فرهاد ترابی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص معیارهای یک صدای طبیعی بیان کرد: یکی از معیارهایی که در این زمینه مورد توجه قرار می‌گیرد این است که از نظر سنی، صدای افراد باید با همسالان خود همخوانی داشته باشد؛ به طور مثال اگر فرد جوان است، صدایش باید با جوانان همسال خود و اگر سالمند است با سالمندان همسال خود مطابقت داشته باشد، پس اگر مثلا صدای یک خانم ۳۰ ساله مثل صدای یک دختربچه باشد، غیرطبیعی تلقی می‌شود. همچنین صدا باید از نظر جنسیتی نشان‌دهنده آن جنسیت باشد؛ مثلا گاهی صدای مردان جوان مشابه صدای خانم‌هاست و مخصوصا پشت تلفن اشتباه گرفته می‌شود. مسئله دیگر این است که صدا باید بهداشتی باشد و با روش‌های غیر بهداشتی تولید نشده باشد؛ به عنوان مثال متاسفانه بعضی از افراد برای آواز و نوحه خواندن سیگار می‌کشند تا صدایشان را کلفت کنند، این صدای تولید شده بهداشتی نیست و در آینده آسیب‌های جدی به حنجره و سلامتی فرد خواهد زد.

وی تأکید کرد: نکته حائز اهمیت در بحث اختلالات صوتی این است که گرفتگی صدا هرچند جزئی باشد اگر دو هفته طول بکشد، فرد حتما باید به پزشک مراجعه کند؛ زیرا ممکن است پیش درآمدی بر سرطان یا توده‌های خطرناک باشد؛ بنابراین آن صدا باید هرچه سریع‌تر بررسی شود. ما بدون تجهیزات نمی‌توانیم حنجره را ببینیم و فقط صدایش را می‌شنویم، می‌توانیم صدای فرد را مشابه یک کپی یا تصویر حنجره تلقی کرد.

استادیار گروه گروه گفتار درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران بیان کرد: اختلالات صوت در سه گروه قرار می‌گیرند؛ یک گروه از اختلالات صوت ناشی از اختلال سیستم عصبی است؛ به عنوان مثال یک عصب دچار مشکل، قطع یا ضعیف می‌شود یا اینکه تحت فشار قرار می‌گیرد؛ در نتیجه مشکل صوتی ایجاد می‌شود که ممکن است یک‌طرفه یا دوطرفه باشد و شکل‌های متفاوتی داشته باشد؛ به عنوان مثال ممکن است یک عصب خاصی در حنجره دچار مشکل شود و خواننده‌ها نتوانند نت‌های بالا را اجرا کنند، ولی در حرف زدن عادی مشکلی نداشته باشند.

ترابی‌نژاد ادامه داد: گروهی دیگر از اختلالات هستند که  آن‌ها را عملکردی می‌نامیم. همان‌طور که از اسم این گروه پیداست، اختلال صدا ناشی از عملکرد نادرست حنجره است یا به عبارتی فرد از حنجره خودش استفاده درستی نکرده؛ به عنوان مثال فردی که به تماشای فوتبال می‌رود و در آنجا دادوفریاد می‌کند، دچار گرفتگی صدا می‌شود. اگر این کار به صورت موقتی یک بار انجام شده باشد، بعد از مدتی استراحت کردن و  مقداری رعایت کردن، صدای فرد به حالت عادی باز می‌گردد، اما اگر این کار را مداوم انجام دهد دچار آسیب جدی و دائمی به صدا می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: یک نوع دیگر از اختلالات صوتی که متأسفانه در سال‌های اخیر خیلی زیادتر شده استفاده نادرست از صدا است؛ به‌عنوان مثال فرد دائما با داد، پرخاش، عصبانیت، یا بغض صحبت می‌کند؛ یعنی از صدای واقعی و درست خود استفاده نمی‌کند که این موضوع باعث می‌شود به صدای آن فرد، آسیب وارد شود. یک اختلالی  که در سال‌های اخیر خیلی مطرح شده  MTD  است که ترجمه فارسی آن «گرفتگی صدا ناشی از انقباض عضلات حلق و حنجره» است. منشأ این اختلال استفاده غلط از صداست. در شرایط فعلی بد استفاده کردن از صدا، در جامعه ما بسیار زیاد شده است؛ در نتیجه چین‌های صوتی دچار مشکل می‌شوند که  باعث گرفتگی صدا می‌شود که این مشکل طی یک روند در گفتاردرمانی قابل درمان است.

ترابی‌نژاد اظهار کرد: گروهی دیگر از اختلالات صوتی، دسته‌ای هستند که به آن‌ها اختلالات عضوی گفته می‌شود که در این اختلال‌ها حنجره به عنوان یک عضو، دچار مشکل می‌شود. یک گروهی از این‌ افراد که در جامعه ما خیلی مظلوم واقع شده‌اند، افرادی هستند که به علت سرطان، حنجره آن‌ها را به صورت کامل بر می‌دارند، به طوری‌که سرِ نای مستقیم به زیر گردن (بالای جناغ) می‌آید و به بیرون باز می‌شود؛ یعنی دیگر هوا از دهان رد نمی شود و مستقیم از سوراخ روی گردن  وارد ریه می‌شود.

این فوق تخصص گفتاردرمانی ادامه داد: این افراد در هفته‌ها و ماه‌های اول بعد از عمل به شدت سرفه می‌کنند، ترشحات بسیار زیادی دارند. معمولا به علت از دست دادن توانایی حرف زدن، به درجات متفاوتی دچار آشفتگی و احساس ناامیدی و ناراحتی می شوند.این افراد علاوه بر مشکلات تنفسی که دارند، درگیری های جانبی دیگری هم دارند از جمله از دست دادن بویایی. معمولا در این افراد که سرطان در حنجره داشته اند، شیمی‌درمانی هم انجام می‌شود و بعد از عمل جراحی رادیوتراپی هم انجام می‌دهند که رادیوتراپی باعث یک آسیب سطحی به عضلات گردن و ناحیه زیر چانه می‌شود و از طرفی عضلات ناحیه گردن و مری را سفت می‌کند؛ به همین علت غذا خوردن برای این افراد دشوار است. از یک‌طرف سرطان و از طرفی دیگر رادیوتراپی باعث می‌شود که بیمار قادر به صحبت کردن نباشد. خوشبختانه با گفتار درمانی می توانیم کمک قابل توجهی به بهبود بلع، تغذیه و همچنین تولید دوباره صدا بکنیم.

وی عنوان کرد: از سه روش می‌توان برای توان‌بخشی گفتاری استفاده کرد. یک روش استفاده از حنجره مصنوعی است. در این روش با فشار دادن دکمه ی روی یک وسیله الکتریکی به نام الکترولارینکس، یک ارتعاش مکانیکی ایجاد می‌شود. این دستگاه را بر روی گردن فرد قرار می‌دهند، آن ارتعاش از قسمت پایینی  وارد فضای گردن و حلق می‌شود و یک صدای ماشینی یا اصطلاحا روبوتیک تولید می‌کند که  فرد می‌تواند برای صحبت کردن از آن استفاده کند.

ترابی‌نژاد گفت: نوع دیگری از توان‌بخشی گفتاری به گونه‌ای است که با جراحی یک لوله کوچک یک‌طرفه (پروتز صوتی) را بین مری و نای قرار می‌دهند و فرد باید انگشت خود را روی استوما یا سوراخ روی گردن بگذارد تا هوا وارد پروتز و از آن وارد دهان شود تا بیمار بتواند صدا تولید کند و حرف بزند. هزینه حنجره مصنوعی  در حال حاضر در بازارهای ایران از حدود سه میلیون تومان شروع می‌شود و تا حدود ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان می‌رسد. حنجره مصنوعی مرتبا باید شارژ شود و باطری مصرف می‌کند. استفاده از این دستگاه باعث می‌شود که بیمار به آن وابسته شود. همچنین از نظر اقتصادی علاوه بر هزینه‌ای بالایی که دارد، موجب خروج ارز از کشور می شود.

وی در خصوص معایب استفاده از پروتز صوتی گفت: براساس آخرین اظهاراتی که از بیماران شنیده‌ام، فردی ۱۰ میلیون هزینه جراحی حنجره‌اش شده درحالی‌که حدود یازده میلیون هزینه پروتز پرداخت کرده است. همانطور که گفته شد در این روش باید یک لوله کوچک یک‌طرفه (پروتز) بین مری و نای کار بگذارند. این پروتزهر شش ماه یک‌بار باید عوض شود و بیمار دوباره به اتاق عمل برود، یعنی هزینه بالایی دارد. از طرفی ممکن است در گذر زمان از کنار آن ترشحات وارد ریه شود. از همه مهمتر اینکه باز هم فرد وابسته به یک وسیله شده و ارز از کشور خارج شده است.

این فوق تخصص گفتاردرمانی ادامه داد: یکی دیگر از روش‌های توان‌بخشی گفتار در افراد لارنجکتومی شده، آموزش گفتار مروی است. در گفتار درمانی از روشی خاصی برای تولید صدا  استفاده می‌شود که طی آن به  فرد آموزش می‌دهیم هوا را قورت دهد، بعد هوا را آزاد کند تا صدا تولید شود، یادگیری این روش معمولا بین یک تا دوماه طول می‌کشد. فرد لارنجکتومی که در گفتاردرمانی تولید صدا به روش مروی را آموخته، به هیچ وسیله‌ای برای صحبت کردن نیاز ندارد و می‌تواند راحت صحبت کند و فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد. در این روش به قطعه خارجی نیاز نیست و برای کشور هم ضرر اقتصادی و خروج ارز ندارد، اما به دلایل خاصی از جمله سوء‌استفاده‌های مالی که شرکت‌های وارد کننده پروتز و الکترولارینکس انجام می‌دهند، روش گفتار مروی به بیماران پیشنهاد نمی شود.

وی در پاسخ به این پرسش که افراد از چه سنی باید برای درمان اختلالات صوتی مراجعه کنند، بیان کرد: توصیه می‌کنم که افراد هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند. به محض اینکه بلوغ تمام می‌شود و دوره‌ جوانی شروع می‌شود اگرافراد دچار اختلال صوتی هستند و صدایشان با همسن و سال‌های خودشان فرق دارد، باید به پزشک مراجعه کنند. متاسفانه در بسیاری از افراد این تفکر غلط وجود دارد که صدای آن‌ها دیگر تغییر نمی‌کند، در صورتی‌که شاید خود همین افراد، مثل بقیه جامعه، به شکل دیگری به این باور رسیده‌اند که صدا می‍‌تواند تغییر کند. هنگامی‌ که افراد به تعلیم گویندگی و خوانندگی می‌روند به این باور رسیده‌اند که می‌توانند صدای خود را تغییر دهند و به دنبال ایجاد صدای جدیدی هستند.

ترابی‌نژاد با اشاره به اینکه جمعیت جامعه روبه سالمندی است، گفت: افراد سالمند نیز دچار اختلالات صوتی می‌شوند. این افراد با گذراندن چند جلسه گفتاردرمانی و تمرین و پیگیری می‌توانند صدای خود را به حالت عادی بازگردانند. متاسفانه درسیستم آموزش پزشکی جامعه ما در بسیاری از دانشگاه‌ها به  پزشک گوش و حلق و بینی آموزش صحیح داده نمی‌شود و پزشک نیز نمی‌داند کدام بیمار را باید به گفتار درمانی بفرستد.

وی گفت: توصیه من به همه مردم این است که هر مشکلی که در صدای آن‌ها بود، چه گرفتگی صدا و تو دماغی بودن، چه مشکل در بلع  و لکنت یا  اشکال در تلفظ و هرچیزی که به حرف زدن‌ مربوط می‌شود به دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران مراجعه کنند یا حداقل تلفنی مشکل خودشان را مطرح کنند.

این فوق تخصص گفتار درمانی در پایان گفت: خبر خوب این است که ما یک تیم شکاف کام در دانشگاه علوم پزشکی ایران تشکیل داده‌ایم که این تیم شکاف کام، یکی از تیم‌های خیلی ورزیده در سطح کشور است. این تیم بطور مستمر با کشورهای خارجی در ارتباط است و آخرین و پیشرفته ترین روش‌ها را استفاده می‌کنند. کسانی‌که شکاف کام دارند و به این تیم مراجعه می‌کنند، با تیمی سروکار دارند که جراحی می‌کند و درمان را در تمام جنبه ها شامل جراحی، توانبخشی، ارتودنسی و مشاوره پیش می‌برد. این نعمت بزرگی است که ما در حال حاضر در تهران از آن برخوردار هستیم که از دستاوردهای بسیار خوب دانشگاه ایران بوده است.

انتهای پیام