ساعت ۹ صبح است. وارد محوطه بیمارستان کودکان اکبر مشهد می‌شوم. تا جایی که چشم کار می‌کند، خودرو پارک شده است. داخل بیمارستان پدران و مادرانی را می‌بینم که در راه‌روها با اضطرب راه می‌روند و هر کدام به دنبال کاری هستند. برخی از پدرها کودک بیمار خود را که مدام گریه می‌کند، در آغوش گرفته‌اند. یکی از این کودکان به آنژیوکت روی دستش اشاره می‌کند؛ گویی دوست دارد آن را از روی دستش جدا کند.
خستگی در چشم‌های پرستاران بخش کوویید دیده می‌شود؛ با این وجود در حال خدمت به کودکان کرونایی هستند. اتاق‌های بخش پر از کودکان بستری و مادرانی است که نگران از وضعیت طفل خود در کنار تخت‌ها به انتظار نشسته‌اند.
به سراغ یکی از این مادران می‌روم که در کنار تخت دختر چهار ساله‌اش نشسته است. مضطربانه می‌گوید ریه‌های دخترش درگیر عفونت شده و سرفه‌های خشک می‌کند. در این میان پرستاری برای بررسی وضعیت دختر مراجعه کرده و ناله‌ای از دختر بلند می‌شود. مادر که چشمانش پر از اشک است، ادامه می‌دهد که جواب تست همسرش نیز مثبت شده.
کیمیا، یکی دیگر از کودکان بستری در این بخش، است. او به محض دیدن ما از جایش بلند می‌شود و موهایش را مرتب می‌کند. با این حال مادرش از شدت ناراحتی با ما هم‌کلام نمی‌شود.
در اتاق ۳۰۱ بخش کووید مادربزرگی نگران در کنار تخت نوزاد چندماهه‌اش ایستاده و با عصبانیت می‌گوید که نوزادش را برای عمل جراحی به بیمارستان آورده بودند اما در بیمارستان درگیر کرونا شده است.
دختری ۱۰ ساله در اتاق دیگر بستری است. او بیماری سندروم داون دارد و نمی‌تواند لحظه‌ای بدون کمک دستگاه اکسیژن نفس بکشد.
مادرش با نگرانی می‌گوید: به دلیل شرایط دخترم خیلی مراقب او بودم که به کرونا مبتلا نشود. او ۲ دوز واکسن سینوفارم را نیز دریافت کرده اما پس از اینکه چند روز پیش همسرم دچار علائم سرماخوردگی شد، دخترم نیز همان علائم را پیدا کرد و به دلیل تنگی نفس حدود ساعت سه بامداد او را به بیمارستان آوردیم.
وقتی از او می‌پرسم که آیا پدر خانواده تست کرونا داده یا خیر، می‌گوید: نه، علائم همسرم فقط در حد سرماخوردگی بود. اشتباه همسرم همینجا بود که کرونا را یک سرماخوردگی ساده پنداشته بود.
آنچه میان تمام اتاق‌های این بخش به چشم می‌آید، حضور نوزادانی از بهزیستی است که به علت ابتلا به کرونا در بیمارستان اکبر بستری شده‌اند و به جای مادر، یک مددکار همچون مادری مهربان بالای سر هر نوزاد ایستاده و از آن‌ها مراقبت می‌کند. با این حال هنگامی که دلیل ابتلای این نوزادان را از آنان جویا می‌شوم، حاضر به پاسخگویی نشده و ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند.
ورود ما به بخش مراقبت‌های ویژه کرونا با فوت یکی از کودکان همراه می‌شود. چهره‌های آشفته پرستاران این بخش گواه بر این اتفاق است. سرپرستار بخش نیز نگران و عصبانی از این اتفاق از من می‌خواهد برای ورود چند دقیقه‌ای منتظر بمانم. با این حال پس از ۱۰ دقیقه وارد بخش مراقب‌های ویژه می‌شوم. تمام تخت‌های این بخش پر از کودکان است؛ به جز آن تختی که از کودک خالی شده است. هیچکدام از پرستاران در رابطه با فوت آن کودک حاضر به مصاحبه نمی‌شوند.
در بخش مراقبت‌های ویژه کرونای بیمارستان اکبر تمام کودکان و نوزادن زیر چندین دستگاه قرار دارند. پرستاران مدام در حال بررسی کردن شرایط کودکان هستند. در گوشه‌ای از بخش نوزاد کوچکی نیاز به اکسیژن بیشتری دارد، تعداد نفس‌های او کم شده و پرستاری نگران دستگاه اکسیژن را به دهان کودک می‌دهد تا بتواند راحت‌تر نفس بکشد. با وجود تمام این تلاش‌ها سرپرستار بخش با اشاره به حال وخیم نوزاد می‌گوید که او زیاد دوام نخواهد آورد.
ظرفیت این بخش تکمیل شده و کودکان زیر دستگاه اکسیژن برای زنده ماندن تلاش می‌کنند؛ کودکانی که به واسطه عدم تزریق واکسن، نزدن ماسک، سهل‌انگاری خانواده‌ها و... دچار این بیماری شدند.
متخصصان چه می‌گویند؟
سیدعلی جعفری، رئیس بیمارستان فوق تخصصی کودکان اکبر مشهد، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: سویه جدید کرونا نسبت به سویه‌های گذشته درگیری و سرایت‌پذیری بیشتری دارد و به تبع آن باعث افزایش تعداد بستری‌ها در بیمارستان می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: یکی از دلایل اصلی که در این سویه کودکان بیشتر گرفتار می‌شوند، این است که این جهش تازه‌ای که در ویروس کرونا رخ داده، باعث تغییراتی در این ویروس شده که مهمترین آن تمایل بیشتر به درگیری راه‌های هوایی فوقانی است و ویروس بیشتر در این قسمت تکثیر پیدا می‌کند.
رئیس بیمارستان فوق تخصصی کودکان اکبر مشهد ادامه می‌دهد: در کودکان به خصوص کودکان زیر پنج سال این راه‌ها باریک‌تر است و تکامل کم‌تری دارد؛ به همین دلیل علائم این ویروس در بدن کودکان با سرعت و شدت ظاهر می‌شود. این علائم شامل گلودرد، سرفه‌های خشک مانند سرفه‌های خروسکی و گرفتگی یا احتقان شدید بینی است.
جعفری بیان می‌کند: نکته مثبت این سویه نسبت به سویه‌های گذشته از لحاظ بالینی این است که تمایل کم‌تری به درگیری راه‌های هوای تحتانی و همان درگیری ریوی دارد و از این جهت شکل شدید درگیری ریوی از نظر درصد به کل موارد درگیری در کودکان کمتر است. در اکثر مواقع تست کرونا در کودکان منفی کاذب می‌شود اما از آنجایی که علائم مشابه ابتلا به ویروس است، احتمال ابتلا به کرونا رد نمی‌شود.
جعفری در مورد مرگ‌ومیر کودکان در سویه امیکرون ادامه می‌دهد: از ابتدای شیوع کرونا تاکنون در کودکان نیز مرگ‌ومیر رخ داده اما بیشترین تعداد فوتی در کودکانی بود که بیماری زمینه‌ای مانند بیماری عصبی عضلانی، ریوی، کبدی، قلبی و نقص سیستم ایمنی بدن داشتند. در کودکان سالم کمتر یا به تعداد انگشت‌شمار شاهد فوت بوده‌ایم. در مجموع کشنده‌ترین نوع سویه کرونا در بزرگسالان سویه دلتا بود و آمارها نیز این موضوع را تصدیق می‌کند. آمار مرگ‌ومیر در سویه امیکرون نسبت به سویه‌های گذشته کمتر است اما نباید خوشبینانه به این موضوع نگاه کرد زیرا موارد ابتلا و بستری بالاست و این موضوع ممکن است از لحاظ عددی مرگ و میر را نیز افزایش دهد. به همین منظور نباید نگاه ساده‌انگارانه‌ای به این ویروس داشت.
رئیس بیمارستان فوق تخصصی کودکان اکبر مشهد تاکید می‌کند سیر علائم بالینی امیکرون در بدن کودکان به طور معمول کمتر از ۲ هفته و بین پنج تا هفت روز طول می‌کشد اما برخی از علائم سبب افزایش تحریک‌پذیری راه‌های هوایی نسبت به تحریک عفونی ویروسی می‌شود و مدت‌زمان بیشتری طول می‌کشد تا کودک به بهبودی کامل دست یابد. البته این علائم ردپایی از عفونت در بدن بیمار است که سرایت‌پذیری ندارد. کودکان بعد از بهبودی همچنان دچار سرفه‌های مزمن، بی‌اشتهایی، دردهای شکمی و حالت تهوع مزمن هستند که تا چند هفته این علائم در بدن کودک باقی می‌ماند اما عوارض دیرهنگام و عواقب آن بعد از ابتلا به کرونا در کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر است. البته اظهار نظر دقیق و علمی در این خصوص نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
افزایش تخت‌ها در بخش کرونا
وی می‌گوید: تعداد تخت‌های کووید بیمارستان اکبر ۲۴ تخت است؛ ۱۲ تخت متعلق به بخش کووید و ۱۲ تخت در بخش مراقب ویژه قرار دارد. در حال حاضر قصد داریم ظرفیت این تخت‌های بیمارستانی در بخش کووید را افزایش دهیم و حداقل ۱۲ تخت دیگر به بخش مراقب‌های ویژه اضافه کنیم. علاوه بر این تخت‌ها ۲۵ تخت دیگر به بخش ریوی و ۲۰ تخت بیمارستانی به بخش عفونی اختصاص داده‌ایم.
جعفری ادامه می‌دهد: تظاهرات بالینی کووید در کودکان حالت فوق‌العاده غیراختصاصی دارد و نمی‌توان در ابتدا کودک را محدود به بخش خاصی کرد. برخی مواقع کودک با علائم گوارشی در بیمارستان بستری می‌شود و بعد از انجام معاینات و تشخیص ابتلا به کووید به بخش مورد نظر فرستاده می‌شود.
مهمترین عامل انتشار بیماری کووید در کودکان دورهمی‌های خانوادگی است
وی در خصوص اظهارات یکی از والدین که عنوان کرده بود نوزادش برای عمل جراحی به بیمارستان اکبر منتقل شده اما در آنجا مبتلا به کرونا شده، می‌گوید: اثبات یا رد کردن این ادعا راحت نیست. ویروس سرایت‌پذیری بالایی دارد و هر جایی ممکن است فرد مبتلا شود؛ بنابراین ما هرگز نمی‌توانیم با قطعیت کانونی که در آن به کووید مبتلا شده‌ایم را مشخص کنیم. در بیمارستان اکبر پروتکل‌های بهداشتی به درستی رعایت می‌شود و احتمال اینکه یک کودک در بیمارستان مبتلا شود، کم است. مهمترین عامل انتشار بیماری کووید در کودکان دورهمی‌های خانوادگی است.
وی تاکید می‌کند: واکسیناسیون برای کودکان و بزرگسالان اهمیت ویژه‌ای دارد و در کنار واکسیناسیون رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک نیز الزامی است. واکسیناسیون اگر جلوی ابتلا به کرونا را نگیرد، میزان مرگ ومیر را کاهش می‌دهد. یکی از دلایل اصلی و شاید مهمترین دلیلی که درصد مرگ و میر سویه جدید را نسبت به قبل کمتر کرده، واکسیناسیون گسترده است. ابتلای کودکان به این سویه بیشتر است زیرا کودکان زیر پنج سال هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند و واکسیناسیون کودکان بالای پنج سال نیز تکمیل نشده است؛ بنابراین توصیه می‌کنیم هر زمان هر گروه سنی را برای دریافت واکسن کرونا فراخواندند، خانواده‌ها از تزریق واکسن به کودک خود غافل نشوند.
از بغل کردن و بوسیدن کودکان خودداری کنید
معصومه خریدار، سرپرستار بخش مراقبت‌های ویژه کرونای بیمارستان اکبر، از اینکه بعضی خانواده‌ها نسبت به اقدامات پیشگیرانه مثل استفاده از ماسک، حفظ فاصله اجتماعی و پرهیز از رفت‌وآمدهای غیرضروری برای حفظ سلامت کودکان بی‌اعتنا هستند، گلایه می‌کند و می‌گوید: کودکان مانند سایر گروه‌های سنی ایمنی نسبت به این بیماری ندارند.
وی تاکید می‌کند: خانواده‌ها از بغل کردن و بوسیدن کودکان خود جدا خودداری کنند.
سرپرستار این بخش با اشاره به فشار کاری این روزها در بیمارستان می‌گوید: رنج و دردی که هر روز اینجا شاهد هستیم، از لحاظ فیزیکی و روانی بسیار سنگین است. تلخی دیدن این کودکان در این شرایط وصف نشدنی است.
خریدار تاکید می‌کند: روند تشخیص کرونا در کودکان به خصوص در سنین پایین به علت اینکه قدرت تکلم ندارند و نمی‌توانند والدین و پزشک را از مشکلاتی که دارند، آگاه کنند، سخت و کمی زمان‌بر است و این موضوع اهمیت مراقبت از آن‌ها توسط خانواده‌ها را چند برابر می‌کند.
وی پیشنهاد می‌کند کودکان حتما ماسک بزنند و برای کودکی نسبت به ماسک زدن مقاومت دارد، خانواده‌ها از شیلد استفاده کنند.
خریدار تصریح می‌کند: در عین حال حفظ فاصله اجتماعی و در خانه ماندن اهمیت ویژه‌ای دارد.
سرپرستار بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان اکبر کودکان تاکید می‌کند: مادرانی که کودک آن‌ها در بخش مراقبت ویژه بستری است، هنگام ورود به بخش ماسک بزنند، ناخن کاشت نداشته باشند و دست‌های خود را به صورت مرتب ضدعفونی کنند تا هم مادر و هم پرسنل بخش در امنیت کامل باشند.
انتهای پیام