دکتر سعید صفری، پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت و بهداشت باروری مردان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره طرح پژوهشی در خصوص کارایی نوارهای تست ادرار برای تشخیص مسمومیت در بیماران دچار کاهش سطح هوشیاری، گفت: این طرح به دلیل مشکلی که در بخش اورژانس با آن مواجه بودیم، انجام شد. روزانه تعداد زیادی بیمار به بخش اورژانس مراجعه می‌کنند و یکی از مشکلاتی که شیوع بالایی در بیماران مراجعه‌کننده به اورژانس دارد، کاهش سطح هوشیاری است.

وی با بیان این که بیمار با سطح هوشیاری پایین، یکی از چالش‌های یک متخصص اورژانس است، ادامه داد: دلایلی که باعث کاهش سطح هوشیاری می‌شوند، یک لیست بسیار بلند و بالا شامل عوامل مختلف است که برخی از آن‌ها علل ساده و قابل برگشت دارند، ولی برای برخی دیگر کار زیادی نمی‌توان انجام داد.

پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت و بهداشت باروری مردان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این‌که اولین کاری که باید یک متخصص اورژانس برای این بیماران انجام دهد، غربالگری و تریاژ آن‌ها است تا آن‌هایی که به دلایل قابل برگشت، دچار کاهش سطح هوشیاری شده‌اند را سریع تشخیص بدهد و آن‌ها را از وضعیت بحرانی نجات دهد.

وی خاطر نشان کرد: اگر بیمار علت قابل برگشتی برای کاهش سطح هوشیاری داشته باشد و ما دیر اقدام کنیم، مشکلات برگشت‌ناپذیر مغزی مثل نابینایی، ناشنوایی، مشکل در تکلم، کاهش حافظه و... را برای مریض به دنبال خواهد داشت.

مجری این طرح پژوهشی مسمومیت دارویی به خصوص مسمومیت با مواد مخدر را یکی از علت‌های کاهش سطح هوشیاری برگشت‌پذیر، عنوان کرد و گفت: مسمومیت با مواد مخدر و در صدر آن مسمومیت با مواد مخدر افیونی از خانواده تریاک یکی از علت‌های مهم کاهش سطح هوشیاری است. با توجه به این‌که دلیل کاهش سطح هوشیاری اهمیت بسیار زیادی دارد، باید حتماً از این نظر بیماران غربالگری شوند. حتی اگر بیمار به علت تصادف، با کاهش سطح هوشیاری به بیمارستان منتقل شود، باید مورد بررسی قرار بگیرد. چرا که ممکن است قبل از تصادف به دلایل دیگر مانند استفاده از مواد مخدر بیهوش شده باشد.

وی با اشاره به ابزارهای مختلف غربالگری بیماران، ادامه داد: در بخش اورژانس ابزارهای متفاوتی برای غربالگری وجود دارد. یکی از ابزارهای مهم، آزمایش‌های خون و ادرار هستند؛ ولی این آزمایش‌ها هم زمان‌بر هستند و هم در تمامی اورژانس‌ها در دسترس نیستند. بنابراین ما دنبال ابزاری هستیم که ارزان‌قیمت، سریع و در دسترس باشد تا با اقدامات ساده بتوان مریض را تریاژ و غربالگری کرد.

صفری با اشاره به وجود آزمایش‌های سریع یا رپید تست، توضیح داد: از سالیان قبل یک سری رپید تست برای بیماری‌های مختلف ساخته شده که می‌تواند دلایل کاهش سطح هوشیاری را شناسایی کند. این ابزارها حساسیت و ویژگی‌های متفاوت و ارزش غربالگری متفاوتی دارند. برخی از آن‌ها صحیح جواب می‌دهند و برخی غلط.

وی درباره طرح تحقیقاتی خود در خصوص بررسی یکی از این تست‌های سریع ادراری، توضیح داد: یکی از اقداماتی که ما در این زمینه انجام دادیم، این بود که یکی از این ابزارهای غربالگری را که یک تست ادراری بود، بررسی کردیم تا ببینیم در مقایسه با آزمایش‌های استاندارد خون و ادرار که ما در بخش اورژانس انجام می‌دهیم، این آزمایش‌ها چقدر دقت دارند. بنابراین برای مریض‌هایی که با کاهش سطح هوشیاری به اورژانس مراجعه کرده بودند، همزمان آزمایش خون و ادرار گرفتیم و هم این تست را انجام دادیم.

مجری این طرح پژوهشی ادامه داد: در ادامه این مطالعه، یافته‌های تست استاندارد را با آن نوار ادراری مقایسه کردیم تا ببینیم چقدر مثبت کاذب و منفی کاذب و چقدر مثبت واقعی و منفی واقعی دارد تا بر اساس آن میزان دقت آن را تعیین کنیم.

وی با بیان این‌که این آزمایش روی ۲۰۰ بیمار مراجعه‌کننده به بخش اورژانس بیمارستان شهدای تجریش انجام شد، گفت: این مطالعه نشان داد که این ابزارهای غربالگری علی‌رغم این‌که ساده و ارزان هستند، می‌توانند کمک‌کننده باشند.

صفری ادامه داد: ابزار غربالگری، ابزاری است که با حساسیت بالا بتواند بیماران را تشخیص دهد. به همین دلیل باید حساسیت تست بالا باشد و لزومی ندارد که اختصاصی باشد. ما پس از مثبت شدن جواب این آزمایش‌های سریع، مجدد با تست‌های استاندارد نیز پاسخ را چک می‌کنیم.

این پژوهشگر معتقد است که استفاده از این تست‌های سریع می‌تواند به عنوان یک ابزار در اختیار کادر درمان بخش اورژانس قرار بگیرد.

وی در خصوص نتایج به‌دست آمده از این مطالعه، توضیح داد: در این مطالعه ما برای ۱۰ تا ۱۵ ماده، حساسیت این تست‌ها را ارزیابی کردیم. بررسی‌ها در خصوص برخی مواد، حساسیت حدود ۹۸-۹۷ درصدی داشتند. در خصوص برخی دیگر نیز حساسیت تست‌ها۸۰ درصد بود.

صفری با بیان این‌که حتی حساسیت ۸۰ درصدی در بخش اورژانس برای ما بسیار خوب است، خاطر نشان کرد: شرایطی را در نظر بگیرید که در بخش اورژانس کوچک یک شهرستان یا یک منطقه دور افتاده، حتی یک اورژانس پیش‌بیمارستانی با یک آزمایش ساده می‌تواند متوجه شود که یک بیمار به چه علتی کاهش سطح هوشیاری دارد و می‌تواند «آنتی‌دوت» یا پادزهر آن ماده را به بیمار بدهد و جان او را نجات دهد. بنابراین برای ما همان حساسیت ۸۰ درصد نیز بسیار مهم است.

مجری این طرح پژوهشی خاطر نشان کرد: این برند نوار ادراری تست سریع، ادعا داشته که توانایی تشخیص ۱۰ ماده را با حساسیت بیش از۹۰ درصد دارد، ولی بررسی ما نشان داد که در مورد برخی مواد حساسیت کمی دارد. به همین دلیل استفاده از این برند تست سریع برای سنجش این مواد، توصیه نمی‌شود؛ ولی در مورد موادی که حساسیت بالایی داشته، کاربردی است.

وی با بیان این که بومی‌سازی این نوارهای تست ادراری می‌تواند در مراحل بعدی مطالعه انجام شود، توضیح داد: در مراحل بعدی مطالعه می‌توان این نوارهای تست سریع را بومی‌سازی کرد و نوارهای ادراری را بر اساس موادی که شیوع بیشتری در کشور دارد، طراحی کرد.

پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت و بهداشت باروری مردان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که آیا در کشورهای دیگر نیز از این روش استفاده می‌شود یا خیر؟ گفت: این موضوع بستگی به میزان تجهیزات اورژانس و آمادگی و تعداد بیمارانی که مراجعه می‌کنند، دارد. مثلاً اورژانس بیمارستان شهدای تجریش و یا اورژانس بیمارستان امام حسین، روزانه ۲۰۰ -۳۰۰ نفر مراجعه‌کننده دارند و تقریباً حدود ۱۰ درصد از این بیماران با کاهش سطح هوشیاری مراجعه می‌کنند. اگر بخواهیم برای همه آن‌ها آزمایش استاندارد را انجام دهیم، هزینه بسیار و وقت بسیار زیادی را می‌گیرد و استفاده از این تست‌های سریع می‌تواند سرعت کار را بیشتر کند.

وی خاطر نشان کرد: این کار، از لحاظ مالی و از لحاظ باری که سیستم درمان ما تحمل می‌کند، برای اورژانس‌های ما که ورودی زیادی دارند، مقرون به صرفه است. ولی در کشورهای اروپایی و کانادایی که حجم بیماران آن‌ها در اورژانس خیلی کم‌تر است، این داستان محلی از اعراب ندارد و با همان آزمایش‌های خون و ادرار استاندارد پیش می‌روند.

صفری تاکید کرد: ما برای انجام آزمایش‌های استاندارد ضعف نداریم، ولی استفاده از تست‌های سریع می‌تواند برای ما ارزش افزوده ایجاد کند.

به گزارش ایسنا، یافته‌های این مطالعه با عنوان «ارزیابی مسمومیت در بیماران مبتلا به اختلال حاد هوشیاری با استفاده از نوار تست سریع ادرار؛ مطالعه دقت تشخیصی» در لیست انتشار نشریه «Frontiers in Emergency Medicine» قرار گرفته است.

در انجام این تحقیق بهروز هاشمی پژوهشگر مرکز تحقیقات تروما در عملیات پلیس، اداره بهداشت، نجات و درمان، فرماندهی انتظامی، هران، زهرا عشقی از گروه اورژانس بیمارستان شهدای تجریش، دانشگاه شهید بهشتی، امیر قابوسیان از مرکز تحقیقات سوانح رانندگی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز و سعید صفری از مرکز تحقیقات سلامت و بهداشت باروری مردان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با یکدیگر مشارکت داشتند.

انتهای پیام