زمین این هم پای انسان در تمامی روزها؛ این روزها دیگر تابی برای نفس کشیدن ندارد. برداشت بی رویه آب از سفره‌های آب زیرزمینی و رفتار نادرستمان با طبیعت، دل زمین را برداشت و اکنون دیگر زمین به جوش و خروش افتاده است‌.

به گزارش ایسنا، اکنون خشکسالی جان خراسان جنوبی را به لب رسانده، اما در کنار آن دشت‌های خراسان جنوبی نیز حال خوشی ندارند به گونه‌ای که از مجموع ۳۵ دشت استان ۲۲ دشت را در وضعیت ممنوعه و بحرانی قرار دارند.

شکست‌هایی در دل زمین نالان از خشکسالی که مردم روستاها هرچند سال یک بار از آن خبر می‌دهند؛ نشان دهنده داغی است بر دل زمین؛ دیروز در دشت‌های آیسک و فردوس و امروز در دشت‌های سرایان.

فرونشست خطرناک زمین در دشت سرایان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به پدیده رو به گسترش فرونشست زمین در دشت بحرانی سرایان گفت: طرح‌های آبخیزداری راهکاری برای مقابله و جلوگیری از گسترش فرونشست زمین در این منطقه است.

علیرضا نصرآبادی درگفت و گو با ایسنا اظهار کرد: یکی از پدیده‌های ممصنوعی ناشی از برداشت بی رویه از سفره‌های آب‌های زیرزمینی و پدیده‌هایی مثل خشکسالی و کمبود منبع آب زیرزمینی، پدیده نشست زمین است.

وی افزود: این ناشی از برداشت بی رویه آب‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد.

نصرآبادی بیان کرد: زمانی که نشست زمین ظهور و بروز پیدا کرد عملا نمی‌شود کار خاصی انجام داد، اما در راستای پیشگیری و کاهش سرعت این پدیده، یکی از بهترین اقدامات حفاظت ازمنابع آب، اصلاح روش‌های آبیاری و تغییر الگوی کشت است.

وی با اشاره به اینکه مهم ترین و پیشگیرانه ترین روش در این حوزه اجرای طرح‌های آبخیزداری است، افزود: در استان خراسان جنوبی در دشت سرایان به طور ویژه پدیده فرونشست زمین را داریم که خوشبختانه از اولین شهرستان‌هایی است که اقدامات حوزه آبخیزداری ملی در آن انجام شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اظهار کرد: از جمله اقدامات خوبی که در این منطقه انجام شد، ایجاد سد شهید پارسا که بزرگ ترین حوزه آبخیزداری شهرستان به لحاظ وسعت و گستردگی روستاها در بالادست این منطقه است بوده و این حوزه در سنوات 1383به بعد تکمیل شد و درسال‌های اخیر بازنگری از این پروژه در برنامه است.

نصرآبادی با بیان اینکه مدیریت منابع آب با اجرای طرح‌های آبخیزداری و مدیریت برداشت سفره‌های زیرزمینی باید به گونه‌ای باشد که از بروز پدیده فرونشست زمین جلوگیری کند، افزود: با عملیاتی شدن و بروز این پدیده جبران بسیار سخت خواهد بود چراکه بافت سفره از بین رفته است.

وی اظهار کرد: حوزه‌هایی مثل کریمو مصعبی جزو طرح‌های اجرایی هستند که تکمیل شدند و به مرحله بازنگری رسیدند.

نصرآبادی یادآورشد: همچنین یکی از بزرگ ترین پروژه‌های استان در شهرک هاشمیه در سطح حوزه‌های آبخیزداری شهرستان درحال انجام است.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به مشکل دیگری در حوزه منابع طبیعی، گفت: در سال‌های اخیر و با توجه به خشکسالی‌های گسترده در کشور و پایین آمدن سطح منابع آبی در اثر کاهش نزولات جوی، خطر آتش سوزی مراتع و جنگلها جدی است.

نصر آبادی اظهار کرد: آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی علاوه بر سرایت آتش از اراضی کشاورزی به جنگل و مراتع می‌تواند باعث انهدام بافت خاک، کاهش رطوبت و فرسایش شدید خاک شود.

وی تصریح کرد: این موضوع نیز موجب از بین رفتن موجودات زنده‌ای چون کرم خاکی شده و باعث کاهش حاصلخیزی خاک می‌شود.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی افزود: آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی می‌تواند موجب افزایش نیاز زمین به کود و آب بیشتر ، به علت فقدان مواد غذایی خاک و شور بودن آن شود و باعث افزایش آلودگی‌های زیست محیطی و تشدید بیماری‌های عفونی ، سرطان و ریه شود.

ماجرایی که ادامه دارد

سعید سروری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌جنوبی نیز به ایسنا گفت: در حال حاضر ۳۵ دشت در استان وجود دارد که از این تعداد ۹ دشت آزاد، ۲۲ دشت ممنوعه و ۸ دشت ممنوعه بحرانی هستند.

وی افزود: دشت‌های سرایان و بشرویه در وضعیت مخاطره‌آمیز و افت آب زیرزمینی قرار دارند و  دشت‌های سرایان و سده دارای وضعیت شکننده‌ای هستند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی اظهار کرد: شاخص آسیب پذیری استان ۰.۲۱ است که ۱۱۰ درصد بیشتر از میانگین کشوری است.

سروری گفت: شاخص آسیب پذیری که از تقسیم متوسط کسری مخزن استان بر میزان برداشت آب زیرزمینی توسط چاه‌های بهره برداری به دست می‌آید، در خراسان جنوبی ۰.۲۱ است که این شاخص در استان ۱۱۰ درصد بیشتر از میانگین کشوری می‌باشد (میانگین شاخص آسیب پذیری کشور ۰.۱ است).

وی افزود: این شاخص بیانگر توان آبدهی پایین آبخوان‌های استان است و اگر همراهی همه سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی نباشد با بحران جدی مواجه خواهیم شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی با بیان اینکه میانگین بارش درازمدت در استان ۱۱۵ میلی‌متر است، گفت: استان خراسان جنوبی دارای ۳۵ محدوده مطالعاتی متولی است که از این محدوده‌ها ۸ محدوده ممنوعه بحرانی، ۱۸ محدوده ممنوعه و ۹ محدوده آزاد و از میان دشت‌های ممنوعه بحرانی استان دشت‌های سرایان و سده دارای وضعیت شکننده‌ای هستند به طوریکه در آبخوان سرایان شاهد فرونشست زمین هستیم.

سروری افزود: عوارض مشهود پدیده فرو نشست شامل کاهش شدید آبدهی چاه‌ها و معیوب شدن چاه‌ها، نوکنی و جا به جایی چاه و تحمیل هزینه هنگفت بر اقتصاد کشاورز، ایجاد شکاف و فرو چاله، از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و تغییر شکل آبراهه‌ها و در نهایت از بین رفتن آبخوان است.

وی تصریح کرد: شبکه سنجش آب زیرزمینی استان دارای ۴۶۵ حلقه چاه مشاهده‌ای است که به طور ماهانه سطح آب زیرزمینی در آن‌ها اندازه گیری و بر اساس آن میزان کسری مخزن و افت سطح آب زیرزمینی محاسبه می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی با اشاره به اینکه کسری مخزن تجمعی استان از ابتدای شبکه اندازه گیری ۳.۷ میلیارد متر مکعب است، اظهار کرد: متوسط کسری مخزن ۲۰ ساله استان ۱۴۱ میلیون متر مکعب و متوسط افت آن ۲۶ سانتیمتر است.

اکنون دشت‌های بی نظیر خراسان جنوبی ترک برداشته‌اند؛ ترک‌هایی که از سال‌ها پیش پژوهشگران و اساتید زمین شناسی این منطقه نسبت به آن هشدار داده بودند. باید دوباره چشم باز کرد و این فرونشست‌ها را دید. باید کاری کرد؛  نباید گذاشت بیشتر از این مردم روستاها از خشکسالی ضربه بخورند.

انتهای پیام