در این گفت و گو عنوان شد که آتش‌سوزی‌های مکرر در مجتمع فناوری زیست پسماند شهرستان ساوه که همه ساله بوقوع می‌پیوندند و اخبار چندین مورد آن طی سالیان گذشته در ایسنا منتشر شده و آخرین مورد آن نیز پنجم تیرماه در سطح گسترده‌ای در دو نوبت این مجتمع را فراگرفت، به یک معمای حل نشدنی تبدیل شده است!
در پایان این خبر به مخاطبین ایسنا وعده داده شد که بزودی گزارش مشروحی در خصوص دلایل وقوع آتش سوزی‌های مکرر در این مجتمع، حتی در زمان تعطیلی آن، در گفت‌وگو با کارشناسان و مسئولان منتشر شود. این وعده عملی شد و با گذشت دو هفته از انتشار آن خبر، گزارش ایسنا با عنوان " پازل بحران زیست محیطی در شمال استان مرکزی کامل شد! " در ۲۱ آذرماه سال‌جاری بر روی خروجی این خبرگزاری قرار گرفت.
حریق شبانه پسماند برای فرار از جریمه/درآمدهای نجومی فعالیت مغایر با استانداردهای زیست محیطی
در این گزارش مشاور رئیس و مدیر کل سابق بازرسی سازمان محیط زیست کشور گفته بود که به دلیل نبود نظارت کافی در مدیریت پسماند تولیدی در کشور، پسماندهای ویژه و خطرناک شامل شیمیایی، دارویی، پزشکی، صنعتی و ... بر روی هم دپو می‌شوند که امری مغایر با شاخص‌های زیست محیطی است و در صورت مشاهده اختلاط پسماندها توسط بازرسان، متخلفان به پرداخت جریمه‌های خیلی سنگین محکوم خواهند شد، لذا آنها شبانه اقدام به سوزندان پسماندهای دپو شده می کنند ولی علت وقوع آتش را دمای بالای هوا و تولید گازی عنوان می‌کنند که عامل آتش سوزی می‌شود.
سیداحمد نبوی در ادامه با اشاره به درآمد نجومی مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه، حاصل از فعالیت مغایر با استانداردهای زیست محیطی گفته بود: فعالیت برخلاف قوانین و شاخص‌های زیست محیطی این مجتمع سوال دیگری را به اذهان متبادر می‌کند و آن اینکه دلیل این همه مماشات برخی مسئولان با فعالیت‌های مغایر با شاخص‌های زیست محیطی در این مجتمع چیست؟ چرا برخورد قانونی و سختگیرانه با متخلفین صورت نمی گیرد، گرچه خبر دستگیری برخی مسئولانی که در مشاهده با رفتار متخلفانه مدیریت این مجتمع مماشات کرده و در عمل به وظایف ذاتی خود کوتاهی کرده اند، منتشر شده است.
وقوع آتش سوزی ها در زمان تعطیلی مجتمع!
مدیرعامل سازمان مردم نهاد حافظان طبیعت ساوه و زرندیه نیز با بیان اینکه مردم شهر ساوه تاوان ندانم کاری و بی خیالی افرادی را می‌دهند که اقدام به سرمایه گذاری در قالب شرکت خصوصی مدیریت پسماند کرده‌اند، به ایسنا گفته بود: جالب اینجاست که آتش سوزی های اخیر در این مجتمع در حالی صورت گرفته است که مجتمع تعطیل بوده است.
مهدی فرقانی‌پور همچنین خواستار ورود دستگاه قضائی و نیروی انتظامی به فعالیت مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه شده و افزوده بود: باید تحقیقات کامل و بررسی‌های میدانی با حضور مسئولان ارشد شهرستان به همراه فعالان محیط زیست صورت گیرد تا در خصوص فعالیت این مجموعه تصمیم گیری شده و تعیین تکلیف شود.
ممنوعیت ورود پسماند به مجتمع از بهمن 1400
سرپرست پیشین اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی نیز با اشاره به اینکه از بهمن ماه سال ۱۴۰۰ هیچ مجوزی مبنی بر انتقال پسماند جدید به این مجتمع داده نشده است، اظهار کرده بود: براساس بررسی‌های بعمل آمده ضوابطی که بایستی در حوزه مدیریت و امحای پسماند بویژه نقاط نگهداری و دپوی پسماند صورت گیرد در این مجتمع رعایت نمی‌شد و براین اساس از بهمن ماه سال گذشته ورود هرگونه پسماند به این مجتمع بنا به دلایل ذکر شده ممنوع اعلام شد.
سیدمهدی حسینی مصطفوی گفته بود باید محل‌های نگهداری و دپوی پسماند تابع شرایط و ضوابط خاصی باشند. این احتمال وجود دارد که دمای بالای هوا و گرما منجر به وقوع مشکلاتی نظیر حریق و آتش سوزی شود و تا زمانی که مشکلات و نواقص موجود در این مجتمع، براساس ضوابط زیست محیطی برطرف نشود اجازه انتقال پسماند داده نمی‌شود. متاسفانه حجم بالایی از پسماند در سنوات گذشته در این مجتمع دپو شده و حریق‌های اخیر که در این مجموعه بوقوع پیوسته است ناشی از دپوی پسماندهایی است که از سنوات گذشته صورت گرفته است.
به گزارش ایسنا، گرچه هنوز علت دقیق وقوع حریق‌های مکرر در این مجتمع مشخص نشده است تا معمای آتش‌سوزی‌های متعددی که رخ داده است، حل شود، اما بعضا فعالیت های غیرقانونی این مجتمع با انتقال و دپوی پسماند و دفن غیراصولی موجب بروز نگرانی‌هایی شده است. براین اساس در گفت‌وگو با سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی به آخرین وضعیت فعالیت این مجتمع و پیگیری‌های صورت گرفته در خصوص برطرف کردن نواقص و ایرادات آن پرداختیم.
وظایف مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه چیست؟
یوسف یوسفی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: با توجه به سوابقی که مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه در دپو و دفن پسماند داشته است، موضوع در جلسه اخیر کارگروه پسماند استان مطرح و مقرر شد براساس برنامه زمان بندی اعلامی از سوی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان مرکزی، از مدیریت این مجتمع درخواست شود تا نسبت به رفع ایرادات و برخی نواقص اقدام کند.
وی با بیان نواقصی که در فرآیند فعالیت مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه وجود دارد گفت: ساماندهی و مدیریت اصولی پسماندهایی که برای دفن اصولی به این مجتمع منتقل می‌شود، فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب، احداث سوله‌های مسقف و دپوی پسماند در سوله و عدم رهاسازی پسماندها در فضای باز که احتمال وقوع حریق در دمای بالا وجود دارد و استانداردسازی کوره‌های زباله سوز از جمله مواردی است که باید توسط مدیریت مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه انجام و نسبت به رفع ایرادات مطرح شده اقدام شود.
تعطیلی مجتمع در صورت عدم رفع نواقص
وی افزود: در این کارگروه مصوب شد چنانچه مدیریت مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه نسبت به رفع ایرادات و نواقص و نیز تامین زیرساخت‌ها اقدام کند، با اخذ تعهد محضری امکان فعالیت مجتمع فراهم و انتقال پسماند بلامانع خواهد بود.
یوسفی تصریح کرد: چنانچه اقدامی از سوی مدیریت مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه صورت نگیرد و این مجتمع اقدام به فعالیت با وضعیت فعلی کند متخلف شناخته شده و مجوزی که در گذشته صادر شده با دستور قضائی ابطال و تعطیل خواهد شد.
صدور مجوز در گرو رفع ایرادات/عمدی یا غیرعمدی بودن حریق‌ها مشخص نشده
وی افزود: با توجه به اینکه از بهمن ماه سال ۱۴۰۰ هیچ مجوزی مبنی بر انتقال پسماند جدید به این مجتمع داده نشده، لذا فعالیت مجدد و صدور مجوز جدید منوط به اصلاح نواقص و ایراداتی است که به مدیریت مجتمع تفهیم شده است.
یوسفی در خصوص عمدی بودن و یا نبودن آتش سوزی های مکرر در مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه طی سال های اخیر گفت: هنوز گزارشی در خصوص عمدی بودن یا نبودن آتش‌سوزی‌های صورت گرفته در این مجتمع به محیط زیست استان مرکزی ارائه نشده است.
انتقال پسماندهای ویژه شهر صنعتی کاوه به سایت‌های بازیافت دیگر
وی در پاسخ به این پرسش که تکلیف پسماندهایی که در گذشته از شهر صنعتی کاوه و دیگر مراکز تولیدی به این مجتمع منتقل می‌شد، چیست؟ گفت: پسماندهای صنعتی ویژه‌ای که در شهر ساوه بویژه در شهر صنعتی کاوه و برخی نقاط استان تولید می‌شود به سایت‌های بازیافت دیگری نظیر استان اصفهان منتقل و عملیات بازیافت صورت می گیرد.
این مقام مسئول در محیط زیست استان مرکزی تصریح کرد: پسماندهای صنعتی عادی و غیرویژه نیز پس از تفکیک و آنالیز شدن در سایت پسماند شهرصنعتی دپو می شوند.
تکلیف "جهنم شهر صنعتی" چه می شود؟
وی در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص تعیین تکلیف سایت پسماند شهرصنعتی کاوه که به "جهنم شهرصنعتی" معروف شده، اظهار کرد: مجموعه مدیریت شهر صنعتی کاوه به دنبال واگذاری زمینی به مساحت ۱۴ هکتار برای احداث یک سایت پسماند جدید هستند که با واگذاری زمین و احداث آن، پسماندهای تولیدی بزرگترین شهر صنعتی کشور به صورت اصولی بازیافت و امحاء خواهد شد.
یوسفی خواستار پیگیری مدیریت شهرصنعتی کاوه برای ساماندهی و مدیریت پسماند تولیدی شد و افزود: محیط زیست به عنوان دستگاه نظارتی خواستار مدیریت پسماندهای صنعتی توسط مدیریت شهر صنعتی است و این مسئله هرچه سریعتر باید تعیین تکلیف شود.
به گزارش ایسنا، همانطور که در گزارش پیشین ایسنا مورد تاکید قرار گرفت، در وهله نخست باید دستگاه متولی نسبت به اعلام دقیق علت وقوع آتش سوزی‌های مکرر در این مجتمع اظهار نظر کند و در صورت عمدی بودن آتش‌سوزی‌ها، متخلفین یا بهتر بگوئیم مجرمین برابر قانون مجازات شوند و در ادامه، سازوکار قانونی توام با نظارت دقیق بر عملکرد مجتمع صورت گیرد تا با شیوه قانونی نسبت به امحا و مدیریت پسماند اقدام شود.
ایسنا لزوم مدیریت پسماند شهر صنعتی کاوه را نیز پیش از این در گزارشی با عنوان "جهنم شهر صنعتی" که در تاریخ ۲۰ آبانماه ۱۳۹۹ منتشر شد، گوشزد کرد. آنچه در این گزارش به عنوان یک نگرانی مطرح شد، موضوع سایت پسماند بزرگترین شهر صنعتی کشور بود که البته تاکنون اقدامی برای حل این معضل زیست محیطی صورت نگرفته است.
موضوع مهمی که در خصوص استقرار شهرک‌های صنعتی در حوزه زیست محیطی باید لحاظ شود، مدیریت پسماند صنعتی و ویژه تولیدی در صنایع است و آنچه موجب نگارش این گزارش شد تپه‌ای از زباله صنعتی است که از آن به عنوان "سایت تخلیه پسماند شهر صنعتی کاوه" یاد می‌شود، هرچند تعبیری که برخی مدیران صنایع این مجموعه صنعتی و مقامات محیط زیست ساوه برای این تپه بکار می‌برند، "جهنم شهر صنعتی" است.
سوالی که در آن گزارش مطرح شد این بود که چرا با وجود افتتاح مجتمع فناوری پسماند جهت پسماندهای صنعتی و ویژه، همچنان برخی واحدهای تولیدی و صنعتی اقدام به تخلیه پسماندهای غیرعادی خود در سایت پسماند شهرصنعتی می‌کنند. مگر مجتمع فناوری پسماند وظیفه امحاء و بازیافت پسماند صنعتی و ویژه را برعهده ندارد، پس چرا تمامی پسماندها به این مرکز منتقل نمی‌شود و اصلا مدیریت شهرصنعتی باید پاسخ دهد که روزانه چه میزان پسماند در این مجموعه به تفکیک، تولید و چه میزان به مجتمع فناوری پسماند زیست هدایت می‌شود و از منظر دیگر باید گفت که اگر شاهد تکاپو و فعالیت مجتمع پسماند با ظرفیت کامل باشیم قطعا چنین صحنه‌هایی از حجم بالای تخلیه پسماند صنعتی در یک سایت عادی مشاهده نمی‌شود.
بر اساس این گزارش، مجتمع فناوری پسماند که قرار بود حداقل بخشی از مشکلات حوزه پسماند را حل کند، به وظیفه خود عمل نکرده و در نتیجه همچنان شاهد حجم عظیم پسماند صنعتی شهر صنعتی کاوه هستیم.
پرسش دیگر اینکه اگر قرار است زمینی برای احداث سایت پسماند شهر صنعتی کاوه واگذار شود، پس چرا متولیان امر برای حفظ سلامت مردم و جلوگیری از تبعات زیست محیطی دست دست کرده و تعلل می‌کنند؟ و اگر واگذاری زمین را جایز ندانسته و آن را موجب آلوده شدن نقطه دیگری از دشت مرکزی ساوه در مجاورت بزرگترین شهر صنعتی کشور می دانند پس لازم است که مدیریت شهر صنعتی را ملزم به ساماندهی و مدیریت اصولی پسماند در سایت فعلی که از آن جهنم شهر صنعتی یاد می‌شود، کنند تا از آلوده شدن نقطه دیگری از طبیعت این شهرستان جلوگیری و سایت فعلی نیز ساماندهی شود.
هم اکنون تولید پسماندهای صنعتی در شهر صنعتی کاوه در آستانه بحران توصیف می‌شود و ضرورت دارد به فوریت کمیته‌ای متشکل از فرمانداری، سازمان محیط زیست، سازمان صنعت، معدن و تجارت، سازمان جهاد کشاورزی، مدیریت شهر صنعتی کاوه، شهرداری، سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، دادگستری، نماینده سازمان‌های مردم نهاد و نماینده رسانه‌ها برای رسیدگی به این معضل و بکارگیری تمامی ظرفیت‌ها برای رفع آن تشکیل و از ظرفیت مجتمع فناوری پسماند در این راستا به خوبی بهره‌برداری شود.
بدیهی است چنین کمیته‌ای اگر به رفع چنین مشکلی باور داشته باشد می‌تواند ضمن بازخوانی و تبیین وظایف هر کدام از دستگاه‌ها، در زمینه برنامه‌ریزی، ساماندهی، مراقبت و عملیات اجرایی مربوط به تولید، جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، جداسازی، حمل ونقل، بازیافت، پردازش و دفع پسماندها و همچنین آموزش و اطلاع رسانی، تصمیم‌گیری صحیح و کارشناسی منطبق بر شاخص‌های زیست محیطی کند.
تشکیل جلسه اخیر کارگروه مدیریت پسماند استان مرکزی با دستور جلسه تعیین تکلیف فعالیت مجتمع زیست فناوری پسماند ساوه گرچه اقدامی دیرهنگام اما قابل تقدیر است. در این جلسه معاون عمرانی استانداری مرکزی در خصوص وضعیت مجتمع زیست فناوری پسماند ساوه گفته بود که با توجه به دستور قضایی، برای آخرین بار مهلت رفع نواقص به این مجتمع داده می‌شود و اگر به تعهدات عمل نکند طبق دستور دادستانی تعطیل خواهد شد.
امید است این مصوبه کارگروه مدیریت پسماند استان در سریعترین زمان ممکن اجرایی و با مدیریت پسماندهای تولیدی صنعتی و ویژه در ساوه، بخشی از انبوه معضلات زیست محیطی این شهرستان برطرف شود.
از مجموع گزارشات منتشر شده ایسنا در خصوص دست و پنجه نرم کردن ساوه با معضلات زیست محیطی شامل آبیاری اراضی کشاورزی بوسیله فاضلاب در منطقه جنوب و جنوب شرق ساوه و نیز اراضی پائین دست شهر صنعتی کاوه و نیز برخی روستاهای بخش مرکزی و نوبران این شهرستان که با عنوان "سرطان کاری" در ساوه منتشر شد و نیز رهاسازی پسماندهای ویژه و خطرناک بزرگترین شهر صنعتی کشور در منطقه‌ای موسوم به "جهنم شهرصنعتی" و نیز دپو و امحای غیراصولی پسمانده‌های ویژه و خطرناک در مجتمع فناوری زیست پسماند ساوه که تبعاتی نظیر آتش سوزی‌های مکرر را در پی دارد، و در این گزارش بطور مشروح بدان پرداخته شد در می‌یابیم که اگر در نتیجه بی‌توجهی مسئولان در عمل به وظایف ذاتی خویش چاره‌ای برای معضلات زیست محیطی بویژه زباله‌های صنعتی و البته پسماندسوزی چه عمدی و چه غیرعمدی در ساوه اندیشیده نشود، سونامی بیماری هایی همچون سرطان بیخ گوش این شهر خواهد بود و این تنها یکی از تبعات این نابسامانی است، بویژه اینکه ساوه با معضل عظیم خشکسالی نیز دست و پنجه نرم می‌کند که خود عامل بسیاری از معضلات زیست محیطی دیگر از جمله آلودگی هوای ناشی از ریزگردهاست، ریزگردهایی که بخشی از کشورهای همسایه می‌آیند و بخش مهمی نیز از کوه‌های زباله بر می‌خیزند.
انتهای پیام