زعفران، کلاله خشک‌شده گل‌های زعفران جزء ادویه‌های با ارزش دنیا است که به‌طور گسترده‌ای در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان طعم‌دهنده و مواد طبیعی رنگ‌آمیزی استفاده می‌شود.

زعفران به‌طور گسترده در ایران، هند، یونان، اسپانیا و ایتالیا کشت می‌شود؛ ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان و چین بزرگ‌ترین واردکننده زعفران از ایران است. استان خراسان به عنوان مهم‌ترین منطقه تولید زعفران در ایران شناخته می‌شود و ۹۲ درصد از کل تولید زعفران در کشور و ۹۸ درصد مناطق زیر کشت ایران به این استان تعلق دارد.

یکی از اجزای اصلی عصاره زعفران کروسین است که یک کاروتنوئید محلول در آب است. تحقیقات گسترده‌ای  در مورد  کروسین نشان می‌دهد که کروسین دارای فعالیت حذف رادیکال آزاد قوی و اثرات دارویی متعددی ازجمله فعالیت‌های ضد سرطانی و هیپولیپیدمی است. اثرات البته درمانی زعفران بیشتر به فعالیت‌های پالایشی ترکیبات آن در حذف رادیکال‌های آزاد نسبت داده‌ شده است.

در پژوهشی که توسط فاطمه شاهین فر، سارا تقی خواه خمامی، سیده فاطمه فلاح، منصور افشارمحمدیان و داوود بخشی انجام شد، مشخص شد که پرچم و کلاله برخی گونه‌های زعفران وحشی (Crocus sp.) به عنوان منبع غنی آنتی‌اکسیدان‌ها معرفی کردند.

با توجه به ارزش قابل‌توجه اقتصادی، خواص دارویی و  مصرف غذایی زعفران، این تحقیق، ارزیابی مقایسه‌ای میزان  کروسین  در  کلاله و  پرچم سه  گونه زعفران  خزری (C. caspius(   زیبا ،)C. speciosus(   زراعی  و )C. sativus )جمع‌آوری‌شده  در  استان  گیلان  و  همچنین  ارزیابی  فعالیت آنتی‌اکسیدانی در پرچم گونه‌های مذکور انجام گرفت.

نتایج این تحقیق نشان داد که میزان ترکیب مؤثره کروسین در کلاله گونه زیبا (C. speciosus) و خزری با اختلاف معنی داری بیشتر از گونه زراعی (C. sativus) است، اما میزان رنگیزه کروسین در پرچم گونه زراعی (C. sativus) با اختلاف معنی داری بیشتر از گونه زیبا (C. speciosus) و خزری (C.  caspius)  است. همچنین  نتایج  بررسی ها  در  تحقیق  حاضر  نشان داد  که  میزان  فنل  کل  و  همچنین  میزان  فعالیت  آنتی  اکسیدانی  (DPPH) در پرچم گونه زراعی (C. sativus) به صورت معنی داری بیشتر از دو گونه زیبا (C. speciosus) و خزری (C. caspius) بود، ولی  میزان فلاونل در دو گونه زیبا (C. speciosus) و خزری (C. caspius) به صورت معنی داری بیشتر از گونه زراعی (C. sativus) بود.

پژوهشگران این تحقیق اعلام کردند، با توجه به  اینکه  تاکنون،  پرچم زعفران زراعی به  عنوان  بخش دور ریز  زعفران  محسوب می شد،  بر  اساس نتایج  این  تحقیق،  به  علت سطح  بالای فعالیت آنتی اکسیدانی و ترکیب دارویی کروسین در پرچم زعفران زراعی و وحشی، علاوه بر کلاله، این بخش زعفران زراعی و وحشی نیز پتانسیل قابل توجهی به عنوان منبع غنی آنتی اکسیدانی، جهت غنی کردن سبد غذایی مردم و استفاده در انواع برنامه های دارویی و غذایی دارد.

نتایج این پژوهش در شماره ۴۲ انجمن فیزیولوژی گیاهی ایران فرآیند و کارکرد گیاهی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال ۱۴۰۰ منتشر شد.

انتهای پیام