همراه شدن صنعت و تکنولوژی بادانش، فناوری و نوآوری، در زمینه های رشد و تولید ثروت از علم، رسالتی است که بر دوش پارک‌های علم و فناوری در سراسر کشور گذاشته شده است. اما اینکه پارک علم و فناوری تا چه اندازه توانسته در تحقق رسالت خود موفق باشد، موضوعی است که ایسنا در یک گزارش به آن پرداخته است.
به گزارش ایسنا، مقصدم ۲ کیلومتری جاده باراجین، پارک علم و فناوری قزوین است، فضایی که به نظر می‌رسد، محل ایده‌های نو و استقرار نخبگانی باشد که گوشه‌ای از کار کشور را گرفته‌اند. وارد ساختمان مرکزی می شوم ساختمانی که در ۴ طبقه محل استقرار شرکت های فناور است. طبقه اول این ساختمان به قدری سوت و کور است که گاهی فکر می‌کنی آدرس را اشتباه آمده‌ای. تقریباً درب تمام اتاق‌ها در این طبقه بسته است و از خاموشی چراغ‌هایشان پیداست که واحد تعطیل است.
به طبقه دوم می روم اینجا تعداد محدودی از شرکت‌ها هستند که درب‌هایشان باز و چراغ‌هایشان روشن است. در واقعیت فضای داخلی پارک از آن شور و نشاطی که انتظارش را داشتم خالی از تصوراتم است. پیش از آنکه شلوغی و رفت‌وآمد پارک من را متحیر کند، سکوت پارک است که توجهم را جلب می کند.
در حال پرسه زدن در پارک و بازدید از استندها و بنرهایی که در راهروی پارک نصب شده هستم که آقایی جلو می‌آید و سلام می‌کند. سرم را که بالا می‌گیرم، می‌شناسمش، صاحب یکی از شرکت‌های دانش‌بنیانی است که سال‌ها قبل با او در خصوص یکی از محصولاتش مصاحبه کرده بودم. به‌محض اینکه متوجه می‌شود قصد تهیه گزارش میدانی از وضعیت پارک را دارم سر صحبت را باز می کند.
تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور چقدر است؟
پس از صحبت از محاسن پارک علم و فناوری، نوبت به نقدهایش می‌رسد به مواردی اشاره دارد که به نظر می‌رسد درباره پارک علم و فناوری قزوین درست است. مهم‌ترین نکته که خود من هم قصد بررسی آن را داشتم این است که پارک علم و فناوری قزوین، به‌جز برگزاری چند رویداد ازجمله «تانا» که مصوبه کشوری داشته است، فعالیت مثبت و دستاورد چشمگیری در سال تولید و اشتغال دانش‌بنیان نداشته است.
موضوع دیگری که در این بازدید میدانی به آن رسیدم این است که تعداد و وضعیت کمی شرکت‌های دانش‌بنیان نسبت به سال‌های گذشته تغییر قابل‌توجهی نداشته است. بنا بر گزارشی که معاونت علمی ریاست جمهوری اعلام می کند بالغ بر ۷۶۰۰ شرکت دانش‌بنیان در سراسر کشور فعال است که از این تعداد تنها ۱۲۰ شرکت سهم استان قزوین است. این تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در انتهای سال ۱۴۰۰، بالغ بر ۱۰۰ شرکت بوده و آمار حاکی از آن است که از ابتدای سال جاری علی‌رغم اینکه شعار سال، تاکید بر دانش‌بنیان بوده است رشد کمی شرکت‌های دانش‌بنیان ناچیز بوده است. با توجه به اینکه چشم انداز امسال افزایش ۲ برابری تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان ازنظر کمی و اشتغال پایدار بوده؛ وضعیت کنونی نشان می‌دهد، متولیان امر از جمله پارک علم و فناوری آن طور که باید و شاید نتوانسته در سال تولید دانش‌بنیان اشتغال آفرین، در خصوص این رسالت خود قوی عمل کند.
در ادامه مسیر با یکی دیگر از صاحبان ایده آشنا می‌شوم، این بار مخاطبم یک بانو است که به نظر می‌رسد در بیان نظراتش کمی ریز بین است.
وقتی شرکت‌های خصوصی جای شرکت‌های دانش‌بنیان را می‌گیرند
او به استقرار برخی واحدها در پارک علم و فناوری قزوین اشاره دارد که از حالت فناور خارج‌شده‌اند و بیش از آنکه دانش‌بنیانی باشند، شرکتی خصوصی هستند و فضای پارک را درحالی اشغال کرده اند که به گفته رئیس پارک علم و فناوری بالغ بر ۳۰ شرکت در لیست نوبت استقرار در پارک قرارگرفته‌اند. هرچند که مطابق قانون استقرار در پارک‌های علم و فناوری لزومی بر دانش‌بنیانی بودن ندارد اما چالشی که در پارک علم و فناوری قزوین وجود دارد این است که شرکت‌هایی در این پارک وجود دارند که پس از سال‌ها استقرار از حالت فناور خارج شده اند و هنوز زیر سقف حمایتی پارک هستند. شواهد نشان می‌دهد عدم خروج این شرکت‌ها به دلیل پایین نیامدن آمار شرکت های فناور است.
نکته دیگری که با صحبت‌های این بانو و تحقیق درخصوص آن پی بردم، این است که تا سال گذشته، ۲ دسته شرکت دانش‌بنیان در قالب نوع یک و نوع ۲ مستقر بودند اما در سال ۱۴۰۱ شرکت‌های دانش‌بنیانی به سه دسته نوع یک، نوع ۲ و نوع سه یا مستعد دانش‌بنیانی تقسیم‌شده‌اند که از تعداد ۲۰ شرکت دانش‌بنیانی که در سال جاری به مجموع شرکت‌های استان اضافه شدند، ۱۸ شرکت نوع سه یا مستعد دانش‌بنیان هستند.
نقش اکوسیستم نوآوری در تحقق شعار سال
به نظر می‌رسد، با وجود دانشگاه‌های تراز بالا در استان قزوین، وجود ظرفیت‌های بالای صنعتی، کشاورزی، گردشگری و تولیدی استان و از همه مهم‌تر حمایت‌های مقام ارشد استانی، بسترها برای تولید علم بر پایه دانش‌بنیان مهیا باشد. اما اینکه چرا پارک علم و فناوری نتوانسته علی‌رغم تمام نگاه‌ها و توجهات سراسری در جذب نخبگان موفق باشد سؤالی است که باید پاسخش را مسئولان پارک بدهند.
همچنین توسعه اکوسیستم نوآوری در استان که سال‌هاست پز آن را پشت شعارهای مختلف می‌شنویم نتوانسته دستاورد عملی قابل‌ارائه‌ای داشته باشد. به گفته کارشناسان همچنان مشکلات کلان اقتصادی و صنعتی استان پابرجاست چراکه توسعه اقتصاد دانش‌بنیانی استان ضعیف پیش رفته است.
توسعه اقتصاد دانش‌بنیان زمانی اتفاق می‌افتد که توسعه اکوسیستم نوآوری به معنی واقعی کلمه شکل بگیرد. اگر روابط بین اجزای اکوسیستم نوآوری به درستی هدایت شود، استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و نوپا در بستری طبیعی شکل می گیرند اما در استان ما ارتباط بین اجزا در اکوسیستم نوآوری شکل نگرفته و از همه مهم تر مسئولان به جای پیوند اجزا، به دنبال سیاست های اشتباه هستند.
به گزارش ایسنا، اگر بخواهیم واقع بینانه به فضای استان نگاه کنیم، در سال مختص به دانش‌بنیان تنها اتفاقی که رخ داده، برگزاری جلسات کم‌ثمر، رویدادهای نمایشی و تأسیس قرارگاه های دانش‌بنیان مختلف در چند حوزه ازجمله کشاورزی و دانشگاه‌های استان است که در گزارش‌های بعدی به این موضوع می‌پردازیم.
انتهای پیام