به گزارش ایسنا، دکتر سید مرتضی سقائیان‌نژاد در دهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مقاله خود را با همکاری کاوه امین، استادیار برنامه ریزی شهری و دبیر گروه اندیشه‌ورز پیشرفت شهر قم و محسن رنجبر، دانشجوی دکترای مدیریت تطبیقی و توسعه و معاون برنامه‌ریزی و سرمایه انسانی شهرداری قم با عنوان "تبیین مدل مفهومی شهر هوشمند با نگاه به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت" ارائه کرد.
وی که مقاله خود را در سالن شماره دو کنفرانس ارائه کرد در توضیح مقاله اش، گفت: بخش‌های متعددی در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، انسان، زندگی و معاش او را به عنوان موتور محرک پیشرفت معرفی کرده و بر اهمیت تعامل انسان و محیط زندگی او صحه می‌گذارد. در مبانی با اشاره به جامعیت نگاه معرفتی و معیشتی اسلام در تربیت و تامین کمال و سعادت انسان در دنیا و آخرت، بخش مبانی دین‌شناختی و با اشاره به جنبه‌ی راهنما بودن اسلام برای رشد و تمدن‌سازی و پیشرفت فرد و جامعه و همچنین با تاکید بر خردورزی و بهره‌مندی از دانش و تجارب انسانی و ارتباط منطقی میان وحی و عقل، در تمام این نمونه‌ها ارتباط میان نگاه اسلام و میزان بهره‌مندی خردمندانه انسان از مواهب الهی قابل لمس است. از سوی دیگر هوشمندی انسان را می‌توان در میزان خردورزی او در استفاده از ابزار در هر برهه از تاریخ بشر مشاهده کرد؛ در زمانی با اهلی کردن حیوانات و در زمان دیگر در استفاده از فناوری ارتباطات.
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: در مقاله‌ی حاضر تلاش شد با تلفیق سه بینش متفاوت در باب شهر هوشمند یعنی بینش برآمده از دانشگاه، بینشی منطبق بر تجارب و توانمندی‌های اجرایی در شهرداری و بینشی برخاسته از تعمیق مفاهیم روز در حوزه، نگاه به مقوله‌ی پیشرفت از یک نگاه فناورانه به نگاهی چند وجهی با مرکزیت انسان مسلمان و با در نظر گرفتن سند الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی تغییر یابد.
سقائیان نژاد تاکید کرد: همگرا کردن و تقریب دیدگاه‌های منشعب از سه سپهر نام برده شده و کانونی ساختن آن، در نقطه‌ای به نام «شهر هوشمند» بوده است. این فرآیند، خصوصا در مجموعه نشست‌های دوم گروه، با نگاه به دست‌یافته‌های مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و با عنایت به خصلت میزبان بودگی شهرها برای پذیرش هر نوع پیشرفت، نه تنها متمرکز بر شهر در معنای مجرد آن بود، بلکه بر تلاش برای ارتقای کنش متقابل شهر با دیگر انتظامات پیشرفت تاکید داشته است. دیگر آنکه این مدل مفهومی در حال حاضر نیز در حال بهبود و ارتقا بوده و نسخه نهایی نیست.
وی افزود: در بخش مبانی عملی(اصول) سند الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی در بخش‌های متفاوت اشاراتی را به این پیوند میان شهر، شهروند و پیشرفت شاهد هستیم: تکریم انسان با توجه به اقتضائات طبیعی-فطری او و نیز خصوصیات شاکله‌ای و موقعیتی او که بدون شک هوشمندی نیز در این مجموعه خواهد گنجید، توامانی مصالح جمعی و منافع فردی و تقدم مصالح جمعی در صورت تزاحم که شناخت و تصمیم‌سازی در این رابطه می‌تواند معرف هوشمندی شهری باشد، خانواده محوری در تنظیم ساختارها و مناسبات اجتماعی که در مدل مفهومی شهر هوشمند، تحت شناسه خانواده هوشمند به عنوان یکی از شاخص‌ها در بخش عناصر سازنده دیده شده است و سبک زندگی که در مدل مفهومی تحت عنوان میزان تمایل به سبک زندگی هوشند، نیل به عدالت فضایی با ایجاد فرصت‌های رشد برای همه نواحی کشور که به عنوان شاخص در زیرمجموعه مزیت ها و به عنوان مزیت نسبی در مدل مفهومی دیده شده است.
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: شهر هوشمند یکی از تلاش‌های متأخر انسان برای ایجاد بستری برای حیاتِ کارآمد و موثر در جهان بوده است؛ انسانی که نه تنها در این شهر زندگی خود را ادامه می‌دهد بلکه خود به عنوان جزئی تأثیرگذار و بدون جایگزین از کلیّت شهر درآمده و در تعاملی چند سویه با سایر اجزای شهر قرار می‌گیرد؛ به بیان شیواتر، انسان در شهر هوشمند، به عنوان عنصر متعالی و رکن اساسی درآمده و باعث شکل گیری شهری می‌شود که حائز کیفیت هوشمندی (یکی از وصف‌کننده‌های صفات انسانی) است.
سقاییان نژاد گفت: در نگاه صرفا فناورانه به شهر هوشمند، ابزار هوشمند اساس شکل‌گیری ارتباط میان انسان و کلیت شهر است؛ به این معنا که انسان به عنوان شهروند این شهر، از طریق به کاربردن ابزارِ هوشمند به شهر متصل است و به این شیوه، برخی از فعالیت‌ها را به صورت تعاملی با هسته‌ی هوشمند شهر انجام می‌دهد و در نهایت نوعی وابستگی میان انسان و شهر شکل می‌گیرد. اما در نگاه جامع و با رویکرد اسلامی به شهر، حرمت و جایگاه هر شهری به ساکنان آن بازمی‌گردد. شهر نهادی است که جانی دارد و کالبدی، کالبد هر شهر ساختار فیزیکی آن است و جان هر شهر ساختار فرافیزیکی آن که از آن به شهر شرعی یاد می‌شود و در این دیدگاه است که پایه و بنیان هوشمندی شهر از صِرف «ابزار»، به «انسانِ هوشمندِ مجهز به ابزار» تغییر می یابد.
وی گفت: شهروندانی که در هر برهه از زمان با به کار بردن ابزاری که متناسب با شرایط در دست داشته‌اند، هوشمندانه رفتار کرده‌اند، بر اساس این رفتار هوشمندانه، کلیتِ شهر نیز شاکله‌ای هوشمند را به منصه ظهور گذاشته است. نمونه‌هایی از این هوشمندی در کلیت‌شهری را می‌توان در اصفهانِ صفوی، ری در زمان متقدم قاجار و شیراز در قیمومیت زندیه دریافت. در این نگاه به شهر هوشمند، مفهوم شهرهوشمند نه تنها موضوعی نو محسوب نمی‌شود، بلکه سابقه‌ای طولانی و قابل بازنشانی را به نمایش می‌گذارد.
طبق اعلام روابط عمومی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، استاد دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: تفاوت در دو دیدگاه ذکر شده موجب شد تا نیاز به مدلی مفهومی برای تبیین دیدگاه اسلامی-ایرانی به مفهوم شهر هوشمند احساس شود و ایجاد چنین مدلی را برای تشریح تعریفی متعالی و منطبق بر اصول اسلامی از شهر هوشمند ضروری گرداند. در این مدل، انسان تبدیل به وجه مقوم و ابزار بدل به وجه ممیز شهر هوشمند می‌شود که در نهایت و با برقراری ارتباط معنایی میان این دو و ایجاد مفهوم انسانِ هوشمندِ مجهز به ابزارِ هوشمند، و گستراندن چتر معرفتی اسلام بر این مفهومِ نوزاده، شرایط جهت ساخت مدل اجراییِ شهر هوشمندِ اسلامی- ایرانی فراهم می‌شود.
انتهای پیام