در حالی که بر اساس مصوبه اداره کتابخانه‌ها، روستاهای بالای ۱۵۰۰ نفر جمعیت می‌توانند به کتابخانه تجهیز شوند اما باز هم به دلیل مشکلات اقتصادی و کمبود اعتبار که این روزها در تمام حوزه‌ها خودنمایی و به عنوان مشکل اصلی مطرح می‌شود مانع از ایجاد و احداث کتابخانه‌های عمومی در روستاهای بالای ۱۵۰۰ نفر جمعیت شده است.
به رغم اینکه روستاهایی با جمعیت بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر جمعیت، توسط کتابخانه‌های سیّار باید پوشش داده شوند اما در این چهار شهرستان فقط کاشمر از کتابخانه سیار برخوردار است که آن هم فقط ۵ روستا را پوشش می‌دهد و ۲۰ روستای دیگر این منطقه از دریافت خدمات محروم هستند.
در این میان بردسکن که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد همچنان در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی دارای مشکلات و کمبودهای فراوانی است. به طوری که رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی این شهرستان به ایسنا اعلام کرد: به رغم وجود ۱۰۸ روستا در این شهرستان اما حتی یک کتابخانه روستایی نداریم.
مهدی زارعی با بیان اینکه فقط ۴ کتابخانه نهادی در شهرستان ۷۵ هزار نفری بردسکن فعالیت دارند، افزود: دو کتابخانه در مرکز شهرستان و دو کتابخانه دیگر در بخش شهرآباد و شهر انابد واقع شده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: هرچند به همت خیرین کتابخانه دیگری در روستای شفیع‌آباد با مساحت ۳۶۰ متر مربع احداث و تجهیزات آن فراهم شده اما هنوز افتتاح نشده است، در روستای کوشه و هدک هم برای تحویل کتابخانه و زمین از سوی دهیاری و خیرین روستا اعلام آمادگی شده ولی هنوز تحویل نهاد کتابخانه‌ها نداده‌اند.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی بردسکن جمعیت روستایی شهرستان را حدود ۴۲ هزار نفر اعلام کرد و گفت: به رغم اینکه ۵۱ درصد جمعیت شهرستان بردسکن را روستاییان تشکیل می‌دهند اما محروم از داشتن کتابخانه هستند.
وی با اشاره به اینکه مردم این شهرستان بسیار کتاب‌خوان هستند، میانگین تعداد کتابی که در هرماه به امانت داده می‌شود را ۵۰۰۰ نسخه اعلام کرد و افزود: اگر چه ۱۶ هزار نفر عضو کتابخانه‌های عمومی هستند اما طی یک سال اخیر حدود ۳۵۰۰ نفر مراجعه داشته و عضو فعال کتابخانه‌ها هستند.
زارعی با بیان اینکه در مجموع ۲۰ درصد جمعیت شهرستان عضو کتابخانه‌ها هستند، از وجود ۶۵ هزار نسخه کتاب در کتابخانه‌های این شهرستان خبر داد و عنوان کرد: با وجود اینکه فضای مجازی بر اشاعه فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی تأثیرگذار بوده ولی جای کار دارد.
وی زیربنای کل کتابخانه‌های شهرستان را ۱۲۲۳ متر اعلام کرد و گفت: با توجه به وجود ۶۵ هزار جلد کتاب و جمعیت ۷۵ هزار نفری شهرستان به ازای هر نفر جمعیت کمتر از یک جلد کتاب در کتابخانه های عمومی این شهرستان وجود دارد.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی بردسکن ادامه داد: اگرچه شهرستان بردسکن فاقد کتابخانه سیار است اما برای امسال ۳۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده که در صورت تخصیص ۱۰۰ درصدی این کتابخانه راه‌اندازی می‌شود.
وی گفت: چون بر اساس قانون باید برای احداث یک کتابخانه استاندارد روستا ۲۵۰۰ نفر جمعیت داشته باشد این خود موجب بروز مشکلاتی شده چون بسیاری از روستاهای شهرستان این جمعیت را ندارند.
تنها ۲ درصد جمعیت کوهسرخ عضو کتابخانه
هرچند در گذشته از کوهسرخ به عنوان محروم‌ترین منطقه در ترشیز نام برده می‌شود اما از چند سال قبل که منطقه در ریل پیشرفت قرار گرفته و اقدامات خوبی در عرصه اقتصادی انجام شد اما در بخش فرهنگی هنوز با کمبودها و مشکلات جدی مواجه است.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کوهسرخ در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه از جمعیت ۲۸ هزار نفری شهرستان کوهسرخ تنها ۲ درصدشان عضو کتابخانه هستند، گفت: به رغم اینکه بیش از ۲۱ هزار نفر جمعیت کوهسرخ در روستاها سکونت دارند ولی فقط یک کتابخانه نهادی در روستای اوندر فعالیت دارد.
فیض عارفی همچنین از فعالیت یک کتابخانه نهادی دیگر در شهر ریوش خبر داد و افزود: این کتابخانه که در سال ۱۳۷۴ احداث شده از جانمایی خوبی برخوردار نیست و شهروندان برای رفت و آمد به کتابخانه با مشکلات جدی مواجه‌اند.
وی با بیان اینکه به دلیل کمبود نیرو دو کتابخانه کوهسرخ با دو کتابدار اداره می‌شوند و از سویی کتابخانه دو شیفت در این شهرستان نداریم، اظهار کرد: در حال حاضر ۶۳۱ نفر عضو دو کتابخانه هستند و از ۲۳ هزار و ۷۶۱ جلد کتاب استفاده می‌کنند.
روستاها محروم از کتابخانه نهادی و مشارکتی
اگرچه برخی از روستاهای سطح شهرستان خلیل‌آباد بیش از ۴۰ کیلومتر با مرکز شهرستان فاصله دارند و کمتر مرکز فرهنگی در خصوص کتاب و کتاب‌خوانی وجود دارد، به همین دلیل می‌توان تنها راه تحت پوشش قرار دادن روستاهای این منطقه را کتابخانه سیار دانست اما بر اساس گفته رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی خلیل‌آباد نه تنها در روستاهای شهرستان هیچ کتابخانه نهادی و مشارکتی بلکه حتی یک کتابخانه سیار هم نداریم.
حسن احمدی به ایسنا گفت: در سطح شهرستان فقط سه کتابخانه با ۸۷۳ متر مربع زیربنا و ۴۱ هزار جلد کتاب که دو کتابخانه نهادی و یک کتابخانه مشارکتی هستند، فعالیت دارند.
وی با بیان اینکه از جمعیت ۵۲هزار نفری خلیل‌آباد فقط ۲۷۰۰ نفر عضو کتابخانه‌ها هستند، خاطرنشان کرد: اکنون در کندر کتابخانه ساخته و به زودی افتتاح می‌شود، در روستای جابوز هم توسط خیرین زمینی اهداء شده که برای احداث کتابخانه منتظر صدور مجوز هستیم.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی خلیل‌آباد با اشاره به اینکه برای ساخت کتابخانه منابع دولتی اختصاص پیدا نمی‌کند و فقط خیرین باید ورود داشته باشند، تصریح کرد: در شهر خلیل‌آباد دو کتابخانه نهادی و مشارکتی و یک کتابخانه دیگر در حال ساخت با ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داریم که اگر افتتاح شود به لحاظ سرانه و استانداردها وضعیت شهرستان بهتر می‌شود.
وی عنوان کرد: چون هزینه احداث کتابخانه در هر روستا بسیار زیاد است به همین دلیل تلاش می‌شود کتابخانه سیار را به صورت مشارکتی با کمک دهیاریها و خیرین راه‌اندازی کنیم.
احمدی گفت: اگر کتابخانه سیار تأمین شود در بخش ششطراز و بخش مرکزی ۱۴ روستا را پوشش خواهد داد، در همین راستا تلاش شده از ستاد بازآفرینی منابعی برای کتابخانه سیار در نظر گرفته شود.
وی بیان کرد: در روز ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر از هر کتابخانه بازدید دارند که بیشتر مراجعین را دانش آموزان تشکیل می‌دهند، به جز روستای پرجمعیت دهنو و جابوز که دو کتابخانه ثابت نیاز دارند برای بخش مرکزی و ششطراز حداقل یک کتابخانه سیار نیاز است.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی خلیل‌آباد اذعان کرد: هرچند ۳۰ هزار نفر از جمعیت شهرستان در ۲۳ روستا سکونت دارند اما از داشتن کتابخانه ثابت و سیار محروم هستند.
بودجه دولتی برای ساخت کتابخانه اختصاص پیدا نمی‌کند
در حالی که در شهر کاشمر هم تعداد قابل توجهی کتابخانه وجود دارد، اما در سطح روستاهای مختلف آن همواره مشکل کمبود یا نبود کتابخانه به شدت احساس می‌شود.
در همین خصوص رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کاشمر در گفت و گو با ایسنا از فعالیت ۷ کتابخانه نهادی و ۵ کتابخانه مشارکتی در شهر کاشمر خبر داد و گفت: سهم ۲۵ روستای شهرستان تنها یک کتابخانه در فدافن است.
محمد فیض عارفی با اشاره به اینکه از جمعیت ۱۶۱ هزار نفری شهرستان کاشمر تنها ۱۰ هزار نفر عضو کتابخانه‌های مشارکتی و نهادی هستند، افزود: به رغم وجود ۲۵ روستا با حدود ۴۸ هزار نفر جمعیت اما کتابخانه سیار شهرستان در هفته فقط ۵ روستای محمدیه، زنده جان، کسرینه، عارف‌آباد و قوژد را پوشش می‌دهد و برای سایر روستاها خدماتی ارائه نمی‌شود.
وی بیان کرد: نهاد کتابخانه‌ها برای احداث کتابخانه دخالتی ندارد و ساختمان باید توسط خیرین یا شهرداری احداث شود، سپس نهاد کتابخانه‌ها تجهیز، تأمین نیرو و منابع را بر عهده می‌گیرد.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کاشمر گفت: در حال حاضر یک کتابخانه در روستای فرگ آماده افتتاح و در عارف‌آباد پروژه نیمه کاره باقی مانده است، اگر یک کتابخانه سیار دیگر توسط خیرین تأمین شود ۵ روستای دیگر به روستاهای تحت پوشش افزوده می‌شود.
وی با اعلام اینکه اکنون ۱۳۴هزار و ۸۷۰ جلد کتاب در کتابخانه‌های شهرستان وجود دارد، خاطرنشان کرد: کسانی که می‌خواهند کتابخانه بسازند باید بر اساس نقشه تیپ باشد، اگر هم کسی بخواهد مکان ساخته شده‌ای را تحویل دهد باید تائیدهای لازم از جمله حداقل ۱۰۰ تا ۱۲۰ متر زیربنا را داشته باشد.
فیض عارفی افزود: اگرچه بودجه دولتی برای ساخت کتابخانه اختصاص پیدا نمی‌کند اما از سویی به دلیل مشکلات اقتصادی همکاری خیرین هم کمتر شده است، به رغم فرهنگ‌سازی صورت گرفته اما استقبال قابل توجهی از سوی خیرین نمی‌شود.
وی از کتابخانه مدرس کاشمر به عنوان قدیمی‌ترین کتابخانه فعال منطقه ترشیز نام برد و عنوان کرد: به رغم اینکه زمانی انجمن خیرین کتابخانه ساز شهرستان پیشنهاد تخریب و احداث مجدد آن را به صورت مشارکتی دادند اما توسط مدیرکل وقت کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی پذیرفته نشد.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی کاشمر با انتقاد از نحوه پراکندگی کتابخانه‌ها در سطح شهر، خاطرنشان کرد: با توجه به رشد شهری در برخی مناطق قدیمی و شهرک‌های جدید با کمبود کتابخانه مواجه‌ایم، در شرایط فعلی نیازمند حداقل ۴ تا ۵ کتابخانه دیگر هستیم.
منطقه ترشیز با پیشینه تاریخی کهن، دارای مشاهیر، نویسندگان و مفاخر بزرگی است که توانسته نام خود را در بین استان‌های علاقه‌مند به حوزه علم و ادب به ثبت برساند اما کمبود امکانات نظیر دسترسی ناپذیری مردم به کتابخانه موجب شده است تا ساکنان این منطقه با محدودیت‌هایی مواجه باشند.
قطعاً با راه‌اندازی کتابخانه‌های سیار نیز خلاء کمبود فضای کتابخانه‌ها در روستاهای دارای جمعیت بالا شهرستان‌های کاشمر، خلیل‌آباد، بردسکن و کوهسرخ برطرف می‌شود.
بنابراین لازم است در روستاهای پر جمعیت و یا مراکز بخش‌های فاقد کتابخانه اقدامات جدی و بدون هیچ گیروداری برای دایر کردن کتابخانه و یا کتابخانه سیار در نظر گرفته شود چراکه بهره‌مندی از فضای کتابخانه از نیازهای ضروری و غیرقابل انکار مردم و جوانان علم دوست مناطق روستایی منطقه ترشیز است.
انتهای پیام