دکتر سیدمحمد مهدی جعفری، قرآن پژوه و مترجم نهج البلاغه شامگاه 31 فروردین به عنوان نخستین سخنران مراسم یادروز سعدی، صحبت کردن توامان از سعدی و قرآن را سهل ممتنع دانست و گفت: اگرچه هم قرآن و هم اشعار سعدی در اختیار ما هستند اما نحوه بهره جستن و به کاربستن آیات قرآن توسط سعدی کاریست ممتنع که از عهده ما بیرون است.

این پژوهشگر برجسته قرآنی آگاهی از شرایط اجتماعی ایران در سده های ششم و هفتم هجری را لازمه فهم چرایی وام گرفتن سعدی از قرآن دانست و گفت: اوضاع آشفته ایران در آن دوران که به واسطه جنگ های مختلف میان سران قبایل و حکام محلی جهت گسترش حکومتها انجام گرفت و همچنین حمله مغولان از باختر که به سقوط خوارزمشاهیان در خراسان منجر شد وضعیت نابسامانی را در ایران به وجود آورده بود اما فارس به واسطه تدبیر حاکم خود ابوبکر سعدبن زنگی از این ویرانی و نابسامانی در امان ماند و از نظر فرهنگ و تمدن ترقی و توسعه یافت و به همین دلیل گروهی از بزرگان به سمت فارس گرویدند و این دیار ملجا و مامن آنان شد.

جعفری با اشاره به سفر و هجرت سعدی از فارس و بازگشت وی، گفت: سعدی خود در بازگشت از سفر طولانی خویش به امنیت فارس در آن وضعیت آشفته کشور اشاره می کند و بخش زیادی از عمر خویش را در شیراز ماندگار شده و آثار بی نظیری را از خود به جای گذاشت.

این پژوهشگر قرآنی سفر سی و چندساله سعدی را عامل مهم دیگری در اندوختن تجربیات شیخ مصلح الدین عنوان کرد و افزود: دیدار سعدی با دانشمندان سایر سرزمین ها و آشنایی با مشکلات گوناگون سایر جوامع تجربه ای گرانبها را برای وی به ارمغان آورد و او در همین سفر به بزرگترین دانشگاه آن زمان جهان اسلام یعنی نظامیه بغداد می رود و پس از تحصیل در فقه، حدیث، تفسیر، تاریخ، کلام، سیره و اخلاق تحصیل کرد و در نهایت در همانجا به درجه استادی نایل آمد و به تدریس مشغول شد.

جعفری با اشاره به تاثیر گرفن سعدی از معارف اسلامی، گفت: سعدی در این سفر گرانبها از سه منبع بزرگ معارف بشری یعنی قرآن،سنت و نهج البلاغه تاثیر گرفت و در واقع باید گفت که بوستان و گلستان بزرگترین رهاورد این سیروسفر معراج گونه سعدی است. اگرچه سعدی در قصاید و سایر آثار خود نیز معارف و فرهنگ بشری آموخته را بازتاب داده اما بوستان و گلستان دو گوهر تابناک در ادبیات جهان به شمار می روند.

جعفری در ادامه با ذکر چند نمونه و تطبیق برخی از آثار موردی سعدی با آیات قرآنی گفت: این شاعر سخنور مضامین قرآن و حدیث را با چنان استادی و مهارت ادبی در آثار خود جای داده که اگر کسی با قرآن و حدیث آشنایی ژرف و دیرپایی نداشته باشد کمتر درمی یابد که سعدی مضامینی این چنین را از کجا فراگرفته است و این شاعر با چیره دستی تمام به گونه ای معانی قرانی را در اشعار خود گنجانده که توانسته است روح مطلب را در قالب ادبیات عنوان کند.

در بخش دیگری از این آیین حجت الاسلام دکتر سعید رحیمیان استاد دانشگاه و پژوهشگر، سعدی را شاگرد مکتب قرآن دانست و گفت: سعدی دست پرورده حوزه هایی است که علوم قرآنی از علوم اصلی تدریس در آنها بوده است و حتی در جایی مانند نظامیه بغداد علاوه بر علوم اصلی بر تهذیب نفس و اخلاق نیز توجه ویژه ای داشتند و تعالیم را با مفاهیم برگرفته از قرآن انجام می دادند. خانواده سعدی نیز بنا به گفته او از تعالیم قرآنی برای تربیت فرزندان خویش بهره می جستند.

این استاد دانشگاه در ادامه به استفاده صریح لفظی سعدی از قرآن در آثارش اشاره کرد و گفت: سعدی نگاه ویژه ای به شکر گذاری دارد و معنای شکر در آثار سعدی چیزی بالاتر از لفظ است و از نظر او هر عضو بدن شکری خاص را باید به جای آورد.

رحیمیان جاری شدن روح کلی معانی و مفاهیم قرآنی در آثار سعدی را نشان دهنده این موضوع دانست که قرآن در ضمیر ناخودآگاه وی حضور دارد و افزود: روح قرآن حتی در ساده ترین ابیات سعدی نیز وجود دارد و البته که این موضوع نشان دهنده فطرت پاک این شاعر شیرین زبان است چرا که قرآن کریم به منزله آبی است که از آسمان نازل شده و آب به تعبیر دانشمندان علم است و هرکس نمی تواند از این نعمت بهره بگیرد و تنها برای آن کسی که درون خود را پاک نگه داشته این ثمره طیب حاصل می شود.

انتهای پیام