به گزارش ایسنا، دکتر شهریار سلیمانی آزاد، متخصص مورفوتکتونیک-پالئوسایزمولوژی در تحلیل خطر زمینلرزه از دانشگاه مونت‌پلیه فرانسه و مسؤول پروژه‌های پالئوسایزمولوژی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در گروه سایزموتکتونیک و زلزله‌شناسی از مدیریت مخاطرات زمین‌شناسی (متولی و مسؤول رسمی اظهارنظر در مورد گسل‌های جُنبا) و نیز همکار ۱۰ ساله و قدیمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی است که سال‌های زیادی را صرف مطالعه بر روی گسل‌های تهران بزرگ کرده است.

دکتر سلیمانی در گفت‌وگو با ایسنا، اعلام کرد: چندی است موضوع حذف تعدادی از گسل‌های جنبا و لرزه‌زا (Active Seismogenic Faults) در گستره تهران بزرگ با هدف سودجویی زمین‌خواران و ... راه به محافل علمی و اجرایی یافته تا با مورد بحث قرار گرفتن، موجبات فراهم آمدن زمان برای شکل‌گیری امواج متشنج برای موج‌سواران شود. برای پیشگیری از این مسائل است که در سازمان زمین‌شناسی کشور نیز تنها مرجع رسمی تفسیرهای فنی مخاطرات، موضوعات به داوری و چالش­ کشیده شده و تایید شده توسط جمع داوران و متخصصان در شورای ارزیابی است و بس.

سلیمانی ادامه داد: از موضوع یادشده نباید بمانند برخی موضوعات و پروژه‌های تکراری مرتبط با گسل‌ها که با ظاهری کاملا علمی ولی به بهانه داوری مجدد، زمان لازم برای دزدان علمی و بلند مرتبه‌سازان نفوذیافته در جمع متولیان ساخت‌وساز را فراهم کرد تا در گیر و دار "داوری مجدد پروژه پایان یافته"، به فروش زمین‌های خود و نیز تعریف پروژه جدید و مطالبه دستمزدهای آنچنانی بپردازند، سوءاستفاده شود.

این پژوهشگر حوزه لرزه­ زمین‌­ساخت، خاطر نشان کرد: از این رو و با توجه به اهمیت نسبی موضوع حذف گسل‌های یاد شده در مبحث تحلیل خطر زمینلرزه (Seismic Hazard Assessment) در شهر تهران و متعاقب آن در مبحث خطرپذیری لرزه‌ای (Seismic Risk) و شاید مهمتر از همه از ذهن مردم و نیز شاید ترغیب به توسعه حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ، خاطر نشان کردن موارد ذیل برای روشنگری هرچه بیشتر اذهان دلسوزانِ صادق و غیر مغرض بسیار ضروری است:

در علم، بیان هر اظهار نظر مطلق، غیر علمی است و از این رو است که درست‌تر بودن هر تفسیر علمی فقط به تعداد و کیفیت شواهد علمی مورد استفاده باز می‌گردد و بس.

بر پایه مستندات علمی، برای جنبا و لرزه‌زا برشمردن یک گسل کافی است تا آن گسل (... و نه کانال آب در تصاویر ماهواره‌ای جاسوسی!) فقط یکی از این ۳ ویژگی‌ را دارا باشد؛

۱- خاک جوان کواترنری و به ویژه هولوسن (به سن حدود ۱۰ ‌هزار سال) را به صورت تکرار شونده بریده باشد. در گستره‌هایی همچون البرز که دارای دگرشکلی آرام‌تری در دور دست‌تر از منطقه فرورانش‌ است، مطمئنا می‌توان حتی بازه زمانی کمی فراتر از هولوسن را ملاک قرار داد.

۲- دارای پرتگاه یا افراز (به‌ویژه افراز ترکیبی) در سطح زمین باشد. باقی ماندن افراز گسلی که نتیجه جابجایی‌های مؤلفه شاقولی گسلش است، گویای آن خواهد بود که فرسایش هنوز فرصت زدودن، تسطیح و صاف کردن آن را نداشته و لذا گسل جوان است.

۳- دارای لرزه‌خیزی و خُردلرزه‌خیزی باشد.

وی تاکید کرد: از میان سه ویژگی یادشده، گسل‌های مورد بحث در جنوب و باختر تهران بزرگ همچون گسل‌های "کهریزک"، "رباط‌کریم"، "پارچین" و "ماهدشت-جنوب کرج"، تمامی این ویژگی‌ها را دارند و به صِرف شکل‌گیری پلایا و دریاچه مرتبط با آن در گودال‌های ساختاری برآمده از فرایش (Uplift) پهنه‌های گسلی سازنده آنها و نیز حفر ترانشه‌های پالئوسایزمولوژیِ به اشتباه مکان‌یابی‌شده نمی‌توان آنها را غیرفعال برشمرد.

متخصص مورفوتکتونیک-پالئوسایزمولوژی در تحلیل خطر زمینلرزه، اضافه کرد: شناسایی علمی و به نقشه در آمدن این گسل‌ها امری یک شبه نبوده و با دشواری بسیار در طی دهه­‌ها بررسی‌های دفتری و میدانی تیزبینانه و توسط پژوهشگران پیشرو خارجی و داخلی و از دیدگاه‌های گوناگون علمی انجام پذیرفته است.

سلیمانی آزاد افزود: بر پایه هفت پروژه پژوهشی ملی و بین‌المللی من در طی ۲۳ سال کاری نیز تمامی این گسل‌ها هم در بررسی‌های زیرسطحیِ ژئوفیزیکی و زلزله‌شناسی و هم در تحلیل‌های زمین‌ساخت‌جنبا دارای شواهد (evidence) دقیق و دارای مستندات (fact) علمیِ بسنده هستند.

وی یادآور شد: تمامی مراتب فوق توسط من و دیگر پژوهشگران از مؤسسات تخصصی متولیِ زمینلرزه طی نامه‌های رسمی جداگانه برای مدیریت بحران وزارت کشور و کمیته به‌روزرسانی آیین‌نامه ساخت و ساز مقاوم ۲۸۰۰ ارسال و مستند می‌شود تا در صورت پیشامد هر فاجعه‌ای در آینده جایگاه خاطیان متولیِ تامین امنیت مردمان سرزمینمان روشن باشد ...، موضوعی که پس از رخداد زمینلرزه‌هایی همچون بم مهجور باقی ماند.

این متخصص لرزه‌زمین ساخت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور اظهار کرد: متاسفانه، در کشوری که چند پژوهشگر انگشت‌شمار برای انجام واقعی و درست پروژه‌های کاربردیِ تامین‌کننده امنیت مردم بی‌گناه و درگیر مشکلات روزافزون زندگی، با زحمت زیاد در حال فراهم‌ آوردن داده‌های مستند علمی‌ هستند، برخی پاک‌کن به دستِ جویای شهرت، فقط در پی پاک کردن راحت و بی‌زحمتِ زحمات دیگران‌ و البته تامین خواسته یا ناخواسته منافع نامهربانانِ به مردم و کشور هستند!

وی ادامه داد: در این راه، ایشان با به پیش انداختن افراد جویای نام و گاه نام افراد با تجربه دور از محیط کار و سپر بلا کردن آنها و با اجرای شوی داخلی و بین‌المللی به‌دنبال کسب اعتبار ظاهری جهت موجه و علمی جلوه دادن موضوع مورد نظر خویش‌ هستند. جالب‌تر آن است که در این راه با لطف سرشار! تمام مخالفان خود را نیز نگرانانِ رزومه‌های علمی برمی‌شمارند تا خود را مدعی نواندیشی جلوه دهند.

سلیمانی آزاد تصریح کرد: در پایان به این نکته بسیار مهم اشاره می­‌کنم که بر پایه قانون، تصمیم‌گیری‌های مهم فنی بر عهده جمع متخصصان در کمیته‌های تخصصی است و هیچ شخص حقیقی (حتی من) حق ندارد به صِرف فراهم بودن تریبون و کُرسی با ارائه نظرات شخصی خود اذهان جامعه و امنیت کوتاه، میان و بلند مدت آن را با سیاه‌نمایی و یا سفیدنمایی به خطر اندازد.

انتهای پیام