قلعهی سریزد، در مجاورت جادهی یزد ـ کرمان قرار داشته و یکی از بزرگترین و زیباترین قلعههای دفاعی در کویر مرکزی ایران است. قلعه در روستای سریزد از توابع شهرستان مهریز استان یزد واقع شده و قدمت آن مربوط به دورهی ساسانیان است. نکتهی جالب در مورد این قلعه آن است که چندان کاربری نظامی نداشته و بیشتر در حکم گاوصندوقی برای اموال مردم در برابر هجوم دشمنان و به عنوان ذخیرهسازی غلات و مواد غذایی استفاده میشده؛ همین ویژگی است که باعث شده لقب کهنترین صندوق امانات جهان را به آن بدهند. گرداگرد این بنا، خندقی به عرض تقریبی ۶ متر و عمق تقریبی ۳ تا ۴ متر وجود دارد که اولین لایه دفاعی قلعه محسوب میشده؛ علاوه بر آن، این قلعه دارای دو دیوار متحدالمرکز تودرتو با برج و باروهایی بلند است که توسط خندق محصور شدهاست. همچنین قلعه دارای دو در بوده که یکی به عنوان در اصلی و دیگری به عنوان در پشتیبان که در اصلی متحرک بوده و به وسیله طناب و قرقرههایی از سمت پایین به بالا باز و بسته میشده، تا اگر زمانی در اصلی توسط دشمن شکسته شد و دشمن به درون قلعه راه یافت، در دوم قلعه بسته شود. در داخل قلعه اتاقهای فراوانی وجود داشت که هر کدام دارای در و کلید مجزا بود و مردم از آن برای نگهداری و ذخیرهسازی اشیای گرانبها مانند طلا، پول، جواهرات و حتی غلات استفاده میکردند.
ایران شناسی؛
قلعه سریزد