اسلام همواره بر توجه به علم و دانش تأکید داشته و مطالعه کتاب را به عنوان یکی از بهترین راه‌های دستیابی به دانشی کامل و همه‌جانبه توصیه کرده است. چه بهتر که این مطالعه در راستای افزایش دانش در موضوعات تاریخی و دینی رقم بخورد. در این میان عاشورا از جمله وقایع تاریخی است که ناگفته‌های فراوانی درباره آن وجود دارد و مطالعه کتاب‌هایی در این خصوص می‌تواند به درک بهتر شرایط و رخدادهای این واقعه کمک کند.
تعقل و مقابله با جهل همواره مورد تأکید دین اسلام بوده است و در روایات و آیات متعددی مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین کتب و متون دینی فراوانی در خصوص اهمیت و لزوم توجه به تفکر به نگارش درآمده است. کتاب «فاجعه جهل مقدس» از جمله کتاب‌هایی است که در زمینه نکوهش جهل دینی و اهمیت تفکر و خرد در وقایع گوناگون تاریخ اسلام و به ویژه واقعه عاشورا نوشته شده است.
حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمصطفی محقق‌داماد در کتاب «فاجعه جهل مقدس»، پیامدها و اثرات ناشی از نادانی و جهالت در معارف دینی را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این کتاب مجموعه‌ای از سخنرانی‌های حجت‌الاسلام و المسلمین محقق‌داماد در زمینه‌های مختلف و به ویژه سخنرانی‌های ایشان با محوریت عاشورای حسینی و وقایع این رویداد به رشته تحریر درآمده است. به تعبیری دیگر نویسنده جهالت دینی را به عنوان عاملی اثرگذار بر واقعه عاشورا و فاجعه‌ای که برای سیدالشهدا(ع) و اصحاب ایشان ایجاد کرده است را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد.
محقق داماد در کتاب «فاجعه جهل مقدس»، برداشت و نگرش قدرت‌اندیشانه از دین را سبب استفاده ابزاری بیان می‌کند و این تحلیل را به عنوان یکی از عوامل مؤثر در واقعه کربلا و وقایع پس از رحلت رسول اکرم(ص) عنوان کرده و مورد بررسی و نقد قرار می‌دهد. همچنین نهادهای حقوقی و کلامی که در شکل‌گیری فاجعه کربلا، به شکلی نادرست مورد استفاده قرار گرفتند را تشریح می‌کند و شست‌وشوی مغزی و گریز از آن نیز در این کتاب مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.
نویسنده در واقع جهل را به عنوان خطری در کمین مؤمنان بیان می‌کند که ممکن است در بزنگاه‌های گوناگون نمود پیدا کند. روشنگری نخبگان و متفکران جامعه اسلامی و وجدان‌های آگاه را راهکاری برای رهایی و جلوگیری از بلای جهل می‌داند. وی در ادامه این کتاب به بررسی مسائلی مانند فرار از استضعاف، اخلاق ماتقدم بر دین، نحسی توأمان فقر و جهل و عناصر اصلی امنیت قضایی می‌پردازد. موضوعاتی مانند احیاء سنت قم، اجتهاد و اعتدال، آمال حکیمان و دغدغه آنان نسبت به مسأله صلح جهانی و همچنین حکمت کلام‌الله مجید از دریچه نگاه و اندیشه صدرالمتالهین از جمله مواردی است که در کتاب «فاجعه جهل مقدس» بیان و بررسی می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین سید مصطفی محقق داماد در بخشی از این کتاب بیان می‌کند «حادثه کربلا نشان‌دهنده یک حقیقت بسیار بزرگ است که دین به طور کلی در طول تاریخ یک چاقوی دوبر است؛ اگر درست درک شود آدمی را به اعلی علیین می‌رساند و اگر کج اندیشیده شود، نه تنها بی‌اثر نیست، بلکه آدمی را در سیر نزول به طور مؤثری کمک می‌کند و او را به اسفل‌السافلین می‌رساند. یعنی خطر دین‌دار کج‌اندیش از بی‌دین مطلق بسیار بیشتر است».
وی در بخشی دیگر از این اثر با انتقاد از کمبود و فقدان اهمیت و توجه به اخلاقیات در جامعه دینی می‌گوید «بدون اخلاق وارد دین شدن برای شخص متدین تنها مجموعه‌ای از مناسک، بدون اثر تربیتی به بار می‌آورد». نویسنده در قسمتی دیگر از این کتاب بیان می‌کند «خطر بی خردی در هر صورتی خانمانسوز است، البته صبغه دینی و قدسی آن مخرب تر است».
در این کتاب ۱۵ سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین سید مصطفی محقق‌داماد در ۳۰۹ صفحه به شرح زیر جمع‌آوری شده است:
۱- قرائت قدرت‌اندیشانه ابزاری از دین
۲- کژاندیشی دینی عامل اصلی در شکل‌گیری فاجعه کربلا
۳- نهادهای حقوقی مورد سوءاستفاده در شکل‌گیری فاجعه کربلا
۴- نهادهای کلامی مورد سوءاستفاده در فاجعه عاشورا
۵- فاجعه جهل مقدس
۶- شست‌وشوی مغزی (استخفاف) و فرار از آن
۷- فرار از استضعاف
۸- اخلاق ما تقدّم بر دین
۹- جهل و فقر، همزادان شوم
۱۰- عناصر اصلی امنیت قضائی
۱۱- احیای سنّت قم، اجتهاد و اعتدال
۱۲- قم؛ آن‌گونه که من دیدم
۱۳- آمال حکیم
۱۴- دغدغه حکیمان نسبت به صلح جهانی
۱۵- حکیم و حکمت قرآنی از دیدگاه صدرالمتألهین
انتهای پیام