دکتر حمیدرضا متین‌فر در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: آفریدگار هستی آدمی را از خاک آفرید و مردمان موحد، اندیشمند و خلاق ایران زمین  بر پایه این اندیشه از سپیده دم تاریخ تا به امروز خاک را گرامی داشته اند به همین سبب در ادب پارسی خاک جایگاه ویژه ای دارد که هم نماد آغاز راه و هم پایان راه است.

وی ادامه داد: اگر چه قشر خاک سطح کره زمین  به ظاهر پدیده‌ای ساده به نظر می‌رسد و انسان به هر شکلی که اراده کند تا مرز نابودی از آن بهره برداری می‌کند، اما خاک سامانه‌ای پیچیده، زنده و پویاست، هزاران ریز جاندار دربستر معدنی خاک فعالیت زیستی داشته، آن را زنده نگه می‌دارند و محیط و مواد لازم برای رویش گیاهان، تصفیه آب و تلطیف هوا را فراهم می‌آورند. بنابراین هرنوع دخالت ناآگاهانه در چنین مجموعه پیچیده‌ای می‌تواند همراه با اختلال در انجام وظایف ذاتی خاک، سیر قهقرایی آن را رقم بزند.

مدیر گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان افزود: به عبارت دیگر هر گونه بهره‌برداری غیر علمی و بدون توجه به توانایی و قابلیت‌های خاک می‌تواند موجب کاهش کیفیت خاک شده و به تدریج آن را از چرخه تولید خارج کند.

متین‌فر اضافه کرد: از وسعت حدود ۱۶۵ میلیون هکتاری کشورمان حدود ۱۶ میلیون هکتار اراضی قابل کشت است که بستر تولیدات مواد غذایی و سایر نیازها، مانند مواد اولیه صنعتی  است. سازمان خوار بار کشاورزی سرانه اراضی برای تولید غذای سالم را ۰.۵ هکتار تعیین کرده است، اما در حال حاضر برای کشور ما این سرانه به ۰.۲ هکتار کاهش یافته است.

وی با تاکید بر اینکه بیش از ۹۵ درصد نیازهای غذایی جوامع بشری وابسته به خاک است، گفت: سلامت و کیفیت انواع تولیدات زراعی، باغی و مرتعی وابسته به سلامت خاک است.

این عضو هیات علمی دانشگاه لرستان تصریح کرد: سلامت خاک بیانگر توانایی خاک در حفظ بهره‌وری گیاهان و حیوانات، حفظ وارتقای کیفیت آب و هوا و ارتقای سلامت گیاهان و حیوانات است.

متین‌فر بیان کرد: مدیریت‌های غیر علمی و سلیقه‌ای، استفاده از اراضی بدون توجه به قابلیت آن، رشد جمعیت و نیاز به غذای بیشتر و کشت متراکم و متواتر بدون توجه به تعادل و پایداری اکو سیستم خاک، تغییر کار بری اراضی از جمله جنگل‌ها و مراتع به زراعی، تبدیل اراضی زراعی به مسکونی، صنعتی، تفرج‌گاه و ... با نادیده گرفتن اصول قابلیت و تناسب اراضی موجب بهم خوردن تعادل پایدار اکوسیستم‌های مدیریت شده با محیط اطراف خود شده است.

وی خاطرنشان کرد: این تغییرات باعث تغییر در خصوصیات فیزیکی، شیمایی و بیولوژیکی خاک و در نهایت موجب تخریب و افت تدریجی کیفیت خاک شده است.

مدیر گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان با تأکید بر اینکه افت کیفیت خاک موجب کاهش تنوع زیستی، کاهش قابلیت تولید و هدر رفت کربن آی خاک، افزایش گازهای گلخانه‌ای، فرسایش خاک، کاهش حاصلخیزی و توان تولید خاک، تشدید گرمایش زمین و بالاخره خارج شدن خاک‌ها از چرخه تولید خواهد شد، تصریح کرد: به عنوان مثال می‌توان به غیر قابل کشت شدن سالانه حدود ۲۰ هزار  هکتار از اراضی کشور به علت شوری و خروج یک میلیون هکتار از اراضی قابل کشت با توان تولید بالا از چرخه تولید به علت تغییر کاربری اراضی در دهه‌های اخیر اشاره کرد.

متین‌فر با بیان اینکه برای حفظ خاک این میراث گرانقدر نیاکان برای نسل حاضر و نسل‌های آینده توصیه می‌شود، افزود: از تغییر کاربری اراضی زراعی، مرتعی و جنگلی برای هر نوع استفاده دیگر بدون در نظر گرفتن مطالعه ارزیابی و تعیین قابلیت اراضی توسط کارشناسان علوم و مهندسی خاک خودداری شود.

وی عنوان کرد: ضرورت دارد قانون حفاظت خاک که باتلاش کار شناسان علوم خاک و مجلس شوری اسلامی تصویب شده است بدون هیچ گونه اغماضی اجرایی شود و برای ارتقاء کیفیت خاک، جلوگیری از آتش زدن پوشش گیاهی در همه عرصه‌ها و افزایش مواد آلی به خاک مورد توجه جدی مدیران اجرایی کشور قرار گیرد.

این مدرس دانشگاه لرستان گفت: تقویت مدیرت آب و خاک و بکارگیری کارشناسان و جوانان فارغ‌التحصیل مهندسی علوم خاک و علوم آب و نظارت بر هرنوع بهره‌برداری از آب و خاک در هر عرصه‌ای به جد مورد توجه قرار گیرد.

مدیر گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان بیان کرد: برای جلوگیری از تحقیقات تکراری، کاهش هزینه‌های تحقیقات و دسترسی سریع و آسان محققین و کاربران به اطلاعات خاک‌های استان، پیشنهاد می‌شود بانک اطلاعات رقومی خاک‌های لرستان تهیه و مبتنی روش‌های داده‌کاوی و بهره‌گیری از فناوری‌های سنجش از دور(تصاویر ماهواره‌ای  و طیف سنجی) و سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی(GIS) کیفیت و سلامت خاک‌ها مورد پایش قرار گیرد.

انتهای پیام