شکار جانوران خارج از فصل شکار و بدون دریافت مجوزهای لازم، شکار غیرمجاز محسوب می‌شود. شکارچی غیرمجاز کسی است که بدون توجه به وضعیت زیستی جانوران و مقررات وضع شده برای حفاظت از گونه‌های در معرض نابودی، به شکار آن‌ها می‌پردازد. شکارچی‌گری غیرمجاز از معضلات جوامع امروزی در سراسر جهان است و موجب قانون‌شکنی، آسیب به محیط زیست و نهایتاً آسیب به جوامع انسانی می‌شود.

به گزارش ایسنا، پس از مسائلی که در مورد شکار جانوران وحشی و انقراض برخی از گونه‌های جانوری و نیز کشته‌شدن محیط‌بانان و جنگل‌بانان به‌دست شکارچیان غیرِ مجاز در ایران به‌وجود آمد، دولت و سازمان محیط زیست تلاش بسیاری را برای مقابله با این پدیده بکار بستند. سرانجام قانونی تصویب شد که بر اساس آن جریمه شکار جانوران وحشی با توجه به مادهٔ سوّمِ قانون شکار و صید، به‌طور متوسط حدود پنج برابر و برخی از گونه‌ها تا بیش از ۱۰ برابر افزایش یافت.

در تعرفه‌های جدید برخی از جریمه‌ها تا ۱۶ برابر نیز افزایش یافته‌است که نشان از اهمیّت حفظ گونه‌های جانوری دارد. در تعرفه جدید جریمه پلنگ از ۵ میلیون تومان به ۸۰ میلیون تومان و یوزپلنگ از ۲۰ میلیون تومان به ۱۰۰ میلیون تومان افزایش یافته‌است. جریمه گوزن زرد ایرانی از ۵ میلیون تومان به ۶۰ میلیون تومان، مرال و شوکا از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به ۳۵ میلیون تومان و قوچ و میش و کل و بز و جبیر به ۱۰ میلیون تومان افزایش یافت. همچنین انواع نهنگ‌ها از ۱۵ میلیون تومان به ۵۰ میلیون تومان افزایش یافت و فک خزری در دوره قبل جریمه‌ای نداشت اما در جدول جدید جریمه ۱۵ میلیون تومانی برای آن در نظر گرفته شده ‌است.

برخی از شکارچیان اکنون پس از سال‌ها شکار، اسلحه خود را کنار گذاشته و دلیلش را نبود آرامش در زندگی خود می‌دانند؛ امری که شاید برای شکارچیان دیگر شبیه یک شوخی باشد اما تنها شکارچیانی که ضرر این شکار را در زندگی خود دیده‌اند می‌توانند بفهمند این عمل چه حس دردناکی برایشان دارد. 

تیر خلاص به زندگی آرام ما...

پای صحبت مادری می‌نشینیم که اسلحه شکار که با آن سال‌ها بیش از صد حیوان شکار شده‌اند، سینه دخترش را دریده. او از آن روز وحشتناک می‌گوید: در حیاط خانه بودم که جیغ دختر نوجوانم مرا متوجه خانه کرد. به اتاق که رسیدم با صحنه دردناکی مواجه شدم؛ صحنه ای که مرگ مرا را به من نشان داد. دخترم در کنار اسلحه افتاده بود؛ دستنمالی که با آن اسلحه را تمیز کرده بود در دستش؛ اسلحه بالای سرش و خون از رگ های قلبش جاری. کف اتاق پر از خون بود و من با گرفتن قلب دخترم در دست که تیر آن را نشانه رفته بود راهی بیمارستان شدم؛ دخترم پس از چند ساعت از دنیا رفت و این دنیای بی رحم را بدرود گفت. پس از او دیگر من آن مادر سابق شدم؛ همسرم نیز آن شکارچی پر شر و شور نبود. اسلحه را کنار گذاشت و با دنیای شکار خداحافظی کرد. اکنون ما مانده ایم و داغی که برسینه خانواده مان نشست. یقین دارم این آه آهویی بادار بود که همسرم او را نشانه رفته بود. این تیر، تیر خلاص به زندگی آرام ما بود. همسرم اکنون بیکار است، اما این بیکاری با آن کار شرف درد.

می‌گفت: همسایه مان نیز که شکارچی چندین ساله بود در اتفاقی نادر مچ پایش را در یک حادث از دست داد؛ حادثه ای که زندگی او را تحت تاثیر قرار داد و او دیگر آن آدم سابق نشد؛ همیشه افسرده و نالان از این بود که چرا آن حیوانات زبان بسته را کشتم.

از شکار غیرمجاز تا ناجی برای گونه‌های حیات 

یکی از شکارچیان خراسان جنوبی که چندین سال است اسلحه خود را کنار گذاشته به ایسنا می‌گوید: پس از چندین سال شکار، همسرم به بیماری سختی دچتر شد و از من خواست شکار را کنار گذاشته و برعکس محافظ طبیعت باشم.

وی که اکنون یکی از بهترین محافظان طبیعت و یکی از برترین عکاسان حیات وحش است، افزود: جوانی‌ام را به شکار گذراندم، اما بعد دیدم ظرفیتی به نام شکار قانونی وجود دارد؛ ولی اکنون دیگر شکاری در زندگی من وجود ندارد.

این شکارچی بیان کرد: اکنون از منطقه آزاد نستنج طبس محافظت می‌کنم و سعی دارم هر کاری که دستم برآید برای گونه‌های حیات وحش انجام دهم تا منقرض نشوند و این خاک بدون وجود این سرمایه‌ها نماند.

وی با بیان اینکه شکار تنها تفریح است، تصریح کرد: گاهی حتی حیواناتی که باردار و یا در حال زاد و ولد هستند را با سلاح‌های پیشرفته به دلیل عدم آگاهی از این سرمایه شکار می‌کنند و این آسیبی بزرگ به طبیعت است.

آهی که از حیوانات گرفت 

قاسمی، شکارچی دیگری که چند وقتی است شکار را کنار گذاشته نیز به ایسنا گفت: زندگیم تحت تاثیر شکاری بود که انجام می‌دادم و هرچه می‌کردم مرا رهایی نبود؛ این امر مرا عذاب می‌داد تا اینکه تصمیم گرفتم به طور کلی شکار را کنار بگذارم.

وی افزود: دست فرزندم به دلیل یک حادثه قطع شد و من دلیلش را همان آه حیوانات می‌دانستم؛ بنابراین دیگر نتوانستیم ادامه دهم؛ اینها داستان نیست واقعیت زندگی است و امیدوارم شکارچیان به این امور توجه کنند.

شکارچی دیگری نیز در خراسان جنوبی به ایسنا گفت: اکنون خبرنگار افتخاری فصلنامه شکار و طبیعت هستم  خوشحالم که آگاهی‌های خود را در اختیار دیگران می‌گذارم؛ مطمئنم هرچه این آگاهی بیشتر باشد اثرات تخریبی کم تر است.

وی افزود: برای باقی ماندن گونه‌های نادر طبیعت تنها جانفشانی محیط بانان کافی نیست چون هم تعدادشان کم و هم منطقه وسیع است؛ کمی باید آگاهی چاشنی زندگی مردم بومی و افرادی که قصد شکار دارند شود.

سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام اینکه مفاد ماده (۵) آیین نامه اجرایی قانون شکار و صید مغایر با قوانین و مقررات زیست محیطی و اصل (۱۳۸) قانون اساسی بوده و این موضوع در متن پیشنهادی سازمان نبوده است، خواستار اصلاح آیین نامه مذکور شد و پیشنهاد حذف ماده (۵) را به دولت ارائه کرده است. به موجب ماده (۵) آیین نامه اجرایی قانون شکار و صید، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است محدوده هایی از جنگل، مرتع، آب، آب بندان، کوهستان و زمین های بایر یا دایر (به غیر از مناطق چهارگانه تحت مدیریت خود) را که قصد صدور پروانه شکار و صید در آن محدوده ها را دارد، با موافقت شورای عالی حفاظت محیط زیست تعیین و از طریق روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران به اطلاع عموم برساند.

سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اعلام مغایرت مفاد ماده (۵) آیین نامه یاد شده با قوانین و مقررات زیست محیطی و اصل (۱۳۸) قانون اساسی و بیان اینکه مفاد ماده فوق جزو متن پیشنهادی سازمان نبوده و به موجب تصمیم جلسه مورخ ۶ آبان ۱۳۹۸ کمیسیون اصلی لوایح به متن اضافه شده است، پیشنهاد خود مبنی بر حذف ماده مذکور از آیین نامه را در چهارچوب ماده (۲۲) آیین نامه داخلی هیئت دولت ارایه کرده است.

حفاظت از سرمایه‌ها با نیروهای اندک 

بهمن مودی، معاون امور محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایسنا از شهروندان خواست در مواجهه با پرندگان وحشی آسیب دیده مراقب باشند چرا که پرندگان وحشی به شدت از انسان می‌ترسند و ممکن است در هنگام مراقبت از آنها به خودشان و شما آسیب برسانند.

وی افزود: اگر در این کار تخصص ندارید و تازه کار هستید از افراد متخصص‌تر کمک بگیرید و برای اینکه بتوانید پرنده را آرام نگه دارید و از میزان استرس جانور بکاهید، می‌توانید چشم‌های پرنده را با پارچه بپوشانید واز دادن آب و غذا به پرنده خودداری کنید تا از مشکل پرنده مطمئن شوید چرا که نحوه نادرست آب دادن به پرندگان جوان در بسیاری موارد باعث مرگ پرنده می‌شود.

مودی بیان کرد: از وارد آمدن استرس به پرنده پرهیز کنید و پرنده را به نزدیکترین اداره حفاظت محیط زیست منتقل کرده و تحویل دهید تا مراحل درمان و نگهداری از پرنده آسیب دیده توسط افراد متخصص انجام شود.

وی با بیان اینکه به استناد ماده ۱۵ قانون شکار و صید، شروع به شکار جانوران وحشی برخلاف مقررات بوده و قابل تعقیب و مجازات است، تصریح کرد: مقایسه آمار بدست آمده با نتایج سال قبل نشان می‌دهد که جمعیت کل و بز شمارش شده با افزایش ۵۹ راسی نسبت به سال قبل رشد اندکی داشته و در عوض جمعیت قوچ و میش با کاهش ۱۹۲ راسی نسبت به سال گذشته مواجه بوده است.

معاون امور محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان‌جنوبی بیان کرد: در شرایط شیوع کرونا با توجه به قرمز بودن کلیه مناطق سرشماری در برخی از مناطق از تاریخ تعیین شده به تعویق افتاد و این امر موجب شد که از فصل جفت گیری حیات وحش فاصله بگیریم و مشاهدات محیط بانان دچار مشکل شود.

وی از افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی آمار کشفیات و تخلفات شکار و صید در استان خبر داد و بیان کرد: گسترش بیماری کرونا و بیکاری بخشی از جامعه کارگری، موجب افزایش شکار توسط آن‌ها و شکارچیان غیرمجاز شده است.

مودی با بیان اینکه این استان حدود ۵۰ درصد پرندگان و پستانداران کشور را دارا است، تصریح کرد: تعداد نیروهای محیط بان به نسبت حیات وحش و پراکندگی مناطق حتی به نزدیک استاندارد بین المللی نیز نمی‌رسد و این علاوه بر خستگی مفرط نیروها امکان رصد مناطق را سخت تر می‌کند.

وی با بیان اینکه باید توجه داشت که نابودی گونه‌های استان تنها به دلیل شکار و خشکسالی نیست، افزود: گونه‌های حیات وحش ذخایر ژنتیکی استان و کشور هستند و اگر به مزارع به دلیل پوشش بهتر هجوم بردند از کشاورزان می‌خواهیم اندکی تحمل کنند.

مودی ادامه داد: در صورت نابودی گونه‌های جانوری که سرمایه‌های ما هستند دیگر از این نوع نخواهیم داشت و زاد و ولد نیز کاهش خواهد یافت؛ به طور مثال اکنون تعداد آهوی خراسان ‌جنوبی از ۲۰ هزار نفر به دو هزار نفر رسیده است و اگر چشم خود را باز نکنیم در مورد دیگر گونه‌ها نیز همین اتفاق خواهد افتاد.

خسارتی که بیش از غرامت‌هاست 

وی با اشاره به قوانین بازدارنده برای شکارچیان، ادامه داد: به طور مثال برای شکار یک رأس میش و یا بز، قانون حدود ۷۵ میلیون تومان جریمه در نظر می‌گیرد که البته میزان خسارت به محیط زیست بسیار بیشتر از این در بلندمدت است.

مودی با بیان اینکه در حال حاضر یک هزار شکارچی پروانه‌دار در استان حضور دارند که برای دریافت پروانه شکار درخواست داده‌اند، تصریح کرد: از ابتدای سال تا ۲۵ آبان ماه سال جاری ۲۲۹ شکارچی غیرقانونی با ۱۰۱ قبضه سلاح دستگیر شده‌اند که تنها ۸۱ قبضه از این سلاح‌ها مجوز حمل داشته‌اند.

وی افزود: روند شکار به نسبت مدت زمان مشابه سال گذشته با کاهش روبه‌رو بوده است، اما در مورد شکار قانونی و مجوزدار باید گفت چون چرخه طبیعت به دلیل انقراض و پیر  شدن برخی گونه‌ها دچار مشکل شده؛ برای کنترل طبیعت و بازگرداندن به مرحلبه طبیعی خلقت، شکار حیاتی و مهم است که این شکار و نوع آن توسط محیط بان کنترل می‌شود، اما در مجموع، تعداد پروانه‌های شکار بسیار اندک است.

گاهی شاید قوانین آنقدر بازدارندگی ندارند که مانع شکار بی رویه شوند و گاهی هم شاید قوانین شکار مجوزدار برای علاقمندان به شکار باز نشده تا توانمندی خود را در این زمینه بروز دهند تا هم علاقه شان نابود نشود و هم گونه‌های حیات وحش. بی تردید اکنون به فصل جدیدی از آگاهی رسانی و قانونمندی در این زمینه نیاز داریم؛ در غیر این صورت ما می‌مانیم و گونه‌های بربادرفته.

انتای پیام