هرچند متولیان این حوزه در جهاد کشاورزی اصرار بر این دارند که سموم استفاده شده در محصولات کشاورزی کمتر از حد استاندارد بوده و آنچه موجب برگشت می‌شود، به دلایل استفاده از سمومی است که در کشورهای مقصد ثبت نشده‌اند اما برخی صادرکنندگان استفاده از سموم غیر استاندارد و بیش از حد را مشکل اصلی این اتفاقات برمی‌شمرند.
متاسفانه مدت‌هاست که برخی کشاورزان شهرهای خراسان رضوی از جمله شهرستان خلیل‌آباد به دلیل بی‌توجهی به دوره کارنس سموم و استفاده از سموم ممنوعه کمتر امکان صادرات محصولات‌شان را به دیگر کشورها دارند.
در همین خصوص علیرضا نعمتی، یکی از صادرکنندگان کشمش، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: به دلیل باقی ماندن سموم در محصولات کشاورزی در تمام فرایند برداشت تا مصرف، این موضوع موجب بروز برخی مشکلات در صادرات شده است.
وی ادامه داد: همه ساله برای صادرات محصولات کشاورزی شاهد سخت‌گیری‌های بیشتری هستیم؛ هرچند اتحادیه اروپا فهرستی از سموم ممنوعه در محصولات کشاورزی ارائه داده اما متاسفانه ۶ مورد از سموم این لیست جزو پرکاربردترین سموم مورد استفاده در تولید کشمش منطقه خلیل‌آباد و ایران است.
نعمتی اظهار کرد: استفاده از این سموم ممنوعه نه‌تنها موجب برگشت کشمش‌های صادراتی ایران از کشورهای اروپا، کانادا، شرق آسیا، قطر و کویت شده بلکه ایران در زمینه تولیدکننده کشمش که طی سال‌های گذشته مقام اول و دوم را در دنیا داشت، به بازارهای بی‌کیفیت سه و چهار دنیا پایین کشیده شده است.
وی گفت: عدم استفاده از روش‌های غیر بهداشتی در فرایند کشمش موجب فروش محصول باکیفیت به قیمت‌های پایین‌تر از ارزش واقعی آن و تحمیل خسارت و هزینه‌های نامتعارف برای صادرکنندگان شده است.
این صادرکننده کشمش تصریح کرد: برای بهبود این موضوع باید نسبت به آموزش کشاورزان در تولید محصولات ارگانیک و سالم تلاش بیشتری کرد تا بتوانیم به جایگاه واقعی خود در دنیا دست یابیم. متاسفانه وقتی نمونه‌ای از کشمش منطقه را به کشور سوئد ارسال کردیم، به دلیل سموم موجود در محصول، تائید نشد و در قطر هم همین اتفاق افتاد و محصول را برگشت دادند.
نعمتی میزان استفاده از سموم را برای صادرات محصولات کشاورزی بسیار حائز اهمیت دانست و گفت: اگر مشکل رفع نشود، نخواهیم توانست محصولات خود را به دیگر کشورها صادر کنیم. هرچند تنها کشوری که در حال حاضر در حاشیه خلیج فارس گواهی سلامت نمی‌خواهد، امارات است اما اگر این کشور هم تهیه گواهی باقی‌مانده سموم مورد استفاده را الزامی کند، صادرات محصولات به پایین‌ترین حد ممکن خواهد رسید. اکنون قطر، کویت و عربستان این کار را انجام داده‌اند.
میزان سموم استفاده شده در حد ایجاد مسمومیت است
برخی محصولات کشاورزی که صادر شده به دلیل سموم غیر استانداردی که در آن استفاده شده و یا برخی آفت‌ها و بیماری‌ها بازگردانده شده یا در همان کشور امحا شده است.
این‌ها صحبت‌های محمدلو، یکی از کارشناسان حوزه آب و خاک، است که در گفت‌وگو با ایسنا از بی‌توجهی کشاورزان نسبت به دوره کارنس سموم انتقاد کرد.
وی ادامه داد: اگر سازمان جهاد کشاورزی سخت‌گیری‌های بیشتری را در این خصوص داشته باشد، کشاورزان مجبور به رعایت استانداردها می‌شوند.
محمدلو تصریح کرد: هر بار که محصولات کشاورزی به دلیل استفاده سموم بیش از حد و وجود آفات برگشت می‌خورد یا در همان کشور امحا می‌شود، در واقع با آبروی کشور بازی شده است. سال گذشته بالغ بر چهار کانتینر ۲۵ تنی محصول کیوی به دلیل آلودگی به آفت شپشک بازگردانده شد.
وی عنوان کرد: به عنوان مثال لازم است میزان سم عادی اکسی کلرور مس از پنج گرم در یک کیلو برداشت میوه بالاتر نباشد وگرنه محصول را نمی‌شود صادر کرد. همین موضوع در بسیاری مواقع رعایت نمی‌شود.
این کارشناس حوزه آب و خاک اظهار کرد: بسیاری از ما سر سفره‌های‌مان ناخواسته سم می‌بریم؛ برخی برای محصول خیار که هر ۲ روز برداشت می‌شود، از سمومی استفاده می‌کنند که ۱۰ روز دوره کارنس یا دوره ماندگاری دارد.
وی با تاکید بر اینکه باید در بازار کنترل بیشتری بر سموم کشاورزان باشد، بر لزوم شناسنامه‌دار شدن کشاورزان تاکید کرد و افزود: اگر کشاورزان شناسنامه‌دار شوند، مشخص می‌شود هر محصول توسط کدام کشاورز تولید شده است. بسیاری مواقع به دلیل استفاده بی‌رویه از آب، کود و سم نه‌تنها نمی‌توانیم برداشت را افزایش دهیم بلکه این موضوع باعث افزایش هزینه‌های تولید و حذف کشاورزان از بازار رقابت‌های داخلی و خارجی می‌شود.
محمدلو گفت: امروز بیشترین آسیبی که به باغات و مزارع وارد می‌شود، به دلیل نبود تغذیه اصولی است. اگر چرخه تغذیه را رعایت کنیم، به راحتی می‌توانیم مصرف سموم را در کشور به حداقل برسانیم.
این کارشناس حوزه آب و خاک تصریح کرد: اگر میزان نیکل، سرب، جیوه و برخی دیگر از سموم از حد استاندارد در محصولات کشاورزی بیشتر شود، محصولاتی مانند سیب‌زمینی‌هایی که به عراق فرستاده شد، برگشت می‌خورد.
وی عنوان کرد: هرچند با میزان آبی که در خلیل‌آباد مصرف می‌شود، می‌توان پنج برابر حجم همین کشاورزی موجود را داشت اما چون مصرف آب بسیار بالاست، عناصر مورد نیاز گیاه را می‌شوییم و از دسترس گیاه خارج می‌کنیم.
محمدلو گفت: وقتی در برخی باغات آزمایش انجام می‌دهیم، مشخص می‌شود تعدادی از سموم استفاده شده در یک باغ در حد مسمومیت قرار دارد. باید توجه داشت علاوه بر این‌ها کودهای حیوانی و شیمیایی نیز حد مجازی برای استفاده دارد و نباید بیش از آن مصرف کرد. کشاورزان در این خصوص باید آزمایش خاک را جدی بگیرند.
پرهیز از سم‌پاشی بی‌موقع
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد هم در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر لزوم پرهیز از سم‌پاشی بی‌موقع توسط کشاورزان گفت: خلیل‌آباد شهرستانی کاملا باغبانی است و انگور، کشمش، پسته و زعفران از محصولاتی است که در این شهرستان تولید می‌شود و قابلیت صادرات دارد.
محمود شبان افزود: با توجه به تغییر شاخص‌های کشورهای هدف، کشاورزان باید در تولید محصولات خود در میزان باقی‌مانده سموم دقت بیشتری داشته باشند اما گاه این موضوع موجب بروز مشکلاتی شده است.
وی اظهار کرد: سال گذشته چندین محموله کشمش به دلیل باقی‌مانده سموم دچار مشکل شد؛ هر چند با اطلاع‌رسانی‌هایی که از سال گذشته صورت گرفت، تلاش شد بازارهای صادراتی محصولات شهرستان خلیل‌آباد را از دست ندهیم اما این موضوع محقق نمی‌شود مگر اینکه کشاورزان خود را با شرایط و استانداردهای کشورهای هدف وفق دهند.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد با تاکید بر اینکه رعایت استاندارهای لازم در محصولات باید در دستور کار همه کشاورزان قرار گیرد، گفت: اگر قرار باشد از سموم ممنوعه استفاده شود، در صادرات محصولات کشاورزی با مشکلات جدی مواجه خواهیم بود.
وی همچنین با تاکید بر لزوم پرهیز از سم‌پاشی‌های بی‌موقع توسط کشاورزان اضافه کرد: اگر از نظر باقی‌مانده سموم با مشکل مواجه شویم، در قیمت‌گذاری محصولات با زیان جبران‌ناپذیری مواجه خواهیم شد. با توجه به اینکه نزدیک برداشت محصول انگور است، باغ‌داران نسبت به دوره کارنس سموم و عدم استفاده از سموم ممنوعه باید دقت کنند.
شبان تصریح کرد: اگر بازارهای هدف محصولی که تولید می‌شود، شناسایی نشود، دچار مشکل می‌شویم. اخیرا برای اولین بار انگور روستای جابوز این شهرستان به مقصد هلند بارگیری شد و این یک امتیاز برای شهرستان محسوب می‌شود و به زودی محموله‌ای به مقصد هند نیز بارگیری خواهد شد.
دریافت اخطاریه از اتحادیه اروپا
حبیب‌زاده، کارشناس قرنطینه سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، هم به ایسنا گفت: تمام محصولات گیاهی صادراتی به روسیه ملزم به دریافت گواهی سلامت است.
وی ادامه داد: بر اساس دستورالعمل جدید حتی ۶ محصول خیار، گوجه‌فرنگی، فلفل، بادمجان و کرفس و سیب‌درختی هم ملزم به اخذ گواهی سلامت قبل از صادرات محموله‌ها به روسیه است.
کارشناس قرنطینه سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی عنوان کرد: تولیدکنندگانی که قصد صادرات به کشور روسیه را دارند، باید بدانند که هفت سم ممنوعه است و نباید از آن استفاده کنند.
وی تصریح کرد: در حال حاضر در خراسان رضوی تنها ۲ آزمایشگاه شرایط آنالیز باقی‌مانده سموم را دارد. باید توجه داشت برخی آلودگی‌ها در محصولات کشاورزی موجب می‌شود که گواهی سلامت صادر نشود.
حبیب‌زاده عنوان کرد: هم‌اکنون سامانه سماک(سامانه مجوزهای الکترونیکی کشاورزی) در خراسان رضوی راه‌اندازی شده تا کشاورزان محصول تولیدی خود را بر اساس استانداردهای صادراتی مورد نظر ثبت و در نهایت گواهی سلامت را دریافت کنند.
وی گفت: متاسفانه سه محصول روغن زیتون، برگه زردآلو و کشمش با برخی مشکلات مواجه شده است. به عنوان مثال آنالیز سموم محصول انگور مورد تائید قرار می‌گیرد ولی بعد از خشک کردن و تبدیل به کشمش، آنالیز باقی‌مانده سموم ۲ تا سه برابر می‌شود.
کارشناس قرنطینه سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تصریح کرد: هرچند این معضلی است که با محصول کشمش صادراتی به اتحادیه اروپا داریم اما در آینده اتحادیه اورآسیا هم تغییراتی را در قوانین خود خواهد داد.
وی بیان کرد: تاکنون چندین اخطاریه از اتحادیه اروپا مبنی بر باقی‌مانده سموم در محصول کشمش داشتیم و اگر در این خصوص اقدامی نکنیم، طی چند سال آینده به دلیل میزان باقی مانده سموم بازار اروپا را از دست خواهیم داد.
حبیب‌زاده اظهار کرد: اگر بخواهیم این محصول را به تمام دنیا صادر کنیم، در استفاده از سموم، زمان و مقدار استفاده در باغات و رعایت دوره کارنس باید دقت لازم صورت گیرد.
وی تاکید کرد: کسانی که می‌خواهند به کشور ازبکستان هم صادرات داشته باشند، باید حتما قبل از انجام فعالیت‌های صادراتی مجوز واردات محصول مورد نظر را از آن کشور اخذ کنند.
عودت محصولات ایرانی از مقاصد صادراتی زنگ خطری است برای صدور محصولات کشاورزی و از دست رفتن بازارهای هدف؛ بازارهایی که شاید سال‌ها برای به دست آوردن آن وقت گذاشته شده و از دست رفتن‌شان به ضرر صادرات ایران است. بنابراین برای جلوگیری از برگشت خوردن محصولات کشاورزی نخست باید پروتکل‌های بهداشتی و استانداردها را با کشور مقصد هماهنگ کرده و به صورت منظم وضعیت محصولات خود را با آن کنترل کنیم؛ تعامل خوبی با مشتریان خود داشته باشیم؛ سطح کیفی تولیدات کشاورزی را از نظر سلامت با آموزش باغ‌داران و ارتقاء دانش آن‌ها بهبود بخشیم و بپذیریم که مشتری دنبال محصول سالم و بهداشتی و باکیفیت است. در نهایت انسجام کاری بین سازمان و وزارتخانه‌ها باید برقرار باشد و پراکنده‌کاری وجود نداشته باشد.
انتهای پیام