به گزارش ایسنا، در طب سنتی ایران، مبحث مزاج‌شناسی، نقش کلیدی در پیشگیری، درمان و ارائه توصیه‌های مربوط به سبک زندگی دارد. علاوه بر مزاج کلی بدن یا مزاج عام، هر عضو نیز دارای مزاج مخصوص به خود است. بیماری تابع سوءمزاج زمانی رخ می‌دهد که مزاج عضو یا مزاج شخص، طبیعی نباشد. در این حالت یک اندام یا کل بدن از مزاج معتدلی که برای آن مناسب است، فاصله می‌گیرد و دچار اختلال در عملکرد می‌شود. سوءمزاج یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مربوط به هر عضو است و منابع طب سنتی ایران علائم زیادی را برای سوءمزاج هریک از اعضا مطرح کرده‌اند.

بنا بر گفته‌های متخصصان، شاخص‌های متنوع مطرح‌شده در منابع طب ایرانی برای شناخت مزاج عام بدن و مزاج اعضا عمدتاً به‌صورت کیفی بیان شده است. در این خصوص طراحی و استانداردسازی پروتکل‌های تشخیصی از نیازهای اساسی توسعه علمی طب ایرانی است. رحم یکی از اعضای مهم در بدن بانوان است که از دیدگاه طب سنتی وظیفه تصفیه خون و نگهداری جنین را به عهده دارد. رحم با اعضای مهم بدن مانند مغز، قلب، کبد، کلیه‌ها و معده در ارتباط است و چنانچه دچار مشکل شود؛ عوارض بیماری به تمام بدن گسترش می‌یابد. سوءمزاج‌های رحم از مهم‌ترین اختلالات مربوط به این عضو در طب سنتی ایران هستند که علاوه بر رحم و دستگاه تناسلی زنانه، کارکرد ارگان‌های مرتبط با رحم را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند.

یک تیم پژوهشی ۱۴ نفره از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه شاهد، دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دانشگاه علوم پزشکی گلستان و دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) در یک مطالعه پژوهشی ارزشمند، یک پروتکل تشخیصی مزاج گرم و سرد رحم را بر مبنای طب ایرانی بررسی و تدوین کرده‌اند که می‌تواند در بهبود مشکلات این عضو مهم زنانه به پزشکان کمک کند.

این مطالعه کیفی از نوع تحلیل مفهوم بوده و از طریق بررسی منابع طب ایرانی و همچنین مصاحبه با بیماران و متخصصان جهت استخراج مفاهیم مرتبط با مزاج و سوءمزاج‌های رحم انجام شده است.

در این تحقیق، پژوهشگران پس از آنالیزهای اولیه، شرایط اصطلاحاً ماژور و مینور را برای تشخیص مزاج رحم مطرح کردند. سپس جلسات متعدد با حضور متخصصین طب سنتی برای طراحی پروتکل برگزار شد و پروتکل تشخیصی استاندارد برای مزاج و سوءمزاج گرم و سرد رحم ارائه شد.

به گفته مژگان تنساز، محقق گروه طب سنتی دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش، «پروتکل ارائه‌شده گامی مهم در جهت همسو کردن روش‌های تشخیص و درمان متخصصین طب ایرانی است و می‌تواند در اهداف تحقیقاتی و درمانی مورد استفاده قرار گیرد».

آن‌ها می‌افزایند: «در این پژوهش، اولین نسخه پروتکل تعیین مزاج رحم ارائه شده است و درصورتی‌که شرایط ماژور و مینور در مطالعات آتی اصلاح و مختصر شود، پروتکل نیز اصلاح و مختصر شده و استفاده بالینی از آن به‌مراتب راحت‌تر خواهد بود».

متخصصین مشارکت‌کننده در طراحی این پروتکل بیشتر بر روی علائم کاربردی در بالین تأکید داشته‌اند. درحالی‌که علائمی مانند نبض نیز پراهمیت بوده و برای تشخیص کلیدی‌ هستند، ولی به دلیل اندازه‌گیری دشوار و اختلاف‌نظر در تشخیص متخصصین، در بالین کمتر استفاده می‌شوند.

تنساز و همکارانش معتقدند: «مطالعات بیشتر با حضور متخصصین بیشتر و با تأکید بر روی بالینی‌سازی علائمی مانند نبض می‌تواند پروتکل تشخیصی را دقیق‌تر و کامل‌تر کند. همچنین تشخیص مزاج رحم بیماران درصورتی‌که توسط چندین متخصص و با کمک شرایط ماژور و مینور مطرح‌شده صورت گیرد، دقت بالاتری خواهد داشت».

این یافته‌ها که گامی نوین در عرصه استفاده از طب سنتی ایران به‌حساب می‌آیند، در فصل‌نامه «طب مکمل» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی اراک منتشر شده‌اند.

انتهای پیام