اگر بخواهیم به هنر قاب‌سازی روستا گریزی بزنیم به حدود ۵۰ سال قبل می‌رسیم، همان زمان که این هنر توسط برات‌علی صفاری به کاج منتقل شد. از همان روز تا ماه‌های قبل، کاجی‌ها میراث‌دار نیاکانشان بودند و آوازه هنر دستشان را به آن‌سوی مرزها نیز رساندند.
پیر و جوان در روستای کاج که قدیمی‌ترین مرکز قاب‌سازی کشور به شمار می‌آید، در طول سالیان مجموعه‌ای از هنرها مثل نقاشی، حکاکی و نجاری را با ذوق و سلیقه خود گره زده و قاب‌هایی ماندگار خلق کردند اما حیف که نقش‌ونگار قاب‌ها رنگ باخت و به قاب عکس‌هایی بی‌جان رسید.
تعطیلی کارگاه‌ها و بیکار شدن اهالی کاج ضربه مهلکی بر پیکره روستایی در چند قدمی ملی شدن و حتی جهانی شدن بود. به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان رزن، پیگیری‌هایی برای ثبت روستا شده بود چراکه کاج همانند ملایر، تویسرکان و اشترمل ظرفیت‌هایی داشت که می‌شد در زمره مراکز فعال صنایع دستی باشد.
شهروز کهیایی که سال گذشته خبر راه‌اندازی سایت کارگاهی، نمایشگاهی و تعاونی هنرمندان روستای کاج را به خبرنگار ایسنا داده بود، در سال‌جاری از تهدید و نابودی قاب‌سازی در این روستای خوش‌آوازه خبر داد.
وی با اشاره به اینکه روستای کاج یکی از روستاهای هدف گردشگری استان همدان است، گفت: این روستا که سالیان متمادی از مناطق خوش‌نام در حوزه صنایع دستی و به ویژه قاب‌سازی در کشور بود در حال حاضر در معرض خطر قرار دارد.
کهیایی افزود: در راستای ساماندهی هنرمندان روستا، ایجاد سایت کارگاهی و نمایشگاهی و تعاونی هنرمندان در دستور کار قرار گرفت و به نتیجه هم رسید همچنین این فعالیت‌ها با هدف بازاریابی و ثبت ملی یا حتی جهانی روستا با توجه به ظرفیت‌های ویژه در حوزه صنایع دستی انجام شد.
کهیایی با بیان اینکه متأسفانه صنعتگران روستای کاج مدیریت درستی برای بهره‌برداری از صنایع دستی منطقه خود ندارند، تصریح کرد: اختلاف سلیقه اهالی و هنرمندان روستا باعث شده هنر آبا و اجدادی آنها از مسیر اصلی خود خارج شود.
وی با بیان اینکه متأسفانه صنعتگران روستای کاج مدیریت درستی برای بهره‌برداری از صنایع دستی منطقه خود ندارند، تصریح کرد: اختلاف سلیقه اهالی و هنرمندان روستا باعث شده هنر آبا و اجدادی آنها از مسیر اصلی خود خارج شود.
کهیایی ادامه داد: با توجه به اینکه نوع فعالیت اهالی در حوزه قاب‌سازی طبق دستورالعمل صنایع دستی منسوخ شده بود برای هنرمندان مجوز خراطی صادر شد تا در این حوزه فعالیت کنند و در مسیر جدیدی گام بردارند اما این اتفاق نیفتاد و آنها به سمت استفاده از پلاستیک، خمیر، نئوپان، چسب و ... رفته و از تولید صنایع دستی فاصله گرفتند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان رزن اضافه کرد: اداره میراث فرهنگی در این مدت تلاش زیادی کرد تا صنعتگران روستا به سمت ارتقاء فعالیت خود، بازاریابی و پیدا کردن بازار هدف و روی آوردن به خراطی پیش روند اما هنرمندان همراهی نکردند.
وی با بیان اینکه اهالی به دنبال منفعت هستند، اضافه کرد: آنها اگر این رویه غیرکارشناسی را ادامه ندهند میراث فرهنگی، در ارائه تسهیلات، بازاریابی و صدور مجوز بیش از پیش همکاری کرده و از آنها حمایت می‌کند.
کهیایی با اشاره به اینکه در حال حاضر صنایع دستی کاج دارای کیفیت ناخالص است، گفت: قاب سازی همچنان در روستا ادامه دارد اما متأسفانه به خاطر استفاده از موادی که نام برده شد کیفیت قبل را ندارد و می‌توان گفت صنایع دستی روستای تاج در معرض تهدید است.
دهیار روستای کاج نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه تعداد زیادی از صنعتگران این روستا بیکار شده‌اند، بیان کرد: در حال حاضر از حدود ۸۰ کارگاه که در حوزه صنایع دستی فعال بودند به اندازه انگشتان یک دست فعال نیستند.
محسن حجازی‌مکان با بیان اینکه تورم، تحریم‌ها، عدم صادرات و وضعیت بد اقتصادی از جمله عوامل تأثیرگذار بر رکود صنایع دستی روستای کاج است، تصریح کرد: در ماه‌های اخیر تمام این موارد دست به دست هم داده و بر بیکار شدن هنرمندان روستا انجامید.
وی درباره نوع فعالیت قاب‌سازی در روستا اظهار کرد: مجوزی که صنایع دستی صادر می‌کند، به نام قاب‌سازی نیست و خراطی است، پایین آمدن کیفیت کارها نیز به علت تقاضای بازار است وقتی که مشتریان کار با قیمت پایین سفارش می‌دهند هنرمندان هم مجبورند از مواد اولیه با کیفیت نازل استفاده کنند.
حجازی‌مکان با اشاره به اینکه اگر نیاز بازار جنس مرغوب باشد هنرمندان حتماً صنایع دستی با کیفیت تولید می‌کنند، افزود: بالا بودن قیمت چوب، فعالان قاب‌سازی روستا را به سمت‌وسوی استفاده از نئوپان سوق داده است.
به گفته دهیار روستا، بسیاری از صنعتگران کاج تغییر شغل داده و برخی به کارگری رفته‌اند.
به گفته دهیار این روستا، بسیاری از صنعتگران کاج تغییر شغل داده و برخی به کارگری رفته‌اند و در کل وضعیت اقتصادی تأثیر منفی زیادی در زندگی هنرمندان و هنر آبا و اجدادی اهالی کاج داشته است.
به گزارش ایسنا، روستای هدف گردشگری کاج در روزگاری نه چندان دور از روستاهای خوش آوازه در حوزه صنایع دستی بود. تولیدات روستا در سال‌های اخیر نه تنها در بازار داخلی که در آن‌سوی مرزها نیز طرفدارانی داشت. کاج سالیان سال به عنوان مهد و مرکز یک هنر ارزشمند و گران‌سنگ در کشور و حتی در سطح بین‌الملل شناخته می‌شد که متأسفانه این همه اعتبار دیگر وجود ندارد و صنایع دستی کاج دچار مرگ تدریجی شده است.
انتهای پیام