یعقوب ایرانمنش در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه حدود ۸۶ درصد از اراضی چهارمحال و بختیاری عرصه‌های منابع طبیعی است، اظهار کرد: شرایط اقلیمی و توپوگرافی موجود موجب شده تنوع گونه‌ای بسیار مناسبی در استان داشته باشیم، به طوری که طبق آمارها بالغ بر ۳۰۰ هزار هکتار جنگل و یک میلیون و ۹۳ هزار هکتار عرصه‌های مرتعی موجود در استان گزارش شده است.
وی افزود: ۱۹ درصد سطح استان را عرصه‌های جنگلی پوشانده که این عرصه‌ها در شهرستان‌های کوهرنگ، اردل، کیار و لردگان پراکنده‌اند.
مسئول بخش تحقیقات منابع‌طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری با اشاره به تنوع گونه‌ای درخت و درختچه در استان، تصریح کرد: بیش از ۷۰ گونه درختی و درختچه‌ای در مناطق جنگلی استان وجود دارد که گونه غالب آن بلوط ایرانی است، در حقیقت یکی از گونه‌های اصلی در منطقه زاگرس همین گونه است، البته سایر گونه‌ها همچون بنه، انواع بادام‌های وحشی، داغداغان، زالزالک و افرا جزو گونه‌های همراه هستند که در مناطق مختلف جنگلی ظاهر می‌شوند.
وی گفت: در سال‌های گذشته با توجه به وضعیت حاکم بر اکوسیستم غرب کشور به ویژه مسائل اقتصادی و اجتماعی و وابستگی شدید مردم به عرصه‌های جنگلی و مرتعی، فشارهای وارده به عرصه‌های طبیعی به طور مستقیم و غیر مستقیم تشدید شده است.
مسئول بخش تحقیقات منابع‌طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری دخالت‌های انسانی شامل شخم و شیار و زراعت در اراضی جنگلی، بهره‌برداری از محصولات جنگلی، چرای دام و ... موجب شده این اکوسیستم تحت فشارهای فراوان قرار گیرد، از طرفی ناهنجاری‌های اقلیمی، ریزگردها و جذب عناصر سنگین از دیگر مسائل طبیعی هستند که فشارهایی را به اکوسیستم وارد می‌کنند، همچنین حضور دام در جنگل و اراضی جنگلی و مرتعی موجب فشرده شدن خاک، کاهش جذب نزولات و کاهش زادآوری جنگل می‌شود.
وی ادامه داد: با این وجود بارش‌هایی که در فصول مختلف سال اتفاق می‌افتد موجب می‌شود رطوبت به راحتی در اختیار گیاه قرار نگیرد و بارش‌ها به روانآب تبدیل شود، در واقع این موارد موجب شده اکوسیستم طبیعی تحت تنش‌های شدید عوامل طبیعی و غیر طبیعی قرار گیرد و عوامل ثانویه دیگر از جمله آفات و بیماری‌ها در عرصه‌های جنگلی و مرتعی به صورت بحران و به عنوان یک تهدید حضور پیدا کرده و آسیب خود را وارد کنند.
ایرانمنش اضافه کرد: از جمله این آفات و بیماری‌ها می‌توان به بیماری ذغالی بلوط که نوعی قارچ بوده اشاره کرد که به عنوان عامل زوال یا خشکیدگی بلوط مطرح است، در حقیقت این بیماری تیر خلاصی است که درخت را از پای درآورده و آفاتی از جمله چوب‌خوارها، پوست‌خوارها و جوانه‌خوارها به عنوان عامل ثانویه خسارت‌های خود را به جنگل وارد می‌کنند.
مسئول بخش تحقیقات منابع‌طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری یادآور شد: از مجموع عرصه‌های جنگلی موجود در استان حدود ۳۳ هزار هکتار از مناطق جنگلی در پنج کانون اصلی درگیر خشکیدگی لکه‌ای، توده‌ای یا زوال اکوسیستم قرار دارند.
وی با تاکید بر اینکه جنگل‌های منطقه غرب و زاگرس اقتصادی نبوده و بهره‌برداری از این جنگل‌های حفاظتی ممنوع است، تصریح کرد: متاسفانه از چوب درختان بلوط برای تهیه ذغال استفاده می‌شود، در صورتی که این گونه، کند رشد بوده و قطع آن به معنای تخریب و نابودی اکوسیستم است، از طرفی به دلیل اینکه معیشت بخش زیادی از مردمی که در نواحی جنگلی سکونت دارند وابسته به اراضی جنگلی است به ناچار برای تامین مایحتاج زندگی خود از محصولات فرعی جنگل (قطع درخت و تهیه زغال) استفاده می‌کنند که این امر یک فاجعه است.
ایرانمنش گفت: جریمه‌هایی سنگین‌تر از گذشته برای قاچاق چوب و زغال در نظر گرفته شده است، اما لازم است تمهیداتی اندیشیده شود که وابستگی به عرصه‌های جنگلی کاهش یابد، در غیر این صورت قطع درختان جنگلی ادامه‌دار خواهد بود.
وی مدیریت عرصه‌های جنگلی با مشارکت مردم یا جنگل‌داری مشارکتی را از دیگر راهکارهای موجود بیان کرد و گفت: باید این مدیریت‌ها به گونه‌ای صورت گیرد که خود مردم متوجه شوند و اقدام به احیای عرصه‌های جنگلی و مرتعی کنند.
مسئول بخش تحقیقات منابع‌طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری در ادامه با اشاره به اینکه حدود ۶۷ درصد سطح استان را عرصه‌های مرتعی پوشش می‌دهد، تصریح کرد: چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای غنی از نظر تنوع پوشش گیاهی در کشور است، به طوری که ۱۰۷ تیپ گیاهی در استان وجود دارد که این امر نشان از تنوع بالای گونه‌هاست.
وی گفت: ۵۲ تیپ گیاهی درگیر خشکیدگی شده که حدود هفت گونه گون در ۶ کانون مهم دچار خشکیدگی شده‌اند که تنوع و غنای ژنتیکی عرصه‌های مرتعی و گیاهی را با مخاطره روبرو می‌کند، در حقیقت با توجه به سطح بالای مراتع در استان، عرصه‌های مرتعی بیش‌تر از عرصه‌های جنگلی دچار خشکیدگی شده است.
ایرانمنش با اشاره به وجود ۳۶۰ گونه انحصاری در چهارمحال و بختیاری، بیان کرد: خاستگاه ۷۰ گونه گیاهی اختصاصی استان است، بنابراین اگر تغییرات اقلیمی و دخالت‌های انسانی در طبیعت ادامه‌دار باشد حیات بسیاری از گونه‌های گیاهی به ویژه گونه‌های در معرض خطر انقراض، از نظر جایگاه حفاظتی با مخاطره جدی مواجه می‌شود.
وی ادامه داد: برخی گونه‌ها همچون مرزه کلاری گونه بومی و انحصاری استان است که تنها در چهارمحال و بختیاری وجود دارد و از بین رفتن این گونه به دلیل دخالت‌های انسانی و غیر انسانی موجب می‌شود یک ذخیره ژنتیکی طبیعی در کل دنیا از بین برود، بنابراین اگر نتوانیم از گونه‌های انحصاری استان که برخی در معرض تهدید و انقراض هستند، محافظت کنیم در آینده نزدک ممکن است این تنوع ژنتیکی را از دست بدهیم.
مسئول بخش تحقیقات منابع‌طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: افزایش نفوذپذیری آب در خاک یکی از راهکارها برای حفظ گونه‌های گیاهی است، از طرفی باتوجه به فقیر شدن خاک لازم است غنی‌سازی خاک اتفاق بیفتد و تا حدی از بهره‌برداری‌های بی‌رویه محصولات فرعی عرصه‌های جنگلی و مرتعی جلوگیری شود، همچنین فرهنگ‌سازی لازم در راستای حفاظت از عرصه‌های جنگلی و مرتعی صورت گیرد تا از خطر نابودی این عرصه‌ها جلوگیری و نسل‌های آینده از وجود آن‌ها بهره‌مند شوند.
انتهای پیام