاهی خراسان رضوی به عنوان قطب فوم‌های فلزی در کشورمطرح شود، گفت: حدود هفت سال پیش شرکت گاز خراسان رضوی اعلام کرد یک محصول "فوم فلزی نیکلی" مورد نیاز کشور است. این قطعه برای کاهش آلودگی صوتی در ایستگاه تقلیل فشار گاز به عنوان کاهنده صدا کارایی دارد، اما با توجه به اینکه دارای کاربردهای دوگانه است و در صنایع نظامی و هوافضا هم استفاده می‌شود، متاسفانه در لیست تحریمی قرار دارد و نمی‌توانیم آن را خریداری کنیم و تنها تعداد محدودی از راه دور زدن تحریم‌ها و با قیمت بالا تا کنون وارد کشور شده است.

این پژوهشگر با اشاره به انواع ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز، اظهار کرد: مسیر انتقال گاز از محل استخراج و سپس انتقال آن توسط خطوط لوله و در نهایت  تا زمانی که به دست مصرف‌کننده برسد، دارای ایستگاه ها ومحل‌های اساسی است که فشار گاز را کم می‌کنند. یکی از این محل‌ها، ایستگاه‌های CGS و TBS است که در نزدیکی شهرها قرار دارند و فشار بالای گاز ورودی را کاهش می‌دهند تا برای مصارف خانگی قابل‌استفاده شود. این ایستگاه‌ها در کل کشور پراکنده هستند و به نوعی منبع آلودگی صوتی است. همچنین در بسیاری از موارد نیز با رشد شهرها ایستگاه‌های تقلیل فشار در بین چند خانه مسکونی قرار می‌گیرد و باعث آزار و اذیت برای همسایه‌ها و شکایت از شرکت گاز می‌شود.

وی با بیان اینکه اکثر ایستگاه‌های تقلیل گاز کشور قطعه کاهنده صدا را نداشتند و همین باعث تولید آلودگی صوتی خارج از حد مجاز در آن‌ها می‌شد، ادامه داد: در  اندازه‌گیری‌های صوتی انجام شده، این صداها تا حدود ۱۱۵ دسی‌بل اطراف ایستگاه ها وجود دارد. اگر بخواهیم ۱۱۵ دسی‌بل را با صدایی مشابه مقایسه کنیم، باید گفت تیک‌آف هواپیما در اول پرواز حدود ۱۲۰دسی‌بل و بیل مکانیکی که در حال کندن زمین است با قدرت صدای ۱۱۰ دسی‌بل صوت ایجاد می‌کند. بنابراین مشکلات زیادی را برای کارکنان ایستگاه‌های تقلیل گاز و مردمی که در شهرها در نزدیکی این ایستگاه‌ها زندگی می‌کنند، به همراه داشت. لذا تولید این قطعه ضروری به شمار می‌رفت و گروه پژوهشی مواد تصمیم گرفت این محصول را برای اولین بار در کشور تولید و وارد بازار کند. حمایت و ریسک شرکت گاز خراسان رضوی در پیشرفت تولید این محصول نقش موثری داشت.

این پژوهشگر با بیان اینکه ۱۰ هزار ایستگاه تقلیل فشار گاز در کشور فعالیت دارند که مجهز به کاهنده صدا نبودند، عنوان کرد: از این‌رو شرکت گاز خراسان رضوی درخواست داشت محصولی برای کاهش صدا تولید شود. با جهاد دانشگاهی خراسان رضوی مذاکراتی انجام شد و با توجه به اینکه این محصول مورد نیاز کشور است و ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز این تجهیزات را ندارد، جهادداشگاهی اعلام کرد درصورت حمایت مادی و معنوی قادر به تولید این محصول است.

مولودی اضافه کرد: در این زمینه نزدیک به ۲ سال کار تحقیقاتی و میدانی انجام شد تا به تکنولوژی و دانش فنی ساخت این محصول برسیم. بعد از اینکه این محصول ساخته شد، شرکت گاز خراسان رضوی ریسک گذاشتن آن در مدار و ایستگاه‌های تقلیل فشار را قبول کرد و یک ایستگاه منتخب معرفی شد و نمونه‌ خارجی و تولید داخلی در آن ایستگاه نصب شد و پس از انجام صداسنجی از دو نمونه، محصول تولید داخلی از لحاظ عملکردی مورد تایید قرار گرفت.

وی افزود: محصول تولید شده باید در مدار قرار می‌گرفت و در یک بازه ۶ ماهه تا یک ساله کار می‌کرد تا عملکردش در طولانی‌مدت هم مورد تایید قرار گیرد. بعد از حدود هفت ماه مجدد صداسنجی انجام شد و مورد تایید قرار گرفت، در این مدت مشکلی برای ایستگاه به وجود نیامد و صدا هم به حد استاندارد رسیده بود. پس از طی این مراحل، حمایت‌های معنوی شرکت گاز خراسان رضوی آغاز و در همین زمینه گواهینامه‌هایی برای تولیدکنندگان صادر و تیم پژوهشی به شرکت ملی گاز معرفی شد و با ارائه محصول در کمیته‌های تخصصی، توانستیم رای کارشناسان مربوطه را بگیریم و بعد از حدود ۲ سال با این محصول وارد شرکت گاز شدیم.

عضو هیات علمی گروه پژوهشی مواد جهاددانشگاهی خراسان رضوی با بیان اینکه اخذ مجوزهای لازم برای ورود به شرکت گاز و وارد شدن محصول به بازار زمانبر است، گفت: به نظر من همواره باید برای محصولات دانش‌بنیان یک سری روش‌ها و قانون‌هایی برای تسریع در اخذ مجوز به خصوص محصولات جدید که تا کنون در داخل تولید نشده‌اند، وضع شود تا پژوهشگر و فردی که قطعه‌ای دانش‌بنیان تولید کرده، سرخورده نشود.

نقش موثر حمایت‌های مالی و معنوی در توسعه تولیدات داخلی

مولودی بیان کرد: در این حوزه خوشبختانه ما پشتوانه مالی در جهاددانشگاهی داشتیم و توانستیم بعد از ۲ سال تحمل سختی‌ها، این محصول را وارد بازار کنیم. اما در صنعت، تولیدکننده هزینه‌های بالایی را برای رسیدن به دانش فنی باید پرداخت کند و از طرفی زمان زیادی باید سپری شود تا محصولش تولید و هزینه‌ها به او برگردد. لذا کوتاه کردن مسیر اخذ مجوز بسیار ضروری است.

وی اظهار کرد: پس از اخذ مجوز و ورود به شرکت گاز، بلافاصله فروش محصول در کشور آغاز شد. ابتدا شرکت گاز خراسان رضوی به عنوان پیشنهاددهنده تولید این محصول را در تعدادی دیگر از ایستگاه‌های منتخب خود نصب کرد و بعد از گذشت یک سال که کارکرد مثبت این محصول در ایستگاه‌های منتخب نشان داده شد، شرکت گاز استان تمام ایستگاه‌های غیرمجاز را ملزم به مجهز شدن به این محصول کرد.

این پژوهشگر تاکید کرد: دستیابی به دانش فنی و تکنولوژی که قبل از آن در کشور نبوده کار بسیار سختی است و ریسک خطر بالایی دارد و ممکن است به نتیجه نرسد. اما جهاددانشگاهی این ریسک را پذیرفت و به ما اعتماد کرد و پس از ۲ سال ما به تکنولوژی آن رسیدیم و در ادامه هم برای فروش و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تولید در کنار ما بود تا به این موفقیت برسیم و محصول را در کل کشور عرضه کنیم.

مولودی با اشاره به نصب و بهره‌برداری از محصول کاهنده صدا در ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز در  ۱۵ استان کشور، تاکید کرد: اکنون در خراسان رضوی ایستگاهی که مشکل آلودگی صوتی داشته باشد، نداریم. با توجه به اینکه خراسان رضوی یکی از قطب‌های شرکت گاز محسوب می‌شود، با تولید این قطعه و حمایت‌های شکل گرفته از طرف شرکت گاز خراسان رضوی، این محصول به راحتی به شرکت‌های گاز سایر استان‌ها معرفی شد و استان‌هایی نظیر تهران، اصفهان، آذربایجان شرقی، قم، یزد، خوزستان، گیلان و مازندران این محصول را در ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز خود نصب کرده‌اند.

وی با بیان اینکه به تازگی کرمانشاه و کردستان نیز این محصول را نصب کرده‌اند، عنوان کرد: محصول در کل کشور در حال معرفی شدن است و سایر شرکت‌های گاز با نحوه عملکرد آن آشنا می‌شوند و به این نتیجه خواهند رسید که با نصب این محصول می‌توانند مشکل آلودگی صوتی ایستگاه‌های تقلیل فشار  گاز که یکی از مشکلات جدی به حساب می‌آید را برطرف کنند.

بومی‌سازی دستگاه سایلنسر متناسب با آلاینده‌های موجود در گاز کشور

عضو هیات علمی گروه پژوهشی مواد جهاددانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به نوآوری‌های شکل گرفته در سایلنسر تولید شده در جهادداشگاهی خراسان رضوی، گفت: بهینه کردن، افزایش استحکام و سختی متناسب با گاز داخل کشور یکی از نوآوری‌های جهاد دانشگاهی برای تولید این محصول است. یکی از مشکلاتی که ما در بعضی از استان‌ها داریم وجود گازهای آلوده است. در بیشتر ایستگاه‌ها ناخالصی‌ها از حد مجاز تجاوز می‌کند. سایلنسری که توسط گروه پژوهشی مواد جهادداشگاهی خراسان رضوی ساخته شده، علاوه بر اینکه خواص نمونه‌ اصلی خارجی را دارد، استحکام و مقاومت به سایش بیشتری را داراست و در نتیجه آزمایش‌هایی که انجام شده، حدود دو و نیم برابر استحکام قطعه افزایش یافته و با توجه به آلاینده‌های موجود در گاز کشور نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی بومی‌سازی شده است.

قیمت سایلنسرهای داخلی ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز یک چهارم نمونه خارجی  است

مولودی با بیان اینکه قیمت نمونه داخلی محصول سایلنسر یک چهارم نمونه خارجی آن است، افزود: اجزای این قطعه در ایستگاه تقلیل فشار گاز، به دلیل وجود فشار بالای گاز با هم برخورد می‌کنند و قطعه کارایی خود را از دست می‌دهد و معمولا هر دو یا سه سال به تناسب فشار گاز قطعه باید تعویض شود و در نقاطی که فشار بیشتری وجود دارد، در مدت کمتر از ۶ ماه نیاز به تعویض قطعه است. این مسئله در مورد قطعات خارجی هم صدق می‌کند و باید بعد از دو سال تعویض شوند. لذا برای وارد کردن چنین محصولی با این راندمان کاری باید هزینه‌های بالایی پرداخت شود.

وی با بیان اینکه این محصول توانسته گرید دانش‌بنیان نوع یک را از آن خود کند و شامل حمایت‌های محصولات دانش بنیان شود، اضافه کرد: محصولاتی که برای بار اول داخل کشور تولید می‌شوند، همراه با ریسک اند، زیرا کاری که برای اولین بار انجام می‌شود، ممکن است جواب مثبت ندهد. در این راستا یک سری از آزمایش‌ها و آزمون‌هایی هست که تولیدکننده بتواند این ریسک را کاهش دهد، اما به صفر نخواهد رسید. در این مواقع باید از یک نقطه شروع کرد، اگر مانند بسیاری از ارگان‌ها این ریسک پذیری وجود نداشته باشد و اعتماد لازم شکل نگیرد، پژوهشگر یا تولیدکننده‌ داخلی هیچوقت موفق نخواهد شد و دچار سرخوردگی می‌شود.

اگر حمایت‌های شرکت گاز استان نبود، این محصول تجاری‌سازی نمی‌شد

این پژوهشگر با تاکید بر اینکه تولیدکنندگان محصولات داخلی باید کیفیت را در تولیدات خود نهادینه کنند تا بازار فروش و اعتماد خریداران را جلب کنند، گفت: در راستای حمایت‌های خوبی که چند سال اخیر از شرکت‌های دانش‌بنیان شده، یک سری از ریسک‌ها را دولت قبول کرده برای بحث سرمایه‌گذاری اولیه و خرید مواد اولیه حمایت می‌کند و برای مکان مورد نیاز هم پژوهشگران را به پارک‌های علم و فناوری معرفی می‌کند و از آنجا به جامعه صنعت معرفی می‌شوند و این گروه هم به نوعی ریسک‌پذیر شده‌اند.

مولودی ادامه داد: برخی از مواقع تحمل ریسک یک سری هزینه‌هایی داشته و جامعه‌ مصرف و صنعت هزینه‌ها را قبول کرده‌اند. اما به نظر من کافی نیست، یعنی هنوز خیلی جای کارکردن وجود دارد، حتی می‌شود یک سری پایلوت‌هایی در کل کشور برای استفاده از این محصولات داشته باشیم تا اگر جواب بدهد، گواهی‌نامه‌های معتبر صادر شود و تولیدکننده با خیال راحت‌تری ریسک تولید را بپذیرد.

عضو هیات علمی گروه پژوهشی مواد جهاددانشگاهی خراسان رضوی ضمن تقدیر از شرگت گاز خراسان رضوی به منظور حمایت طرح کاهنده صدا، بیان کرد: شرکت گاز استان برای اولین بار در کشور ریسک استفاده از این محصول در ایستگاه‌های تقلیل فشار را قبول کرد و بر اساس نتایج عملکردی که داشت، گواهی‌نامه‌ها و معرفی نامه‌های مربوطه برای تجاری‌سازی این محصول را صادر کرد. هر شرکتی این کار را به دلیل ریسک و خطرات احتمالی قبول نمی‌کند؛ اگر حمایت‌های شرکت گاز خراسان رضوی نبود، بی‌شک این محصول تجاری نمی‌شد و نمی‌توانست آلودگی صوتی را داخل ایستگاه تقلیل فشار گاز کم کند.

وی افزود: این طرح می‌تواند الگویی برای سایر طرح‌های پژوهشی باشد تا بتوانیم مشکلات کشور در تولید قطعاتی که در تحریم است را رفع و امکان تجاری‌سازی و رسیدن به دانش فنی را فراهم کنیم. با این اقدام وابستگی به کشورهای دیگر و خروج ارز کاهش یافته و پژوهشگران، دولت و مردم از منافعش استفاده خواهند کرد.

مولودی در پایان از اکرم صالحی، فائزه برزگر، مرتضی امیرآبادی، منصور جعفری، مسعود گلستانی‌پور و حسین امینی مشهدی که از جمله پژوهشگران طرح «بومی‌سازی تولید سایلنسر داخلی خطوط تقلیل فشار گاز» بودند، تشکر کرد.

انتهای پیام