حجت‌الاسلام علیرضا خاتم - کارشناس مسائل دینی و ذهبی- در گفت‌وگو با ایسنا همزمان با سالروز شهادت امام سجاد(ع) به بیان نکاتی در خصوص زندگی این امام بزرگوار پرداخت و گفت: دشمنان اسلام برای فریب و انحراف افکار عمومی از مسیر حق و حقیقت همواره در صدد کتمان و تحریف حقایق می‌باشند که اساسی‌ترین روش برای خنثی سازی و مقابله با آن، جهاد تبیین است که امام سجاد(علیه السّلام) طلایه‌دار این جریان می‌باشد.
وی ادامه داد: امام سجاد(علیه السلام) در خفقان شدید حاکم بر جامعه، که اذهان مردم به دلیل سم‌پاشی‌های دستگاه حکومت در ظلمت به سر می‌برد، نمونه‌ای کامل از روش‌های مختلف جهاد تبیین را که بهترین پادزهر است به منصه ظهور رساند تا حجت را بر آدمیان تمام کرده و عذری بر ترک جهاد تببین برای کسی باقی نگذارد.
این کارشناس مسائل دینی تاکید کرد: امام سجاد(علیه السلام)؛ چهارمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، در پنجم ماه شعبان سال ۳۸ قمری در شهر مدینه، چشم به جهان گشود تا مأوای دل‌شکستگان و تکیه‌گاه امن درماندگان عالم باشد. [۱] پدر بزرگوارش امام حسین(علیه السلام) که فخر عالم خلقت است و مادر مکرمه‌اش؛ «شهربانو» دختر پادشاه ایران بود، از این‌رو حضرت را «ابن الخیرتین؛ [۲] فرزند دو طایفه خوب» نامیدند.
حجت‌الاسلام خاتم یادآور شد: یکی از مهم‌ترین زوایای زندگانی امام سجاد(علیه السلام)، فعالیت سیاسی حضرت بعد از واقعه کربلا بود که در قالب «جهاد تبیین» صورت پذیرفت. امام سجاد(علیه السلام) جهاد تبیین را به گونه‌ای زیبا و دقیق به منصه ظهور رساند که به حق و انصاف می‌توان آن حضرت را طلایه‌دار و پیش‌آهنگ جهاد تبیین نامید.
وی افزود: بعد از واقعه کربلا دشمنان اسلام برای پیشبرد اهداف شوم خود تلاش کردند افکار عمومی را در ظلمت و فضای غبارآلود قرار دهند و حقایق را در چشم مردم تحریف کنند. امام سجاد(علیه السلام) در دوران خفقان شدید دست از جهاد تبیین برنداشته و با یک تلاش مستمر و پرانگیزه، به بیان حقایق و آرمان‌های بزرگ اسلام پرداخت و زمینه ایجاد تمدن نوین اسلامی را فراهم ساخت.
این کارشناس مسائل دینی بیان کرد: امام زین العابدین در راستای جهاد تبیین، راه‌کارهای متعددی را به کار بست که می‌توان جهاد تبیین در قالب دعا، سخنرانی و مجلس روضه اشاره کرد.
جهاد تبیین در قالب دعا
حجت‌الاسلام خاتم در ادامه تصریح کرد: دوران امامت حضرت، چنان اختناق شدید و ترس و وحشتی بر جامعه حاکم بود که کسی جرأت نمی‌کرد علیه دستگاه حکومت سخن و یا اقدامی کند ولی با این وجود امام، در قالب دعا و نیایش، حقایق را برای مردم بیان می‌کرد و قلوب زنگار گرفته مردم را صیقل و جلا می‌داد که قدمی اساسی در جهت بصیرت افزایی جامعه بود.
وی ابراز کرد: مجموعه‌ای از این نوع جهاد تبیین را می‌توان در «صحیفه سجادیه» مشاهده کرد که سرشار از معارف و حقایقی است که امام سجاد(علیه السلام) به زیبایی در قالب دعا تبیین فرمودند.
جهاد تبیین در قالب سخنرانی
این کارشناس مسائل دینی اظهار کرد: بعد از به شهادت رساندن امام حسین علیه السلام، دشمن به خیال خام خود می‌پنداشت که توانسته است بزرگ‌ترین مانع را از سر راه اهداف منحوس خود بردارد. از طرفی با تبلیغات فراگیر و پر حجم خود، توانسته بود اذهان عمومی مردم را منحرف ساخته و بصیرت را از جامعه بگیرد. در چنین فضایی امام سجاد(علیه السلام) با سخنرانی‌های روشنگرانه خود، پرده از روی حقایق کنار زده و با تبیین دقیق، چهره مزوّرانه دشمنان اسلام را برای مردم برملا کردند.
حجت‌الاسلام خاتم ادامه داد: خطبه غرّای امام سجاد(علیه السلام) در کوفه، شام و مدینه سه نمونه از جهاد تبیین آن حضرت در قالب سخنرانی است که به وسیله آن بصیرت را به جامعه برگرداندند.
خطبه در شام
وی خاطرنشان کرد: ارزش و اهمیت جهاد تبیین را به وضوح در واقعه شام می‌توان مشاهده کرد، آن هنگام که یزید دستور داد خطیب بر منبر رفته و علیه امیرالمومنین و امام حسین(علیهما السلام) صحبت کند و آن بزرگواران را لعن کند، امام سجاد(علیه السلام) به یزید فرمود به من اجازه بده که بر این چوب‌ها بالا روم و کلامی بگویم که رضای خدا و رسول را به دنبال دارد و برای همگان نافع است.
این کارشناس مسائل مذهبی تصریح کرد: یزید از آنجایی که می‌دانست اگر امام بر منبر رود، تا او و همفکران او را رسوا نکند پایین نخواهد آمد ابتدا نپذیرفت که حضرت سخنرانی کند ولی با اصرار مردم ناچار پذیرفت تا امام نیز چند جمله‌ای صحبت کنند که همین چند جمله کافی بود تا واقعیت برای مردم روشن شده و حکومت یزید متزلزل و مقدمات نابودی فراهم آید.
حجت‌الاسلام خاتم گفت: امام از تعبیر «منبر» استفاده نکردند و فرمودند اجازه بده بر بالای این چوب‌ها رفته و صحبت کنم که این تعبیر امام به این معنا بود که منبر جای بیان معارف اسلامی است و منبری که در آن به اهل‌بیت(ع) توهین شود پاره چوبی بیش نیست.
وی اضافه کرد: امام در خطبه خود به جهاد تبیین پرداخته و حقیقت نورانی امام حسین(علیه السلام) و باطن سیاه یزید را در جملاتی بیان فرمودند که انقلابی در مردم ایجاد کرده و زمینه نابودی دودمان یزید و یزیدیان فراهم شد. [۳]
جهاد تبیین در قالب مجلس روضه
این کارشناس مسائل مذهبی یادآور شد: دستگاه حکومت جور که قدرت اثر بخشی سخنرانی در جهاد تبیین را چشیده بود، مانع از سخنرانی‌های بیشتر امام شد ولی این باعث نشد که امام دست از جهاد تبیین بردارد. در چنین شرایطی حضرت، از راه‌کار برپایی مجالس روضه در جهت تبیین حقایق استفاده کرد.
حجت‌الاسلام خاتم تاکید کرد: دشمن تلاش می‌کرد تا وقایع عاشورا و حقایق آن را تحریف کند ولی امام سجاد(علیه السلام) با برپایی مراسم روضه و یادآوری حقایق تاریخ، به جهاد تبیین پرداخت و در اهمیت تشکیل اینگونه جلسات همین بس که نقل کرده‌اند حضرت با دستان خود برای زنان شرکت کننده در جلسه روضه، غذا تهیه می‌کردند. [۴]
وی در پایان گفت: روشنگری و تبیین حقایق، مهم‌ترین و اساسی‌ترین پادزهری است که می‌تواند زهر هجمه‌ها و تبلیغات دشمن را خنثی کند و اصل قطعی و حتمی در قضیه جهاد تبیین، استفاده از شیوه‌های اخلاقی و بیان حقایق همراه با منطق، عقلانیت کامل، متانت و پرهیز از دشنام، تهمت، دروغ و فریبکاری در مواجهه با افکار عمومی است که طلایه‌دار این جهاد، امام سجاد(علیه السلام) می‌باشد که به زیبایی هر چه تمام‌تر آن را به تصویر کشید.
پی نوشت
[۱] وفیات الاعیان، ج ۳، ص ۲۶۷.
[۲] منتهی الآمال، ج ۲، ص ۱.
[۳] مقاتل الطالبیین، ص ۱۲۱.
[۴] المحاسن، ج ۲، ص ۱۹۵.
انتهای پیام