سید مجتبی خیام نکویی، امروز ۱۸ دی ماه در مراسم رونمایی از سند الگوی کشت زراعی خراسان رضوی که در محل دهکده فناوری، نوآوری کشاورزی و منابع طبیعی و صنایع غذایی استان برگزار شد، اظهار کرد: با توجه به بیانات مقام معظم رهبری، مسئله امنیت غذایی مسئله درجه یک کشور است و این یعنی حجت بر همه مسئولین تمام است.
وی ادامه داد: ما وقتی میخواهیم به مسائل فرارو بپردازیم باید به اولویتها بپردازیم و امروز اولویت درجه یک کشور امنیت و آن هم امنیت غذایی است. در برخی از کشورها جایگاه امنیت غذایی را بررسی کردیم. در آمریکا امنیت غذایی مقدم بر امنیت ملی است زیرا از غذا به عنوان سلاح برای مدیریت کشور استفاده میکنند.
خیام نکویی بیان کرد: در کشور ما افرادی معتقد بودند که لزومی ندارد وقتی که با هزینه پایین تر می توانیم وارد کنیم، با هزینه بالا تولید کنیم. شاید این سوال مطرح باشد، چرا نیم قرن است که در کشور ما الگوی کشت جاری نیست؟. اول اینکه ما روی نفت چه قبل و چه بعد از پیروزی انقلاب حساب ویژهای باز کردیم و اقتصاد متکی به نفت داشتهایم. روزی که انقلاب پیروز شد، جمعیت ایران ۳۶ میلیون نفر و تولید غذا ۲۵ میلیون تن بود در حالی که اکنون جمعیت ایران ۸۵ میلیون نفر و تولید غذا ۱۲۵ میلیون تن در سال است. در این مدت ۱۰۰ میلیون تن افزایش تولید غذا داشتهایم که تنها حدود ۵۰ درصد این تولید مربوط به رسوخ دانش و فناوری بوده است.
وی بیان کرد: بحث الگوی کشت بحثی است که در آن فرضیه وجود ندارد. رهبری برای برنامه هفتم توسعه سه عنصر را ابلاغ کردهاند، که یکی از آنها الگوی کشت است و این نشان میدهد که آینده کشور ما در گرو امنیت غذایی است.
خیام نکویی افزود: یکی از مهمترین شعارهایی که در بدو پیروزی انقلاب اسلامی داده شده، شعار استقلال است. نمیتوانیم مدعی باشیم که استقلال سیاسی داریم و در حوزه اقتصاد دستمان را دراز کنیم. استقلال اقتصادی در گرو امنیت غذایی و خودکفایی در بحث راهبردی و استراتژیک است و اگر بخواهیم به معنی واقعی کلمه استقلال سیاسی داشته باشیم، باید استقلال اقتصادی داشته باشیم.
معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی اظهار کرد: بزرگترین راهبرد کشور در این حوزه رسیدن به امنیت غذایی پایدار است. منظور از امنیت غذایی پایدار این نیست که ما یک سال خودکفا باشیم و یک سال واردات داشته باشیم بلکه منظور این است که در یک منحنی متعادل در سالهای مختلف بتوانیم به خودکفایی برسیم.
وی تصریح کرد: مطالبه مقام معظم رهبری از ما رسیدن به امنیت غذایی پایدار نیست، بلکه رسیدن به قدرت و حاکمیت غذایی است. حاکمیت غذایی زمانی رخ میدهد که مازاد بر نیاز کشور تولید کنیم و به کشورهای دوست که ما را یاری میکنند بتوانیم در مواردی که مشکل دارند، در حوزه غذا به آنان کمک کنیم. این انتظاری است که رهبری از ما دارد و این مورد از طریق نظام نوآوری میسر است.
خیام نکویی ادامه داد: همه آنان که میتوانند در امنیت غذایی نقش آفرینی کنند باید وظایفشان تقسیم شده باشد. اگر همه مسئولان پای کار بیایند در پایان این دوره ریاست جمهوری میتوانیم الگوی کشت را بیش از ۹۰ درصد در خراسان رضوی عملیاتی کنیم که البته کار مشکلی است.
معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی درباره چالشهای حوزه کشاورزی افزود: یکی از چالشهای عمده ما در حوزه کشاورزی نداشتن آمار دقیق است. پیشبینی شده با اجرای طرح الگوی کشت تمام آمار سطح زیر کشت استان را کسب و روی آن برنامه ریزی کنیم. سهم خراسان رضوی در تولیدات زراعی کشور ۶ میلیون تن و ۶.۳ درصد از تولید محصولات زراعی کشور است.
وی با اشاره به بحث الگوی مصرف بیان کرد: در بحث الگوی مصرف چالش موجود اسراف زیاد و الگوی غلط است. بر اساس یک آمار تکان دهنده اگر هر ایرانی روزی یک دانه برنج اسراف کند، ۸۵ میلیون دانه برنج است که غذای ۲۳ هزار نفر ایرانی است. این در حالی است که همه ما روزی یک قاشق برنج را ضایع میکنیم و این غذای ۵ میلیون نفر است. این در کنار ضایعات بخش کشاورزی عدد بسیار بالایی است. بر اساس آمارها از ۱۲۵ میلیون تن غذای تولید شده حدود ۳۰ میلیون تن غذا ضایع میشود که این برای یک کشور مساله بسیار ناگواری است.
خیام نکویی بیان کرد: میانگین مصرف روغن در کشور ۲۴ کیلوگرم برای هر نفر است که بیش از ۹۰ درصد آنرا وارد میکنیم و سالانه حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار ارز برای روغن میدهیم. ذائقه مردم را به سمت غذای سرخ کردنی سوق دادهایم، این در حالی است که در کشورهای اروپایی میانگین مصرف روغن ۱۱ کیلوگرم است.
وی اضافه کرد: در الگوی کشت دو وزنه اصلی وجود دارد. یکی از این وزنهها انقلاب بهرهوری است، بدین معنی که میزان تولید را به رقم قابل قبولی که ظرفیت تولید ماست برسانیم. یکی از مولفههای الگوی کشت این است که باید برای کشت خود مطلوبیت ایجاد کنیم. اگر نظام نوآوری بخش کشاورزی، الزامات اجرایی و الگوی کشت محصولات کشاورزی به درستی اجرا شود، در پایان سال ۱۴۰۶ ما ۱۴۱ میلیون تن در حوزه زراعت و باغبانی برداشت محصول خواهیم داشت. ما سه سناریو واقع بینانه، بدبینانه و خوشبینانه برای تولیدات در کشور پیشبینی کردهایم. الگوی کشت برای ۱۳۳ محصول طراحی شده اما ۱۵ مورد آن ۸۹ درصد سطح زیر کشت کشور را در بر میگیرد و تمرکز ما روی این ۱۵ محصول است.
انتهای پیام