به گزارش ایسنا، ماهواره "خیام"، جدیدترین دستاورد فضایی کشور است که بنا بر اعلام سازمان فضایی ایران از سوی محققان این سازمان و به منظور تامین داده‌های ماهواره‌ای و توسعه کاربردهای صنعت فضایی در حوزه‌هایی چون کشاورزی و محیط زیست و مرزبانی کشور ساخته شده است.
این ماهواره قرار است تا ساعاتی دیگر در یک همکاری مشترک با کشور روسیه، از ایستگاه فضایی "بایکونور" قزاقستان توسط ماهواره‌بر "سایوز" به فضا پرتاب شود.
این ماهواره که مالکیت آن در اختیار سازمان فضایی ایران است، با سَنجنده‌های دقیق در طیف‌های مختلف، زیر ساختی مناسب برای هوشمندسازی بخش‌های گوناگون کشور خواهد بود.
ارتقای بهره‌وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی، پایش تغییرات کاربری، ساخت و سازهای غیر مجاز و مقابله با جنگل خواری، پایش مخاطرات زیست محیطی، پایش معادن و اکتشافات معدنی، پایش مرزهای کشور از جمله کاربردهای داده‌های دریافت شده "خیام" است.
شایعاتی که درباره ماهواره خیام منتشر شد
با انتشار خبر مربوط به پرتاب ماهواره خیام به فضا در همکاری میان ایران و روسیه شایعه‌ای در فضای مجازی دست به دست شد که بر اساس آن ادعا شده بود که این ماهواره ماموریت جاسوسی دارد!
این در حالی است که بر اساس بیانیه منتشر شده از سوی سازمان فضایی ایران، «ارسال فرامین و دریافت اطلاعات از این ماهواره تماماً طبق الگوریتم رمزنگاری شده‌ای که قبلا توسط محققان سازمان فضایی در آن تعبیه شده است، انجام شده و در این فرآیند هیچ کشور ثالثی امکان دسترسی به اطلاعات آن را ندارد.»
این سازمان تاکید کرد: «از این رو برخی شایعات منتشر شده در خصوص استفاده از تصاویر این ماهواره برای مقاصد نظامی سایر کشورها صحت ندارد.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «با توجه به فعالیت‌ها و اهداف صرفاً صلح‌آمیز و غیرنظامی سازمان فضایی ایران، تصاویر ماهواره "خیام" برای ارتقای توانایی مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در حوزه‌های مختلف کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرزها و مدیریت حوادث غیرمترقبه استفاده می‌شود و نیروهای دفاعی کشور برای رفع نیازهای خود مسیرهای اختصاصی و منحصر به فرد خود را به لحاظ فنی و راهبردی پیگیری می‌کنند.
همانطور که مسیر توسعه ماهواره‌های بومی در کشور یک مسیر غیر قابل حذف و غیر قابل انکار است، همکاری‌های بین‌المللی نیز نه تنها صنعت فضایی ایران را وارداتی نخواهد کرد، بلکه به‌زودی و با لطف الهی و عزم جدی محققان ایرانی، این صنعت در کشور تبدیل به یک صنعت صادر کننده خواهد شد.»
همچنین ادعا شده است که روسیه کنترل ماهواره را در تا چند ماه آینده به دست ایران نمی‌دهد و از آن برای جنگ اکراین استفاده می‌کند! و سازمان فضایی ایران نیز در همین رابطه اعلام کرد: «ایستگاه کنترل و بهره‌برداری ماهواره در ایران واقع است و نه در هیچ کشور دیگر و از لحظه پرتاب در روز اول کلیه فرامین مربوط به کنترل و به‌کارگیری این ماهواره صرفا توسط ایستگاه ایرانی به ماهواره ارسال می‌شود. این ماهواره متعلق به جمهوری اسلامی ایران است، تصاویر آن توسط ایستگاه‌های موجود در خاک ایران دریافت می‌شود. تصاویر کدگذاری شده است و کلید آن متعلق به سازمان فضایی ایران است.
روسیه دارای فناوری ماهواره‌های سنجشی دقیق است و کشوری که خودش سازنده ماهواره و دارای چرخه کامل فناوری فضایی است، نیازمند به کارگیری ماهواره‌های سایر کشورها نیست.»
ماهواره‌ای به نام دانشمند ایرانی
"خیام" یک ماهواره تصویربرداری و سنجش از دور است که قابلیت تصویربرداری حدود یک متر را در طیف‌های مختلف اپتیمکال تصویربرداری دارد.
جمهوری اسلامی ایران هم‌اکنون توانایی طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی با دقت تصویربرداری ۵ تا ۱۰ متر را دارد و برنامه توسعه حامل‌های ماهواره (ماهواره‌بر) بومی نیز در کشور یک برنامه مدون و از پیش تعریف شده و با تکیه بر فناوری‌های بومی با جدیت و قوت در دولت سیزدهم در حال پیگیری است.
در این راستا، سال گذشته با پرتاب ماهواره تماماً ایرانی "نور ۲" با ماهواره‌بر بومی "قاصد"، فناوری کاملاً بومی تزریق ماهواره‌های زیر ۵۰ کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین امتحان خود را با موفقیت پس داد و طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته، این مسیر ادامه پیدا خواهد کرد و با همت دانشمندان و متخصصان بخش‌های مختلف کشور، تا انتهای سال جاری توانمندی تزریق ماهواره‌های تا ۱۰۰ کیلوگرم به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تثبیت خواهد شد.
بنا بر اعلام سازمان فضایی ایران، با توجه به وزن بیش از نیم‌تنی ماهواره "خیام" و نیز درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره "خیام" به کشور روسیه واگذار شده است. با توجه به ضریب اطمینان بالای پرتابگر سایوز در پرتاب و در مدارگذاری ماهواره‌ها، بسیاری از کشورهای صاحب چرخه کامل فناوری فضایی که خود توانایی پرتاب ماهواره را دارند نیز از پرتابگرهای روسی استفاده می‌کنند.
وزن این ماهواره ۶۰۰ کیلوگرم و قرار است در ساعت ۱۰ و ۲۲ دقیقه امروز سه‌شنبه ۱۸ مرداد ماه با ماهواره‌بر سایوز به عنوان یکی از قدرتمندترین ماهواره‌برها در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار گیرد. عمر عملیاتی این ماهواره ۵ سال اعلام شده است.
بر اساس این گزارش، عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پیشتر با انتشار ویدئویی در فضای مجازی اعلام کرده بود که «ماهواره جمهوری اسلامی ایران به نام «خیام» همراه با پرچم جمهوری اسلامی ایران بر روی ماهواره‌بر «سایوز» نصب شده است و انشالله سه‌شنبه ساعت ۱۳:۳۰ دقیقه به وقت ایران به فضا پرتاب خواهد شد.»
تاریخچه ساخت این ماهواره که اکنون در مرحله پرتاب قرار دارد، قرارداد مربوط به ۵ سال قبل است.
بر اساس اعلام سازمان فضایی؛ قرارداد منعقد شده در دولت گذشته دارای اشکالات حقوقی و فنی عدیده‌ای بوده است که این مشکلات و نواقص، فضا را برای عدم پرتاب ماهواره در مهلت مشخص شده، ایجاد کرده بود. از این رو در دولت جدید، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به سرانجام رساندن پروژه ماهواره "خیام" را به عنوان یک ماموریت ویژه به سازمان فضایی ایران واگذار کرد.
در این راستا در مدت ۱۱ ماه گذشته اقدامات حقوقی و فنی بسیار سنگینی از سوی سازمان فضایی با استفاده از ظرفیت کارشناسان و متخصصان داخل سازمان و همچنین با استفاده از ظرفیت وزارت امور خارجه جهت احیای این پروژه بر زمین مانده انجام شده است.
در نتیجه این پیگیری‌ها، قرارداد جدیدی منعقد شد و در آن تمامی موارد مورد نظر جمهوری اسلامی ایران که در قرارداد اولیه لحاظ نشده بود، در متن قرارداد جدید گنجانده شده و به امضای طرفین رسید.
طبق قرارداد جدید کشور روسیه متعهد به پرتاب ماهواره در تاریخ مشخص‌شده و با ماهواره‌بر سایوز شد.
انتهای پیام