دکتر محبوبه جلالی،  در نشست علمی تخصصی گرامیداشت روز جهانی خاک که به همت گروه علوم و مهندسی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان برگزار شد، اظهار کرد: مجمع جهانی خاک با شروع قرن ۲۱ با توجه به اهمیت  این موضوع در زندگی بشر، قرن حاضر را  صیانت از خاک نامید و از همان سال‌ها پنجم دسامبر را به عنوان روز جهانی خاک نامگذاری کردند.

وی ادامه داد: از همان سال به بعد  مجمع جهانی خاک به فکر این بودند که یک روزی را  به عنوان روز جهانی خاک مطرح کنند که نهایتا ۵ دسامبر را تعیین کردند و بعد از آن سازمان ملل با حمایت فائو (سازمان خوارو بار جهانی) یک برنامه مشارکت جهانی خاک را راه اندازی کرد که مخفف آن GSP  است و ارکان مختلفی را انجا تعریف کردند.

ترویج مدیریت پایدار منابع خاک متضمن امنیت غذایی و سازگاری با تغییرات اقلیمی آینده است

دبیر اجرایی نشست علمی تخصصی روز جهانی خاک گفت: برنامه مشارکت جهانی خاک به منظور تقویت مشارکت متقابل و هم افزایی فعالیت­‌های اعضای آن ایجاد شد و هدف اصلی آن سازمان دهی و ترویج مدیریت پایدار منابع خاک برای تضمین امنیت غذایی و سازگاری با تغییرات اقلیمی آینده است.

جلالی افزود: جامعه هدف در این برنامه، طیف وسیعی از بهره‌برداران منابع خاک تا تصمیم‌گیران این عرصه هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه لرستان با بیان اینکه برنامه مشارکت جهانی خاک، برقراری همکاری‌های نزدیک برای مشخص کردن مشکلات اصلی منابع خاک، جمع‌آوری اطلاعات منابع خاک و به اشتراک‌گذاری آن در چارچوب ساز و کارهای مختلف در مقیاس جهانی را تسهیل می‌کند، تصریح کرد:  با توجه به این که همه کشورهای عضو فائو در زمینه بررسی و تهیه گزارش در مورد منابع طبیعی خود و از جمله منابع خاک در سطوح متفاوتی فعالیت دارند، لذا فائو به واسطه این برنامه تلاش دارد تا این فعالیت ها را در زمینه منابع خاک همه اعضا، هم سطح و هم تراز کند.  

پنج رکن اصلی با هدف کاهش تخریب خاک در مقیاس جهانی

دبیر اجرایی نشست علمی تخصصی روز جهانی خاک گفت: در برنامه مشارکت جهانی خاک پنج رکن اصلی با هدف کاهش تخریب خاک در مقیاس جهانی طراحی شده است که شامل  ارتقاء مدیریت پایدار منابع خاک برای حفاظت و بهره‌وری پایدار خاک،  تشویق سرمایه‌گذاری، همکاری فنی، سیاست‌گذاری، آموزش، گسترش آگاهی درحوزه خاک،  ترویج تحقیق و توسعه هدفمند خاک با تمرکز بر شکاف‌ها، اولویت‌ها و هم افزایی‌های مرتبط با اقدامات تولیدی، زیست محیطی و اجتماعی،  اطلاعات و داده‌ها و هماهنگ‌سازی روش‌ها، اندازه‌گیری‌ها و شاخص‌ها برای مدیریت پایدار و حمایت از منابع خاک  است.

جلالی بیان کرد: در کشورهای دیگر هم مثل ایران این مشارکت شکل گرفته و متناظر با آن ارکارنی که در سازمان ملل وجود دارد فعالیت می‌کنند و از سال ۹۷  ما رسما عضو GSP شدیم و به همین مناسبت در سراسر دنیا در ۵ دسامبر روز جهانی خاک را گرامی می‌دارند.

وی گفت: عمده هدف سازمان ملل، امنیت خاک است و در کنفرانس بین المللی خاک ۲۰۰۶ یک رویکرد جدیدی را دانشمندان خاک وارد ادبیات بحث‌های خاک کردند و آن امنیت این مساله است.

دبیر اجرایی نشست علمی تخصصی روز جهانی خاک اضافه کرد: امنیت هر کشوری تابع متغیرهای گوناگونی است و یکی از این متغیرها امنیت خاک است.

اگر امنیت خاک یک کشور به خطر بیافتد امنیت ملی آن کشور هم  تهدید می‌شود

عضو هیات علمی دانشگاه لرستان افزود: اگر امنیت خاک یک کشور به خطر بیافتد امنیت ملی آن کشور هم  تهدید می‌شود لذا خاک نه تنها ارزش و اهمیت اقتصادی، مالی و درآمدی برای کشورها ندارد بلکه  ارزش غیراقتصادی همچون ارزش اکوسیستمی و زیست محیطی آن فراوان است.

جلالی گفت: طی چندین سال پس از تصویب این روز، سالانه کنفرانس‌ها، نشست‌ها و جلسات گوناگون پیرامون این موضوع در کشورهای مختلف دنیا در تاریخ مذکور برگزار و در جهت بزرگداشت اهمیت خاک و اطلاع‌رسانی به اقشار مختلف مردم تلاش می‌شود. حتی در بعضی از کشورها مانند آلمان، هفته خاک تعیین و طی آن مراسم مختلفی برگزار می‌شود.

خاک یکی از منابع غیرقابل تجدید 

دبیر اجرایی نشست علمی تخصصی روز جهانی خاک با اشاره به اینکه “روز جهانی خاک”، اهمیت خاک را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای طبیعت و ایفاکننده نقش اساسی در حیات انسان از نظر سهم مؤثر در امنیت غذایی، تأمین آب سالم، تنظیم هوا و سایر کارکردهای زیست‌محیطی خاک به بشر گوشزد می‌کند، خاطرنشان کرد: برای تشکیل هر سانتی­متر خاک، این منبع ارزشمند حیات، به‌طور متوسط حدود ۳۰۰ سال زمان نیاز است که این مدت در مقایسه با عمر یک انسان بسیار زیاد است و به همین علت خاک به‌عنوان یکی از منابع غیرقابل تجدید در نظر گرفته می‌شود.

وی با اشاره به اینکه توجه به مسئله خاک در کشور  همانند بسیاری از کشورهای دنیا مورد غفلت قرار گرفته است، اظهار کرد: از این رو یکی از اهداف مهم مورد انتظار این برنامه بیشتر توجه به جنبه‌های علمی و فرهنگی و ایجاد بستری است که بتوانیم هم راستا با برنامه‌های بین المللی با هم‌اندیشی و استفاده از تمام ظرفیت‌ها به یک نقشه راه منسجم با رویکرد مشارکتی به لحاظ اهداف توسعه پایدار در کشور دست پیدا کنیم لذا این فرصت طلایی را مغتنم می‌شماریم.

جلالی با بیان اینکه شعار امسال روز جهانی خاک «توقف شور شدن خاک، تقویت باردهی خاک» است، خاطرنشان کرد: این شوری که امسال هم به درستی شعار سازمان ملل است گریبان دنیا را گرفته که کشور ما نیز از آن مستثنی نیست.

چهار تا پنج میلیون هکتار از خاک‌های کشور با شوری روبرو است

عضو هیات علمی دانشگاه لرستان بیان کرد: چهار تا پنج میلیون هکتار از خاک‌های کشور به نوعی با شوری روبروست و این میزان در حال افزایش بوده و برای خاک‌های کشور فاجعه عظیمی محسوب می‌شود.

جلالی با بیان اینکه ایران کشوری خشک و نیمه خشک است و برای کشاورزی باید آبیاری کنیم که با تغییرات اقلیمی،   مصرف نادرست آب های زیرزمینی،  بدمصرفی مواد شیمیایی در کشاورزی و فشردگی خاک به دلیل تردد ماشین های کشاورزی، نفوذپذیری خاک کم شده و بارندگی های کم و خشکسالی های ممتد نیز مشکلات ما را مضاعف کرده است، تصریح کرد: سطوح زیادی از اراضی کشاورزیبا آب های شور آبیاری می شود که برای جلوگیری از شور شدن خاک ها باید برنامه داشته باشیم.

تبعات شوری خاک همچون امراض خاموشی بوده که بر همه مردم و مسئولین صیانت از خاک واجب است

این مدرس دانشگاه لرستان تاکید کرد: تبعات شوری خاک همچون امراض خاموشی است که بر همه مردم و مسئولین صیانت از خاک واجب بوده و باید جزو اولویت های زندگی قرار گیرد که امیدواریم با همکاری همه جانبه سازمان­های مرتبط با مسائل خاک و ترویج فرهنگ حفظ خاک در جامعه بتوان گام مهمی در نگهداشت این سرمایه ارزشمند تجدیدناپذیر در لرستان برداشت و از سوی دیگر از بروز مخاطرات طبیعی از جمله سیل و رسوب و زمین لغزش جلوگیری کرد.

دبیر اجرایی نشست علمی تخصصی روز جهانی خاک یادآور شد: دوره کارشناسی "علوم و مهندسی خاک " با هدف تامین نیروی انسانی متعهد و متخصص در علوم و فنون مربوط به رشته علوم و مهندسی خاک و بهره برداری از منابع اراضی برای رسیدن به خودکفایی در زمینه کشاورزی ایجاد شده تا متخصصین این رشته با یادگیری علوم و فنون مربوطه و استفاده از دستاوردهای علمی و پژوهشی در جهت رفع مشکلات و ارائه راه حل های لازم در شناخت و بهره برداری از منابع خاک کشور فعالیت می‌کنند.

انتهای پیام