به گزارش ایسنا دکتر علی بیت‌اللهی امروز در وبینار مخاطره فرونشست زمین اظهار کرد: عامل مخاطرات مصنوعی و یا غیر طبیعی است؛ به عبارت دیگر زمانی که آب سفره‌های زیر زمینی از طریق پمپ‌هایی کشیده می‌شود، همانند توپی‌که باد آن خالی شود، مچاله می‌شود و دانه‌های خاک به یکدیگر چسبیده خواهند شد.

بیت‌اللهی اظهار کرد: بر اثر این تراکم، سطح زمین دچار انحنا خواهد شد و در این شرایط ما از این پدیده با عنوان "فرونشست" یاد می‌کنیم.

مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به نقش وجود آب لایه‌های زمین، با تاکید بر اینکه این آب موجب جبران وزن عمودی لایه‌های خاک می‌شود، خاطر نشان کرد: زمانی که آب لایه‌های زمین گرفته شود، نیروی مقاوم خاک در برابر فشار لایه‌های بالایی از دست خواهد رفت و در نتیجه وزن لایه‌های بالایی بر روی لایه‌های زیرین موجب انحنا در سطح زمین می‌شود.

وی از فرونشست زمین به عنوان بدترین آسیب محیط زیست یاد کرد؛ چرا که آبخوان‌ها با از دست دادن استعداد نگهداری آب، بعد از مدتی دچار مرگ خواهند شد و بر عکس رخدادهای زلزله که به صورت ناگهانی و در یک محدوده رخ می‌دهد، پدیده فرونشست محدوده وسیعی را درگیر خواهد کرد.

بیت‌اللهی گفت: بر اثر این پدیده در حال حاضر در اکثر دشت‌های کشور با پدیده‌هایی چون ترک و شکاف مواجه هستیم.

وی متوسط میزان بارندگی در ایران را ۱.۳ متوسط جهانی و میزان تبخیر را ۳ برابر متوسط جهانی عنوان کرد و یادآور شد: ۳۵ درصد مساحت سرزمینی ایران منطقه به شدت خشک، ۲۵ درصد منطقه خشک و ۲۰ درصد نیمه خشک است، ضمن آنکه در ۲۳ حوضه آبریز از مجموع ۳۰ حوضه برداشت بیش از حد آب زیر زمینی اتفاق می‌افتد.

بیت‌اللهی با تاکید بر اینکه از ۳۱ استان کشور، ۱۸ استان دارای پهنه‌های با خطر بسیار بالا و فرونشست گسترده زمین هستند، گفت: متوسط افت سالانه آبخوان‌های کشور حدود ۲۴ سانتی‌متر و متوسط افت تجمعی ۴۰ ساله آبخوان‌های کشور ۲۵ متر گزارش شده است.

وی تامین ۶۰ درصد از آب‌های شیرین سرزمینی را از طریق آب‌های زیر زمینی دانست و گفت: ریسک فرونشست زمین در استان خراسان رضوی بالاترین نرخ را دارد.

بیت‌اللهی، وجود اقلیم خشک و نیمه خشک، کشاورزی ناپایدار، عدم کنترل جدی پمپاژ آب زیر زمینی و فقدان برنامه جدی برای تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها را از دلایل فرونشست زمین عنوان کرد و یادآور شد: در استان خراسان رضوی پمپاژ آب‌های زیر زمینی به وفور دیده می‌شود. از این رو ۶ دشت این استان در وضعیت فوق بحرانی قرار گرفته، ضمن آنکه این استان با کمبود بارندگی مواجه است.

مدیر بخش زلزله و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با بیان اینکه عمده آب مورد نیاز این استان از طریق چاه‌ها تامین می‌شود، اضافه کرد: تعداد چاه‌های مجاز ۱۵۰۰ حلقه و تعداد چاه‌های غیر مجاز ۷۲۲۵ حلقه است؛ از این رو این استان یکی از استان‌های کشور با بیشترین تعداد چاه‌های غیر مجاز به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: علاوه بر آن استان خراسان رضوی یکی از بحرانی‌ترین مناطق در زمینه منابع آب‌های زیر زمینی کشور است، به طوری که کسر سالانه منابع آب‌های زیر زمینی آن یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب است؛ از این رو است که نیمی از دشت‌های این استان در وضعیت مناسبی قرار ندارند.

انتهای پیام