کودکان درمحیط خانه و از پشت صفحه موبایل دلتنگ روزهایی هستند که در نیمکت‌ها کنار دوستان‌شان می‌نشستند، دلتنگ معلم‌ها در کلاس که می‌توانستند حضوری درس بیاموزند و ایرادات درسی‌شان را رفع کنند، دلتنگ زنگ‌های تفریح و بوفه مدرسه و حتی دلتنگ استرس روزهای امتحان.در این میان معلمین نیز شرایط متفاوتی را با سال‌های گذشته تجربه می‌کنند. در شرایطی که فرآیند آموزش از محیط مدرسه به خانه انتقال پیدا کرده و شیوه آموزش مجازی جایگزین آموزش حضوری شده است، معلمین نیز در مقایسه با سال‌های گذشته شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند.
بر این اساس با تنی چنداز معلمان پایه های آموزشی گفت و گو کرده و نظراتشان را درباره آموزش آنلاین، محاسن و معایب آن جویا شدیم.
حسن آموزش مجازی برای دانش‌آموزان سطح متوسط
نونا جاوید، دبیر زیست در پایه هشتم در خصوص محاسن آموزش آنلاین گفت: یکی از محاسن اساسی آموزش آنلاین برای دانش‌آموزان سطح متوسط است. این دانش‌آموز ممکن است در مقایسه با سایر همکلاسی‌هایش نیاز به تلاش بیشتری داشته باشد و با این شرایط زمان و فرصت بیشتری برای یادگیری و آموزش در اختیار دارد، زیرا صدا، متن و جزوه استاد را دارد و می‌تواند به دفعات آنها را مرور کند و این به میزان یادگیری او کمک ویژه‌ای می‌کند.
وی افزود: از جمله معایب آموزش آنلاین این است که ارتباط چشمی و احساسی که بین معلم و دانش‌آموز وجود دارد را از آنها می‌گیرد. شرایط شاد و خلاقانه و خوبی که می‌تواند به هنگام تدریس در کلاس بین دبیر و دانش‌آموز به وجود آید، حذف می‌شود. دبیر هررزو مجبور است با یک صفحه کامپیوتری صحبت کند و دانش‌آموز نیز هرروز با یک صفحه کامپیوتری ارتباط برقرار می‌کند و از آنجا صدا دریافت می‌کند؛ بنابراین میزان انرژی‌هایی که می‌توانند از یکدیگر بگیرند و امیدی که آن صورت یا حالت دبیر می‌تواند به دانش‌آموز دهد از او گرفته می‌شود.
بودن دانش‌آموزان در کنار هم تاثیر زیادی در بهتر درس‌خواندن دارد
این دبیر پایه هشتم با بیان اینکه شرایط برای دانش آموزانی که نسبت به بقیه ضعیف‌تر هستند و نیاز به کمک بیشتری برای یادگیری دارند، سخت شده است، گفت: این دانش‌آموزان نیاز به کلاس دارند تا بهتر درس بخوانند. بودن کودکان در مجاورت دوستان تاثیر شگرفی بر انگیزه آنها برای بهتر درس خواندن می‌گذارد. قطعا دانش‌آموز به دلیل اینکه کنار معلم و همکلاسی‌هایش نیست نمی‌تواند بازدهی گذشته را داشته باشد. همچنین بودن بچه‌ها در کنار هم باعث به وجود آمدن احساس رقابت بین آنها می‌شود و این فضای رقابتی سالم در راستای بهتر بودن آنها کمک شایانی می‌کند. اینکه کودک دوستانش را نمی‌بیند و با آنها ارتباط ندارد باعث ضعف او خواهد شد. درحال حاضر به شدت نگران این هستیم که دانش‌آموزان برای سال‌های بعدی دچار مشکل نشوند. طبیعتا میزان یادگیری و برداشت بچه‌ها با توجه به شرایط فعلی تغییر کرده است.
وی افزود: ندیدن بچه‌ها باعث شده دلمان به شدت برایشان تنگ شود. اینکه با دانش‌آموزانم در یک فضای خصوصی نیستم، برایم خوشایند نیست. محیط کلاس و فضای خصوصی که بین دبیر و دانش آموز بوده است و انرژی که از دانش‌آموزان می‌گرفتیم دیگر حذف شده است. حس دلتنگی‌ام نسبت به شرایط قبلی خیلی زیاد است. خیلی دوست دارم شرایط برگردد و دوباره دانش‌آموزهایم را بببینم و با آنها در ارتباط مستقیم باشم چون تمام کار ما تدریس نیست و در مدرسه هم آموزش تربیتی اتفاق می‌افتد و هم آموزش درسی و درحال حاضر آموزش تربیتی بسیار کمرنگ شده است.
جاوید گفت: امیدوارم که این مشکلات حل شوند و به حالت قبلی برگردیم؛ هم ما وظیفه‌مان را کامل انجام دهیم و هم دانش‌آموزان با داشتن انرژی و حس و حال خوب کودکی‌شان بیشتر بتوانند به ما کمک کنند و هردو باعث حال خوب همدیگر شویم. اینکه با بچه‌ها در ارتباط و در فضای آنها باشیم، صدای شادی و بازی آنها را در زنگ‌های تفریح بشنویم، حال و هوای بوفه مدرسه، جمع دوستانه با دبیرها، به وقت سختی‌ها، استرس‌ها و امتحان‌ها بتوانیم شریک و کنار آنها باشیم، به شدت برای ما لذت‌بخش و دلچسب‌تر خواهد بود.
وی افزود: شرایط فعلی باعث تغییر نگرش من نسبت به شغلم نشده است؛ زیرا همچنان فکر و هدفم این است که چه روشی می‌توانم ابداع کنم و از چه طریق می‌توانم بهتر آموزش دهم زیرا شغلم تغییر نکرده، فقط سختی‌های کارم تغییر کرده است.
جاوید درخصوص نقش خانواده‌ها در آموزش مجازی گفت: نقش خانواده‌ها در شرایط فعلی خیلی بیشتر شده است. مااگر قبلا از پدرو مادرها مقداری کمک می‌خواستیم الان از آنها می‌طلبیم که با فرزندشان کاملا همیاری کنند. والدین خیلی می‌توانند نقش انگیزشی داشته باشند و در راستای بهتر شدن به ما کمک کنند. شاید خانواده‌ها گاهی ترجیح می‌دهند که شرایط مثل قبل باشد و نقشی در این زمینه نداشته باشند، اما واقعیت این است که والدین خیلی می‌توانند عملکرد ما و فرزند خود را بهبود بخشند. من یک دختر دبستانی دارم و می‌دانم شرایط دبستانی‌ها خیلی سخت‌تر از ما معلمین مقطع دبیرستان است و بچه‌های دبستان احتیاج بیشتری به معلم و شرایط مدرسه دارند.
معایب آموزش مجازی بیشتر از محاسن آن است
معین گلدوز، معلم زبان در مقطع متوسطه دوم در روستای مزداوند و بزنگان سرخس، با بیان اینکه معایب آموزش مجازی خیلی بیشتر از محاسن آن است، گفت: اولین عیب آموزش مجازی نبودن امکانات و تجربه کافی و زیرساخت‌های آموزش آنلاین است که شاید سال‌ها طول بکشد که آموزش پرورش بتواند سیستم درستی را برای آموزش آنلاین تدارک ببیند. نرم افزار شاد یک پیام‌رسان است و هیچ نوآوری و خلاقیتی در آن دیده نمی‌شود و فقط بستری است که یک مطلب آنجا ارائه می‌شود و این سیستم در مرحله اول ایرادات زیادی دارد.
برخی روستاها حتی آنتن ندارند چه برسد به اینترنت
وی با بیان اینکه اولین مشکل ما اینترنت در کل ایران است و خیلی از مکان‌ها دسترسی به اینترنت ندارند، گفت: دانش‌آموزانی که در مشهد هستند، شرایط دسترسی به اینترنت برای آنها راحت‌تر است و اینترنت پرسرعت دارند و می‌توانند به راحتی فایلی که معلم آپلود می‌کند را دانلود نمایند ولی دانش آموزان من که در روستاهای مناطق محروم هستند، دسترسی خیلی سختی به اینترنت دارند و بعضی‌ها که اصلا نمی‌توانند در کلاس آنلاین شرکت کنند؛ زیرا روستایی که درآن هستند حتی آنتن ندارد چه برسد به اینترنت. درحال حاضر نیمی از دانش‌آموزان مناطق محروم از آموزش در این دوسال محروم بودند و فقط ما در زمان شهریور و دی و بهمن که حضور داشتیم در این ۳ ماه توانستیم تدریسی مفیدی در آنجا داشته باشیم و به‌جز این دانش اموزان چیز زیادی یاد نگرفتند.
وابسته بودن دانش‌آموزان کلاس اول و دوم به فضای آموزشی
گلدوز افزود: خیلی از دانش‌آموزان در پایه اول و دوم اصلا اهمیت درس را درک نمی‌کنند و فقط به واسطه فضا مدرسه و حسی که در آنجا به وجود می‌آید، درس می‌خوانند و وقتی از این فضا خارج می‌‍شوند دیگر ذهن آنها آمادگی برای دریافت اطلاعات را ندارد و همینطور کودک دلیلی برای پیگیری دروس نمی‌بیند.
این معلم زبان گفت: من به عنوان یک معلم هیچ مشکلی با وضعیتی که این مدت تجربه کردیم ندارم و اگر قرار است اتفاقی بیفتد باید در جهت بهتر شدن شرایط برای دانش‌آموزان باشد، بایستی یادگیری راحت‌تر و جذاب‌تر باشد. اگر من بخواهم به نرم افزار شاد و پلتفرمی که طراحی شده از یک تا ۱۰ امتیاز دهم حتی امتیاز یک هم نمی‌دهم. من می‌توانستم این گروه را با همان امکانات در تلگرام راه‌اندازی کنم. نرم افزار شاد فقط بومی‌سازی شده است و از نظر من هیچ امتیاز مثبتی ندارد.
وی افزود: درس دادن در فضای مجازی و حضوری نباید هیچ فرقی داشته باشد و یک معلم بایستی خلاقیت‌ها و تلاش‌های بسیاری را در جهت بهتر شدن درک و فهم دانش‌آموزان به کار بندد.
تدریس آنلاین برای معلمان راحت است
وی با بیان اینکه آموزش آنلاین برای معلم هیچ سختی ندارد، بلکه خیلی هم راحت است، گفت: من مطلب را به صورت پاورپوینت، ویدیو و کلیپ می‌توانم ضبط کنم و از روی مطالب مختلف ویرایش کنم و در گروه‌های کلاسی شاد قرار دهم و هیچ سختی برای من ندارد من با این سیستم کارم را انجام می‌دهم ولی ممکن است خیلی از دانش‌آموزان آن را درک و دریافت نکنند؛ بنابراین سختی این سیستم برای دانش‌آموزان است. برخی از دروس مثل ریاضی و ... نیاز به درک دارد و معلم بایستی حضور داشته باشد تا بتواند یک گرامر، دستور زبان یا فرمول را به دانش آموز انتقال دهد.
در مقطع دبستان زحمت ۵۰ درصد تدریس بر عهده والدین است
گلدوز با بیان اینکه هنگامی که دانش‌آموز از فضای مدرسه خارج می‌شود، ممکن است از حس و حال درس خواندن نیز خارج شود، گفت: خانواده‌ها بایستی شرایط را فراهم سازند تا کودکان از فضای درس و مدرسه دور نشوند. ما در دانش‌آموزان مقاطع پایین می‌بینیم که تمام سختی تحصیل آنها بر دوش خانواده‌ها افتاده است. پدر و مادر اول باید درس را از معلم یاد بگیرند و بعد آن را به فرزند خود آموزش دهند. به نظرم برای مقطع دبستان زحمت ۵۰ درصد تدریس به عهده والدین است. نقش خانواده‌ها در دوره راهنمایی و دبیرستان بسیار کمرنگ است و فقط خانواده بایستی فرزند را کمی کنترل کند که آیا کارش را انجام می‌دهد یا خیر.
وی افزود: متاسفانه چون آموزش و پرورش سازمان پولسازی نیست و بیشتر پول خرج می‌کند بهای زیادی به آن داده نمی‌شود درحالی که بایستی بیشترین توجه به آن شود زیرا آینده کشور با آن ساخته می‌شود، اما اینگونه نیست و مشکلات زیادی در زمینه روش‌های تدریس و مطالب کتب درسی و.. .وجود دارد.
این معلم با بیان اینکه بچه‌ها یک سبک زندگی جدیدی دارند که کاملا با آرمان‌ها و عقاید فکری ما متفاوت است، گفت: عقاید و سبک زندگی کودکان امروزه با آن چیزی که در مدرسه به آنها آموزش داده می‌شود بسیار متفاوت است. کودکان تغییر کردند و آن سادگی و صفای گذشته در میان آنها احساس نمی‌شود. باید در مدرسه درباره این ارزش‌ها کار شود. باید کسانی باشند که ایدئولوژی سنتی فرهنگ درجه یک ما را به کودکان از دوره ابتدایی آموزش دهند تا زمانی که دانش آموز وارد دانشگاه می‌شود یک انسان چند قطبی نباشد. من به شخصه خیلی سعی می‌کنم تا دانش آموزان را با سنت‌های اصیل و فرهنگ کشورمان آشنا کنم.
آموزش در مقطع ابتدایی باید حضوری باشد
احمد نوروزی، معلم مقطع ابتدایی درمورد مجازی شدن آموزش می‌گوید: بدون شک تمام کارشناسان حوزه تعلیم وتربیت در سطح کلان اعتقادشان بر آموزش حضوری است و تجربه من از خدمت چندین ساله‌ام این است که فرآیند آموزش مخصوصا در مقطع ابتدایی باید حضوری باشد. در مقطع ابتدایی جزو کوچکی از اهداف ما یادگیری مسائل درسی است و عمده فعالیت ما در این مقطع آموزش مهارت‌های زندگی به دانش‌آموزان است و آن هم نه فقط به صورت مستقیم و با آموزش زبانی و کلامی بلکه با حضور دانش آموزان در مدارس و از طریق کنش‌ها و تعاملات و تقابلی که با یکدیگر داریم. کودکی که تا ۷ سالگی تجربه حضور به تنهایی در فضای عمومی را ندارد از طریق حضور در مدرسه جامعه‌پذیر می‌شود و با وظایف یک انسان در اجتماع آشنا می‌شود؛ بنابراین هیچ آموزشی به پای آموزش حضوری و چهره به چهره نخواهد رسید و نه تنها در مقاطع ابتدایی بلکه در مقاطع بالاتر نیز معلمین با آموزش حضوری راحت‌ترند و در مقایسه با آموزش‌های مجازی علاقه بیشتری نسبت به آن دارند.
آموزش مجازی و استرس معلمان
وی افزود: آموزش آنلاین چون به صورت مستقیم ضبط و پخش می‌شود و همزمان عده‌ای از اولیا نیز آن را می‌شنوند؛ بنابراین معلم بایستی تمام دیالوگ‌ها و درس را تمرین کند تا بتواند بدون ایراد آن را بیان کند، اما در تدریس حضوری اگر معلم اشتباهی داشته باشد، قابل رفع خواهد بود، به همین دلیل معلمین دچار این استرس هستند که مبادا ایرادی از آنها سر بزند.
صرفه‌جویی؛ بیشترین حسن آموزش مجازی
نوروزی در خصوص محاسن آموزش مجازی گفت: بیشترین حسن آموزش مجازی صرفه‌جویی است. صرفه جویی در وقت و هزینه‌های مربوط به سازمان‌ها مختلف و مدارس و همینطور هزینه رفت و آمدها. تا حدی از دغدغه خانواده‌ها برای ایاب و ذهاب و رفت و آمد و سرویس گرفتن برای فرزندشان کم شده است.
وی افزود: ولیکن معایب آموزش مجازی بیشتر از محاسن آن است. در آموزش آنلاین ما چون دانش آموز را روبه‌روی خود نداریم حسی نیز به او نداریم. علاوه‌بر این آموزش یک فرآیند کاملا دوطرفه است و در آموزش آنلاین نمی‌توانیم واکنش‌های دانش آموز را درنظر بگیریم؛ اینکه آیا آن چیزی که می‌گوییم اصلا دانش آموز آمادگی شنیدن آن را دارد یا بازخورد او چیست؟! آیا مطلب را درک می‌کند و برایش ملموس است و انتقال آموزش برای او اتفاق افتاده است یا خیر. ما حتی به طور نسبی نمی‌توانیم از این موارد مطمئن شویم، مگر اینکه آموزش مجازی را با آزمون و ارزشیابی‌هایی که به صورت موردی، حضوری انجام می‌شود، تکمیل کنیم. در غیر این صورت یقین برای ما حاصل نمی‌شود که اساسا دانش‌آموزان در آموزش‌ها به اهداف تعیین شده رسیده‌اند یا خیر.
عده‌ای از معلمان علاقه‌ای به استفاده از نرم افزار و فضای مجازی ندارند
این معلم مقطع ابتدائی با بیان اینکه آموزش آنلاین مستلزم مهارت و تبحر معلمین در استفاده از نرم افزار است، گفت: عده محدودی از معلمین ما علاقه‌ای به استفاده از نرم افزار و فضای مجازی نشان نمی‌دهند و سنتی فکر می‌کنند و این یکی از مشکلات برای معلمین است. آموزش آنلاین مستلزم امکانات سخت افزاری نظیر تخته‌های هوشمند، قلم‌های خاص و سیستم‌های آموزشی است که معمولا همه جا این امکانات برای معلمین مهیا نیست. آموزش آنلاین زیرساخت‌هایی نظیر اینترنت، وسایل خاص و آنتن دهی و... بایستی داشته باشد که معمولا عده‌ای از دانش‌آموزان و خانواده‌ها اظهار ناراحتی می‌کنند که اینترنت یا آنتن ندارند و باید در مکان خاصی در منزل بایستند تا آنتن داشته باشند.
وی افزود: در این مدت نقش معلمی تغییرات شگرفی کرده است. در شرایط فعلی دیگر کمتر معلمی اعتقاد دارد که با آموزش مجازی نمی‌توان تدریس کرد؛ زیرا دو سال است که به صورت نسبی اتفاق افتاده است. معلمین ابتدایی در پایه اول هیچ وقت موافق آموزش مجازی نبودند ولیکن الان دانش آموزان موفقی حتی در پایه اول و دوم دبستان داشته‌ایم.
نوروزی با بیان اینکه به نظرم نقش خانواده‌ها بیشتر از ما معلمین در آموزش مجازی ملموس بوده است، گفت: در آموزش مجازی مخصوصا در دوره ابتدایی خانواده‌ها نقش بسیار زیادی دارند. خانواده‌ها بایستی فضا آموزش مجازی را برای دانش‌آموزان فراهم کنند و درکنار آنها باشند و کمک‌شان کنند تا دانش‌آموز اضطراب نگیرد. من از نزدیک حس کرده‌ام برای خانواده‌ها باتوجه به اینکه در این زمینه آموزشی ندیده‌اند به عهده گرفتن این نقش انصافا خیلی سخت است.
نوروزی با بیان اینکه احساس دلتنگی نسبت به محیط مدرسه و دانش‌آموزان همیشه همراه ما است، گفت: روزی نیست که در جلسات مجازی با دانش‌آموزان یادی از روزهایی که در کنار هم بودیم نکنیم. روزهایی که بدون ترس در کنار هم می‌آموختیم، بازی‌های کودکانه می‌کردیم، باهم خوراکی می‌خوردیم و... . بسیار زیاد دلتنگ آن روزها هستیم ؛
چرا که نعمتی برای همه ما بود. فضای مدرسه، سروصدا، بازی کردن و رفت و آمد کودکان حس خوشایندی برای ما معلمین بود که الان متاسفانه از شرایط حضوری محروم شده‌ایم و آرزو می‌کنیم که بتوانیم درآینده حضوری در خدمت بچه‌ها باشیم.
انتهای پیام