داراب، یکی از شهرستان‌های شرقی استان فارس، منطقه‌ای با تنوع اقلیم، روزهای تاریخی را در حافظه خود ثبت و ضبط دارد، منطقه‌ای که زمانی مرکز ثقل تبادلات تجاری و رونق اقتصادی و تعاملات اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌شده و بزرگانی را به خود دیده است.
محمدباقر مهاجر، دکترای تاریخ در گفت و گو با ایسنا در رابطه با داراب و جاذبه‌هایش گفت: داراب در واقع معرف شهرسازی حکومت هخامنشی و خاستگاه ساسانیان است. داراب یا دارابگرد کهن اولین شهر هخامنشی در شرق پارس و ازطرفی نخستین شهر مدور ایران و جهان محسوب می شود.
مهاجر اضافه کرد: این شهر مهم توسط دارابشاه اساطیری که برخی مورخان اورا همان داریوش هخامنشی می دانند، ساخته و اداره می شده است و در دوران پس از هخامنشیان حکومت نیمه مستقلی داشته است.
این استاد تاریخ دانشگاه، خاطرنشان کرد: آخرین پادشاه حاکم در دارابگرد در دوران اشکانیان شخصی بنام تیری یا پیری بوده که مسئولیت تربیت اردشیربابکان را نیز بر عهده داشته است.
مهاجر گفت: بناهای تاریخی موجود در شهرستان داراب موجب شده تا سالانه گردشگران زیادی به این شهر سفر کنند اما ابعاد مهم این شهر همچنان ناشناخته مانده و شاهد ناملایمات طبیعی وبرخی تخریب‌های انسانی است.
داراب نمایانگر نبوغ هخامنشیان
هخامنشیان در استفاده از دانش ریاضیات و مهندسی در ساختارشهرسازی وسیستم آب رسانی است که زیر ساخت های کم نظیر و منحصر به فردی را ایجاد کرده اند که مسیرهای آب رسانی باقی مانده از ان دوران در دارابگرد مثل خندق، چاه ها و حوض های آبرسانی سنگی که ماموریت حمل آب را تا قله کوه ها نیز به عهده داشته اند نمایانگر مدیریت ویژه آب در دوران هخامنشی وپس از ان است.
باید گفت که مسجد بنای سنگی داراب یکی از مهمترین بناهای سنگی جهان یا شایدهم به بیانی دیگر شاهکار علم مهندسی و ریاضیات است که علاوه ایجاد این بنای سنگی در دل کوه سیستم ابرسانی جالبی نیز در دامنه کوههای پیرامون مسجدسنگی تا چند کیلومتر ایجاد نموده اند و دو حوض سنگی و۳ چاه سنگی و ۲ تنوره بزرگ اسیاب در کنار آن واقع شده است.
آتشکده آذرجو دارابگرد
مهاجر در رابطه با میراث های تاریخی در داراب گفت: یکی از آتشکده‌های عصر ساسانی در فاصله ۱۰ کیلومتری غرب شهر قرار گرفته است. این آتشکده که بنا به گفته مهاجر در مروج الذهب از مقدس‌ترین و مهمترین آتشکده‌های زردشتیان محسوب می‌شده همانند اکثر آتشگاه‌های این دوره به سبک چهار تاقی با گنبد مدور و بر روی صفحه عظیمی بنا شده‌است.
تنها مسجد چهار مناره جهان
این تاریخ شناس دارابی، گفت: قدیمی‌ترین بنای شهر فعلی داراب، مسجد جامع چهار مناره این شهر است که نمونه چهار مناره ای مسجد به جز در داراب در هیچ کجای جهان اسلام دیده نشده است.
مهاجر ادامه داد: روی مناره های این مکان با آجر خانه‌بندی و روی آنها با خط کوفی آیات قران نگاشته شده است. پیرامون شبستان مسجد راهرویی قرار دارد که به وسیله دهلیزهایی به هم ارتباط دارند.
او اضافه کرد: این بنای تاریخی در مرکز شهر داراب در محله بازار واقع شده و در زمان شاه طهماسب یکم صفوی مرمت شده، همچنین فضای بزرگ مسجد پوشیده از درختان تنومند خرما، پرتقال و نارنج است.
این استاد دانشگاه گفت: این بنا به خاطر سبک معماری متفاوتش نسبت به سایر مساجداست و از جهت معماری آنرا شبیه به آرامگاه "اعتمادالدوله طهرانی" در "آگرای هند" و نیز "خدای خانه" مسجد جامع عتیق می‌دانند.
مهاجر در ادامه گفت: بنای اصلی مسجدجامع داراب به صورت مکعب مستطیل ایجاد شده که در زوایای چهارگانه آن مناره قرار دارد. بزرگترین بخش بنا، شبستان مرکزی آنست که در سمت شمال و جنوب آن دو ایوان سراسری پهن و در سمت غرب آن دو ایوان کم پهنا با سقف کوتاه قرار گرفته است که این ایوان‌ها با چندین دهلیز کوچک و بزرگ به فضای بیرونی مسجد وصل می‌شود.
سنگ نگاره نقش شاپور
محمدباقر مهاجر اضافه کرد: نقش شاپور در فاصله چهار کیلومتری جنوب شهر داراب و در دامنه جنوبی کوه پهنا نقش مهمی از دوران ساسانیان قرار دارد که در نزد اهالی به نقش رستم و یا نقش شاهپور مشهور است. این نقش که در ارتفاع ۷ متری از سطح زمین قرار دارد و صحنه پیروزی پادشاه ساسانی بر سپاه روم را نشان می‌دهد و در وسط آن تصویر پادشاه سوار بر اسب دیده می‌شود و در مقابل آن تصویر اسرای رومی با سرهای برهنه همراه با فرماندهانشان و یک کالسکه همراه با غنائم جنگی قرار دارد. فرمانده سپاه روم از پادشاه ایران طلب عفو می‌کند و پادشاه به علامت بخشش دست خود را بر سر وی قرار داده است.
مهاجر با بیان اینکه بناهای بی نظیر دیگری نیز در داراب وجود دارد که با قدمتی تاریخی هنوز مشاهده و بررسی زیادی بر روی آنان انجام نشده است، گفت: برخی بنای تاریخی توسط افراد نا آگاه و با انفعال و بی توجهی مسئولین ذیربط در حال تخریب است که ضرورت دارد مسئولان میراث فرهنگی استان فارس نسبت به مرمت و حفاظت از این آثار ارزشمند موجود در شهرستان داراب، اقدامی مقتضی را سامان دهند.
انتهای پیام