ابراهیم اکبریان در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص شروطی که ضمن یک قرارداد وجود دارند، اظهار کرد: اساسا کلیات قراردادها مشابه یکدیگر هستند اما چیزی که منجر به تفاوت و ویژه بودن قراردادها می‌شود شروطی است که در آن به کار برده می‌شوند.
این وکیل پایه یک دادگستری با اشاره به تعریف‌هایی که برای شروط ضمن قرارداد وجود دارند، افزود: شرط در مفهوم و اصطلاح حقوقی خود به یکی از این دو تعریف به کار برده می‌شود اولین مفهوم مبنی بر این است "امری که وقوع یا تاثیر یک عمل حقوقی یا یک واقعه حقوقی خاص به آن بستگی دارد" مثال این مفهوم نیز کلمه شرطی است که در ماده ۱۹۰ قانون مدنی به کار برده شده و شرایط اساسی صحت عقد را بیان می‌کند.
وی ادامه داد: دومین تعریف از شروط ضمن قرارداد این است که "تعهدی تبعی است که ضمن یک عقد اصلی آورده می‌شود و به تعبیر دیگر توافقی است که برحسب طبیعت خاص موضوع یا با ترازی در شمار یکی از توابع اصل دیگر آورده می‌شود".
اکبریان اضافه کرد: شرط در شروط ضمن عقد یعنی تعهدی که ضمن یک عقد اصلی آورده می‌شود اما باید یک رابطه میان عقد اصلی و شرط وجود داشته باشد درحقیقت لازم است این رابطه همانند رابطه اصل و فرع با یکدیگر باشد یعنی عقد به صورت یک مبنا و اصل قرار داده شود و شروط به عنوان یک موضوع فرعی به عقد متصل شود.
این وکیل پایه یک دادگستری عنوان کرد: اگر عقد جایز به صورت شرط ضمن عقد لازم بیان شود این عقد جایز از توابع عقد لازم به شمار می‌آید و از لازم بودن عقد اصلی استفاده می‌شود همچنین درصورتی که شرط به سود طرفین باشد برای آن‌ها غیرقابل فسخ خواهد بود اما اگر شرط برعلیه یکی از طرفین و به نفع طرف دیگر باشد قرارداد نسبت به کسی که شرط برعلیه او است غیرقابل فسخ و نسبت به شخصی که شرط به نفع او بوده قابل فسخ است چراکه هر صاحب حقی می‌تواند حق خود را ساقط کند.
وی با تاکید بر اینکه عقد و شروط ضمن آن باید تابع شرایط خاصی باشند، اضافه کرد: درصورتی که عقد اصلی باطل باشد شرط ضمن عقد نیز باطل خواهد بود حتی اگر شرط به صورت صحیح واقع شده باشد اما چون این شرط فرع بر قرارداد اصلی است بنابراین باطل شدن عقد اصلی منجر به باطل شدن شرط نیز می‌شود همچنین درصورتی که عقد اصلی صحیح باشد اما به دلایل قانونی مانند انفساخ، اقاله و... منحل شود شرط ضمن عقد نیز منحل خواهد شد.
اکبریان تصریح کرد: در ماده ۲۴۶ قانون مدنی آمده است "درصورتی که معامله به واسطه اقاله یا فسخ به هم بخورد شرطی که در ضمن آن شده باطل می‌شود و اگر کسی که ملزم به انجام شرط بوده عمل به شرط کرده باشد می‌تواند عوض آن را از مشروط له بگیرد" که در این‌جا مقصود از مشروط له کسی است که شرط به نفع او باشد.
این وکیل پایه یک دادگستری یادآور شد: براساس ماده ۲۳۵ تا ۲۴۶ قانون مدنی بطلان شرط ضمن عقد سبب بطلان عقد نمی‌شود چراکه عقد متکی به شرط نیست مگر اینکه بطلان شرط با ماهیت یا یکی از شرایط اساسی و ارکان صحت عقد در تضاد باشد که در این صورت عقد و شرط هر دو باطل می‌شوند.
وی با اشاره به شرط تعلیقی در شروط ضمن عقد قرارداد، بیان کرد: این شرط ایجاد عقد و یا انحلال آن را منوط به حادثه‌ای خارجی می‌کند، شرط فاسخ نیز از شروط تعلیقی است و یعنی تحقق شرط تعلیقی سبب انحلال قهری و انفساخ عقد می‌شود، شرط دیگری در عقد قراردادها با عنوان شرط تقییدی وجود دارد که آثار حقوقی عقد را مقید می‌کند مثلا چنانچه طرفین در عقد، توافق و شرط کنند که ثمن با تاخیر پرداخت شود این شرط جزو شروط تقییدی به شمار می‌آید.
اکبریان افزود: شرط دیگری در عقد قرارداد با عنوان شرط تبانی یا بنایی وجود دارد که طرفین عقد پیش از انعقاد قرارداد درمورد آن توافق می‌کنند و هنگام تحقق عقد در اراده طرفین قرارداد وجود داشته و عقد را با لحاظ این شرط محقق می‌کنند، این شرط در عقد یعنی ایجاب خود در عمل به آن چیزی که توافق شده است، ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی عنوان می‌کند "هرگاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شد و پس از عقد مشخص شود که طرف مذکور فاقد شرط مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ وجود دارد".
این وکیل پایه یک دادگستری با اشاره به وجود شرط ضمنی در شروط عقد قرارداد، ادامه داد: شرط ضمنی معمولا میان طرفین در حد عرف برقرار می‌شود به تعبیر دیگر شرط ضمنی در ایجاب و قبول بیان نمی‌شود ولی به منزله تصحیح در عقد است مثلا فرد ماشینی خریداری می‌کند آینه، رینگ و لاستیک و... جزو توابع مبیع هستند گرچه این شروط ضمنی مانند شرط بنایی در عقد بیان نمی‌شود.
وی عنوان کرد: برخلاف شرط بنایی در شرط ضمنی لازم نیست هنگام انعقاد قراداد طرفین آن را اراده کرده باشند یعنی در هنگام خرید خودرو سالم بودن آن و یا داشتن آینه، رینگ و لاستیک و... به لحاظ عرفی شرط و یا توابع مبیع است.
انتهای پیام