هر چند بر اساس قانون هرگونه تجاوز و تخریب آثار تاریخی و ثبت شده جرم محسوب می‌شود اما شاهدیم؛ طی یک دهه گذشته تعدادی از آثار تاریخی شهرستان نیشابور تخریب شده‌اند و امروز اثری از آنها نیست.
پیگیر شکایت از شهردار نیشابور هستیم
عمارت امین الاسلامی متعلق به دوره پهلوی دوم است و بنای واقع در این باغ با ۱۲۰۰ مترمربع در دو طبقه ساخته شده و از فضاهایی مانند سالن مرکزی، اتاق‌ها، پیش‌خوان ستون‌دار، سردابه و ... برخوردار است و باغ پیرامون آن با درختان بلند مثمر و غیر مثمر از جمله چنار، کاج، شمشاد، توت، گردو و ... الگویی از هنر باغ سازی اصیل ایرانی به شمار می‌رود و از آثار تاریخی شهر نیشابور محسوب می‌شود که معماری آن مربوط به دوره پهلوی دوم و در شمار آثار ملی ثبت شده ایران به شماره ثبت ۴۸۰۹ است، اما متأسفانه در سال‌های گذشته این اثر تاریخی، در سایه برخی بی‌مهری‌ها و بدسلیقگی‌ها گرفتار تخریب و در معرض نابودی قرار گرفته است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی در همین خصوص به ایسنا گفت: باغ امین اسلامی نیشابور در اسفند سال ۱۳۸۰ به شماره ۴۸۰۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۴ ضوابط عرصه و حریم ابلاغی برای آن صادر و حکم ثبتی و عرصه و حریم نیز به مسئولان نیشابور از جمله فرماندار و شهردار ابلاغ شد.
احسان زهره‌وندی با انتقاد از اینکه قبلاً دیوارهای این باغ به طور غیر قانونی برداشته شد، افزود: پس از برداشتن دیواره‌ها با حفظ عمارتی که در وسط باغ بود، این باغ به فضای باز شهری و مسیر تردد عابرین پیاده تبدیل شد.
وی با اظهار تأسف از اینکه پنج‌شنبه شب هفدهم آذرماه شهرداری نیشابور به طور غیر قانونی در عرصه ثبتی باغ امین اسلامی مداخله نموده و آن را به مسیر سواره تبدیل کرده است، گفت: این اقدام نه تنها خلاف ضوابط میراث فرهنگی، بلکه خلاف قوانین مربوط با مجازات اسلامی و تعزیرات حکومتی و خلاف ضوابط و طرح‌های بالادستی است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی عنوان کرد: روز جمعه با مراجعه به شهرستان نیشابور با فرماندار، شهردار و اعضاء شورای این شهر صحبت‌هایی داشتیم و قانون را به آنها ابلاغ نمودیم ولی متأسفانه بخشی از عرصه تاریخی باغ امین اسلامی تخریب و به مسیر سواره تبدیل شده است.
وی گفت: در همین خصوص ۱۹ آذرماه با استانداری، راه و شهرسازی و سازمان بازرسی مکاتبه داشتیم، از سویی امور حقوقی میراث فرهنگی و گردشگری در حال پیگیری موضوع شکایت از شهردار نیشابور است.
زهره‌وندی این اقدام شهرداری نیشابور را تخلف آشکار دانست و افزود: قانون صراحتاً مداخله در آثار تاریخی را به این شکل ممنوع کرده است.
وی با اشاره به ماده ۵۶۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) گفت: بر اساس این بند از قانون هر کس بدون اجازه از سازمان میراث فرهنگی کشور یا با تخلف از ضوابط مصوب و اعلام شده از سوی سازمان مذکور در حریم آثار فرهنگی تاریخی مذکور در این ماده مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آن شود یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید؛ علاوه بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارت وارده به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شود.
وی همچنین تصریح کرد: بر اساس ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی هر کس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماکن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی، تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده یا تزئینات، ملحقات، تأسیسات، اشیا و لوازم و خطوط و نقوش منسوب یا موجود در اماکن مذکور که مستقلاً نیز واجد حیثیت فرهنگی تاریخی یا مذهبی باشد، خرابی وارد آورد، علاوه بر جبران خسارات وارده به حبس از یک الی ۱۰ سال محکوم می‌شود.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی تأکید کرد؛ تا زمانی که باغ به حالت اولیه برنگردد؛ پیگیری‌های لازم را خواهیم داشت، به ویژه آنکه فرماندار و شهردار نیشابور به هیچ طریقی نمی‌توانند بدون مجوز میراث فرهنگی و خلاف ضوابط بالادستی اقداماتی از این قبیل انجام دهند.
وی عنوان کرد: بر اساس قانون هرگونه دخل و تصرف در آثار تاریخی که بخواهد موجب تزلزل بنیان اثر تاریخی شود؛ ممنوع بوده و مجازات‌های خاص خود را دارد.
زهره‌وندی گفت: در سفر به نیشابور صراحتاً به فرماندار اعلام نموده‌ایم که اقدام انجام شده اشتباه بوده و نباید با آثار تاریخی و فرهنگی آن هم در شهری مثل نیشابور که ریشه در تاریخ و فرهنگ دارد این‌گونه برخورد کنند.
وی تصریح کرد: اینکه پنج‌شنبه شب زمانی که ادارات تعطیل هستند این اقدام غیر قانونی را انجام دهند اقدام خودسرانه بوده است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی اظهار کرد: تمامی باغ امین اسلامی عرصه ثبتی است و اقدام شهرداری نیشابور، نه تنها عمارت بلکه کل باغ را تحت تأثیر قرار داده است.
وی تأکید کرد؛ تبدیل عرصه تاریخی باغ امین اسلامی به مسیر سواره نه تنها غیر کارشناسی، غیر قانونی و جرم است بلکه هیچ دردی از ترافیک این منطقه دوا نمی‌کند.
هیچ‌گونه مجوزی برای تخریب صادر نشده است
این خانه باغ زیبا در گذشته متعلق به مرحوم ابوالحسن امین الاسلامی بوده و امروزه در خیابان امام خمینی(ره) در مجاورت باغ ملی شهر واقع است. وجود باغی با درختان بلند از جمله چنار، کاج، شمشاد، توت و گردو که الگویی از هنر باغ سازی اصیل ایرانی است در هسته مرکزی شهر را باید قدر دانست و برای حفظ آن تلاش کرد.
از این روست که یک عضو شورای شهر نیشابور با انتقاد از این اقدام شهردار خاطرنشان کرد: هرچند طی دو سه هفته اخیر موضوع باغ امین اسلامی در شورای شهر بسیار مطرح شد، اما هیچ‌گونه مجوزی از سوی شورای شهر برای تخریب صادر نشده است.
احمد همت‌آبادی در گفت و گو با ایسنا گفت: به رغم اینکه در سال ۱۳۸۰ توافقی بین شهرداری وقت و خانواده امین اسلامی منعقد شده، اما در متن آن آمده اگر طی مدت سه یا چهار ماه شهرداری نتواند استعلامات ادارات مرتبط را بگیرد توافقنامه ابطال می‌شود.
وی با بیان اینکه با پیگیری‌های اداره میراث فرهنگی شهرستان عمارت امین اسلامی بعد از توافقنامه ثبت میراث ملی شده است، اظهار کرد: طبق قانون و ضوابط میراث فرهنگی، هرگونه ساخت و ساز و انجام کارهای عمرانی در محوطه این باغ ممنوع و جرم است.
عضو شورای شهر نیشابور افزود: معتقدم تمامی این سال‌ها در حق مالکین و خاندان امین اسلامی ظلم شده است به همین دلیل شورای شهر ششم تلاش داشت؛ توافقنامه مجدد احیاء و به نوع دیگری حق این خانواده داده شود و با حفظ باغ و عمارت به نوع دیگری گره ترافیکی این منطقه رفع شود.
وی گفت: خردادماه امسال با حضور نماینده خاندان امین اسلامی و شهردار، جلسه‌ای در شورای شهر برگزار و در نهایت طبق نامهای که از شورا به شهرداری ارسال شد؛ خواستیم شهرداری طرح، برنامه، لایحه و هر چیز دیگری را در خصوص این باغ و امارت تهیه کرده برای اعضای شورا بفرستند تا در صحن شورا مورد بررسی قرار گیرد.
همت‌آبادی با انتقاد از اینکه شهردار نیشابور از خردادماه تا به امروز نه تنها هیچ طرح و لایحه‌ای را برای بررسی به شورا نفرستاده، بلکه خود مستقیم با ارسال نامهای به شورای تأمین خواستار اجرای توافقنامه قبلی و انجام بازگشایی بخشی از باغ برای رفت و آمد وسایل نقلیه شد.
وی بیان کرد: هرچند بعد از طرح موضوع در شورای تأمین، موضوع در کمیسیون عمران شورای شهر مورد بحث و موافقت قرار گرفته اما پس از اطلاع از موضوع، اعتراض خود را نسبت به این اقدام اعلام نمودم.
این عضو شورای شهر نیشابور با تأکید بر اینکه باغ و عمارت امین اسلامی باید حفظ شود، از تهیه پیشنهاداتی برای تسهیل در رفت و آمد و ترافیک بدون تخریب باغ و عمارت خبر داد و گفت: با یک طرفه کردن خیابان‌های اطراف در هسته مرکزی شهر می‌توان چند باغ اسلامی موجود در این منطقه را به عنوان یک هسته مرکزی اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و ایده‌آل در مرکز شهر نگه داشت.
وی گفت: اگرچه تمام کشورهای دنیا در موضوعات ترافیکی تمرکززدایی می‌کنند و ترافیک را از هسته مرکزی به کنار می‌برند اما شهردار نیشابور با این طرح گره ترافیکی خیابان امام را بیشتر و بدتر از قبل می‌کند.
همت‌آبادی اذعان کرد: سه شنبه هفته قبل در جلسه‌ای با حضور دادستان، شهردار و اعضاء شورای شهر دادستان این شهر به صراحت اعلام نمود حتی اگر موضوع تخریب باغ امین اسلامی در شورای تأمین مطرح و مصوب شده باشد در نهایت باید به تصویب شورای شهر هم برسد.
وی اظهار کرد: هرچند هنوز موضوع در جلسه رسمی شورای شهر مطرح نشده متوجه شدم شهردار با بردن لودر، کمپرسی و ادوات سنگین به داخل باغ امین اسلامی اقدام به تخریب آب نمای ابتدای باغ کرده‌اند.
این عضو شورای شهر تصریح کرد: هرچند پس از اطلاع بلافاصله با شهردار تماس گرفته و خواسته شد به دلیل عدم تصویب طرح در شورای شهر از این اقدام خودداری کنند ولی گفتند؛ چون فرماندار دستور داده و به تصویب شورای تأمین رسیده کار را انجام می‌دهند.
وی گفت: اگرچه در این خصوص با تذکر به شهردار از ایشان خواسته شد کار غیر قانونی نکنند اما شهردار بر این کار اصرار داشت، حتی به محل مراجعه داشتم ولی فرماندار بر انجام کار تاکید داشت.
این عضو شورای شهر نیشابور گفت: شاید در کوتاه مدت عبور خودرو از داخل باغ اتفاقی را رقم نزند اما در بلند مدت به عمارت آسیب جدی وارد می‌شود و در پارکی که مردم تا چند روز قبل ورزش کرده و کودکان در آن مشغول بازی بودند؛ نمی‌شود امروز زیر چرخ و لاستیک ماشین باشد.
وی افزود: این کار شهردار چون مصوبه شورای شهر را ندارد عجله‌ای و خلاف قانون بوده و طبق ضوابط میراث فرهنگی این کار یک نوع جرم محسوب می‌شود و باید مجریان پاسخگو باشند.
همت‌آبادی تصریح کرد: اگر پروژه ترافیکی می‌خواهیم انجام دهیم باید در آن پیوست‌های فرهنگی، زیست‌محیطی و تاریخی لحاظ شود، اما این طرح بدون مطالعه و صرفاً با نگاه ترافیکی اجرا شده و فقط گره ترافیکی را در مرکز شهر تشدید و عمارت را نابود می‌کند.
وی بیان کرد: از ریاست شورا و همکاران درخواست کردم این موضوع را به جد پیگیری کنند، زیرا شهردار دستورات فرماندار را نباید اجرا کند بلکه مکلف به اجرای مصوبات شورای اسلامی شهر است.
همت‌آبادی افزود: شهردار نیشابور باید نسبت به این اقدام غیر قانونی پاسخگو باشد.
ضرورتی برای گرفتن مجوز از میراث فرهنگی نداشته‌ام
سید حسن میرفانی شهردار نیشابور در این باره به ایسنا گفت: نه تنها اتفاق خاصی برای عمارت امین الاسلامی رخ نداده بلکه برای احیاء ساختمان متروکه و در حال تخریب آن شهرداری نیشابور ورود کرده است.
وی بیان کرد: شهرداری نیشابور تفاهم‌نامه‌ای که سال ۸۰ بین شهرداری و خانواده ورثه مرحوم امین الاسلامی قبل از اینکه ملک توسط میراث فرهنگی به ثبت برسد منعقد شده را دارد احیاء و آن را اجرا می‌کند.
شهردار نیشابور در پاسخ به این سؤال که چرا بازگشایی معبر از داخل باغی که ثبت ملی شده آن هم بدون مجوز انجام شده است؟ عنوان کرد: برای این کار مجوز شورای شهر را داشته‌ایم اما ضرورتی برای گرفتن مجوز از میراث فرهنگی نداشته‌ام.
وی با بیان اینکه ماه‌ها بعد از اینکه تفاهم‌نامه بین شهرداری و ورثه تنظیم شده و تعهداتی برای شهرداری ایجاد می‌شود ملک به ثبت رسیده است، بیان کرد: عملیات بازگشایی معبر از پنج شنبه صبح آغاز و عملیات عمرانی تا دیروقت به طول انجامیده است.
میرفانی اظهار کرد: این اقدام را به دلیل مسائل ترافیکی، امنیتی، اجتماعی، اخلاقی و ... که وجود داشته و تکلیفی که از سویی دستگاه‌های امنیتی و مراجع نظارتی به شهرداری شده انجام داده‌ایم.
بدون شک تخریب شبانه یک اثر فاخر تیشه بر قامت هزاران سال فرهنگ و تمدن ایران است، شهری که دنیا آن را با نامهای پرآوازه بزرگانی چون خیام و عطار و آثار و بناهای تاریخی و باغ‌های زیبای ایرانی‌اش می‌شناسند؛ سال‌هاست در برابر یورش تخریب میراث تاریخی قرار گرفته به طوری که شاهدیم طی یک دهه گذشته بسیاری از آثار و بناهای تاریخی این شهر تخریب شده‌اند.
می‌طلبد مسئولان شهرستان به جای حمایت از این گونه تخریب‌ها که هویت منطقه محسوب می‌شود در حفظ آنها تلاش کنند.
انتهای پیام