دوگانه های متضاد «ساترا و پلتفرم ها» یا «ارشاد و صداوسیما» این روزها دیگر به همین مرزبندی ساده خلاصه نمی شود و نزاع بر سر مالکیت پروژه های شبکه نمایش خانگی حتی به رقابت بین خود پلتفرم ها هم کشیده شده است.

اعتراض های اخیر بر سر تغییر بیلبوردهای «شبکه مخفی زنان» توسط ارشاد به رغم داشتن مجوز از ساترا و انتقاد از نداشتن مجوز برای بیلبوردهای سریال «یاغی»، توقیف «جیران» به دلیل شکایت یک شاکی خصوصی، بازنشر مصاحبه ای قدیمی از مدیر یکی از پلتفرم ها با موضوع تذکر صداوسیما به سریال «خاتون»، همه و همه نمونه هایی مصداقی از مناقشه ای است که شاید «نظارت بر محتوا و کیفیت تولیدات شبکه نمایش خانگی»، آخرین دغدغه اش باشد.

در همین فضا که این روزها بسیاری داعیه دار نظارت بر آن شده اند، پروژه هایی هم فرصت تولید و پخش یافته اند که محتوای آنها به لحاظ میزان خشونت و یا بهره گیری از الفاظ رکیک و شوخی‌های جنسی با کمتر استانداردی مطابقت دارد. نکته اینجاست که این سریال ها که به صرف درج رده بندی سنی در توضیحات پروژه بسنده می کنند، به قصد فروش بیشتر اغلب از محتوای طنز و بازیگران محبوبی بهره می گیرند که اتفاقا بیش از همه در بین کودکان و نوجوانان پرطرفدار هستند. ضمن اینکه همین بخش های پرسش برانگیز، در قالب ویدئوهایی کوتاه از طرف خود سازندگان پروژه (به قصد تبلیغ) یا تماشاگران (به قصد شوخی) در فضای مجازی دست به دست می شود تا این صحنه ها برای کمتر کسی از دست رفته باشد!

چگونه آسیب حاصل از سریال ها را به حداقل برسانیم؟

خبرنگار ایسنا برای پرسش درباره راه های به حداقل رساندن آسیب احتمالی تماشای پروژه های اینچنین، سراغ سهیل رضایی، کارشناس مسایل اجتماعی رفته است که او راهکار طبقه بندی سنی پروژه ها را پیشنهاد می دهد.

هرچند که مخاطب بزرگسال هم گاه در مقابل تماشای برخی صحنه های این سریال ها چه به لحاظ خشونت و چه به لحاظ نحوه به کارگیری شوخی های جنسی تاب نمی آورد. ضمن اینکه تجربه اخیر سامانه نمایش آنلاین دیزنی پلاس مبنی بر قرار دادن آثار با درجه سنی «R» (محدود) که با انتقاد شدید شورای تلویزیون والدین آمریکا همراه شد، نشان داد که درجه بندی سنی برای نمایش برنامه های اینچنین شرطی لازم، اما کافی نیست.

با این همه رضایی ـ کارشناس مسایل اجتماعی ـ در این زمینه معتقد است: «ما چه بخواهیم و نخواهیم از ادبیات طنز آمیخته با هجو به عنوان یک مکانیسم ارتباطی در فیلم ها و سریال ها استفاده خواهد شد و دغدغه ما می‌تواند طبقه سنی باشد.»

او اظهار می کند، «ما می‌توانیم به نظام فیلم‌سازی بگوییم طبقه سنی را در نظر بگیرد؛ مثل همه‌جای دنیا که این کار را می‌کنند، زیرا این ادبیات در گروه سنی بزرگسال استفاده می‌شود» و سپس ادامه می دهد: بخشی از طنز، هجو است. بخشی از کمدی و شوخی بزرگسالان همین است و در این طبقه‌بندی قرار می‌گیرد؛ البته که آن هم محیط مخصوص به خود را دارد. بعضی می‌پسندند و بعضی حریم را رد می‌کنند. این چیزی است که ما از آن خرده می‌گیریم، در همه مکان‌ها صدق نمی‌کند و اگر به آن اختیار می‌دهیم باز در هر ابعاد و موقعیتی صدق نمی‌کند. این یک تعریف فضا و زمان را شامل می‌شود و من به این قائل هستم که ماجرا را به شکل کلی صاحب مشکل نمی‌دانم اما باید قبل از پخشِ این دست سریال‌ها هشدار داده شود.

او با اشاره به اینکه تولید مطلب فاخر در کنار تولید عامه‌پسند وجود دارد، می گوید: باید یادمان باشد که تمام مخاطبان ما، مخاطبان شبکه چهار نیستند. من همیشه این جمله یادم می‌ماند که جامعه اطراف من می‌تواند فاخر باشد اما باید یادمان باشد که وقتی تولید محتوا در سطح ملی انجام می‌شود باید تنظیماتی داشته باشد و طبیعتا تعدادی فیلم و سریال وجود دارد که در دسته‌بندی زرد قرار می‌گیرد و این به مفهوم بی‌نیازی از آن نیست. وجودشان لازم نیست اما طبیعی است، زیرا نمی‌توان در تمام لحظه‌ها فاخر زیست.

الفاظی که در «آفتاب پرست» استفاده می شود، سهوی است

خبرنگار ایسنا در ادامه این گزارش، سراغ نویسنده یکی از این سریال های شبکه نمایش خانگی رفته است که این روزها ویدئوهای شوخی های آن در فضای مجازی به کررات دست به دست و از سوی عده ای به انتقاد گرفته می شود.

امیر برادران، نویسنده سریال شبکه نمایش خانگی «آفتاب پرست»، پیشتر نگارش سریال های کمدی چون «مسافران»، «ساختمان پزشکان» و «هیولا» را در کارنامه داشته است. او درباره اصطلاحات و شوخی هایی که در سریال «آفتاب پرست» استفاده می شود و بعضا ممکن است انتقاداتی هم به آن وارد باشد، می گوید: به نظرم این سریال یک کار پاک و پاکیزه است و اگر به ندرت الفاظی هم استفاده می شود، سهوی است و هرگز به چشم بخشی از ساختار کمدی به آنها نگاه نمی کنیم!

برادران سپس تصریح می کند: چهارچوب های تلویزیون در رسانه خانگی هم اعمال می شود و ما فقط سعی کردیم در حد توان، تنوع شوخی ها را تا جایی که دست و بالمان باز است بالاتر ببریم و خواهشم این است به حاشیه کشیده نشویم چون واقعاً حاشیه نداریم. ما در «آفتاب پرست» نه از شوخی های جنسی استفاده کردیم و نه یک سکانس در میان رقص و پایکوبی بی ارتباط با روند داستانمان داریم. ما سعی کردیم برای مخاطب یک کار پاکیزه انجام دهیم.

این فیلمنامه نویس و طنزپرداز در پاسخ به اینکه جامعه در شرایط فعلی چقدر به طنز و شوخی نیاز دارد؟ چنین می گوید: اتفاقاً جامعه ما باید این روزها به مسائل و مشکلات جدی تر نگاه کند و هر معضل و آسیبی با شوخی و طنز، عادی سازی نشود! ولی در مورد اینکه روحیه مردم نیاز به طنز و شوخی دارد، واقعا موافقم و باید این شادی و تفریح را در برنامه‌هایمان داشته باشیم و فکر می کنم جای اکثر این شوخی ها و شادی ها در همین سریال هاست!

برادران در ادامه همین مطلب خاطرنشان می کند: قطعاً ما هم در کارمان ملاحظات داریم. برای سریال «آفتاب پرست» هم من به عنوان نویسنده و هم آقای برزو نیک‌نژاد به عنوان کارگردان، سعی می کنیم تا جایی که امکانش هست برای مردم پاکیزه کار کنیم؛ ضمن اینکه بازخوردها از سریال «آفتاب پرست» به لطف خدا تاکنون بسیار عالی بوده و مردم استقبال کردند و کار را دوست داشتند. به نظرم این جای امیدواری و خوشحالی دارد که ما در جایی قرار گرفتیم که با سریال های ماهواره ای رقابت کنیم. امیدوارم این اتفاق ادامه داشته باشد.

او سپس در پاسخ به اینکه چرا سریال «آفتاب پرست» برای تلویزیون ساخته نشد؟ توضیح می دهد: من خودم بعد از سریال «باخانمان» که مورد استقبال هم قرار گرفت، هیچ تماسی از سوی تلویزیون نداشتم. گویا تلویزیون فعلا تصمیم جدی برای ساخت سریال های کمدی و طنز ندارد، ما هم به سیاست‌هایشان احترام می گذاریم.

امیر برادران در پایان درباره روند تولید و پخش سریال «آفتاب پرست» می گوید: تولید این مجموعه کمدی همچنان ادامه دارد. دو ماه و نیم است کارمان را شروع کرده‌ایم و فعلا تمام نشده است. نگارش سریال هم تکمیل نشده و همزمان در حال انجام است و از تمام عوامل سازنده که برای پخش به موقع سریال تلاش زیادی به خرج می دهند تشکر می کنم.

انتهای پیام