مهدی حسینی در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه از دو زاویه می توان به امضای تفاهم‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین نگاه کرد، اظهار کرد: یک زاویه موضوع روابط بین الملل ما است که چگونه می بایست تنظیم شود. اگر بتوانیم بین قدرتهای بزرگ در روابط خودمان تعادل ایجاد کنیم باتوجه به اینکه خودمان نیز جزو قدرتهای منطقه هستیم، و بتوانیم متناسب با موقعیت خودمان روابط متوازنی را برقرار کنیم، یک دیپلماسی چندوجهی معقول را ایجاد کرده ایم.
وی با تاکید بر اینکه در سال های بعد از انقلاب در رابطه با غرب نتوانستیم موفقیت چندانی به دست آوریم به گونه ای که بتوانیم یک روابط مبتنی بر منافع متقابل با آنها برقرار کنیم، تصریح کرد: آمریکا طی سال های اخیر آسیب و ضررهای زیادی را به ایران وارد کرد. البته ایران نیز در مقابل زورگویی‌های او به خوبی ایستاد و مجموع شرایط موجب شد که نتوانیم با آمریکا وارد روابط منافع متقابل شویم.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی افزود: البته با اروپا توانستیم تا حدودی روابط برقرار کنیم و کارهای تجاری را جلو ببریم. با برخی از این کشورها مثل فرانسه، ایتالیا و برخی از کشورهای اسکاندیناوی همچون هلند و حتی انگلیس و آلمان توانستیم تا حدودی روابطمان را تنظیم کنیم اما این روابط به سطح روابط استراتژیک و عمده ارتقا نیافت و علت آن نیز فشاری بود که از سمت دولتهای غربی تحمیل شد.
حسینی با بیان اینکه مشکل ایران با آمریکا به تمام دنیا احاطه پیدا کرد، گفت: این مشکل موجب کارشکنی در روابط ایران با کشورهای اوپایی نیز می شود و نمی‌توان یک رابطه استراتژیک و منظم را به وجود آورد. این مساله مشکلی بوده که وجود داشته اما در مورد شرق به دلیل اینکه ساختار استراتژی و سیاسی از قبل از انقلاب به گونه ای بود که خصوصا تکنولوژی در بحث نفت و صنایع عمدتا مبتنی بر تکنولوژی غربی بود، طبیعتا همین روند را ادامه دادیم و در مجموعه صنایع و بخشهای اقتصادی علاقه مندی بر این بود که این روابط را با غرب توسعه دهیم و کمتر به شرق پرداختیم.
سرعت پرشتاب چین و روسیه در توسعه
به گفته وی در این میان کشوری همچون چین به تدریج اما با سرعت زیاد در توسعه پیش رفت؛ بدین معنا که به طور واقعی از صفر شروع کرد. ۲۵ سال پیش زمانی که می خواستیم یک کشور فقیر را نام ببریم از چین یاد می‌کردیم اما این کشور از هیچ شروع کرد و با سرعت بسیار زیادی توانست مدلی از اقتصاد را ارائه دهد که این مدل در حالی که نظام حکومتی چین یک نظام مبتنی بر کمونیسم بود، این ایدئولوژی را حتی با وجود مشکلات فراوان حفظ کرد.
این کارشناس با بیان اینکه این کشور مدل کار اقتصادی خود را روی همکاری های بین المللی، جذب سرمایه های خارجی در حد بسیار گسترده و تکنولوژی های خارجی استوار و با شرکت های بسیار زیادی همکاری کرد و از این طریق سرمایه های زیادی وارد چین شد و توانست ایجاد کار و رقابت کند، تاکید کرد: البته این کشور مدلهای خاصی را نیز طراحی کرد که خاص کشور چین بود که شامل کار در خانه‌ها و روستاها می شد.
به گفته حسینی یکی از روش های چین این بود که صنایع را خرد و در داخل واحد های کوچک فعال کردند و از ارتباط بین المللی که فعال کرده بودند و تولیداتی که داشتند بازار بزرگی را در تمام دنیا به دست آوردند. این کار را از بخشهای کوچکی آغاز شد؛ به گونه ای که از لباس و کلاه آغاز کردند و به بخشهای بزرگتر در حوزه صنعت رسیدند.
۳۰ سال پیش دلمان برای چین می‌سوخت ولی حالا ...
وی خاطرنشان کرد: به یاد دارم که در سفر چندین سال قبل به چین بازدیدی از صنایع خودروسازی این کشور داشتیم که در آن زمان دلمان به حال بخش صنعت خودرو این کشور سوخت و پیش خودمان می‌گفتیم کاش از ایران خودروی ما یاد بگیرند. این موضوع برای حدود ۳۰ سال پیش است نه هزار سال پیش، اما اکنون شاهد هستیم که صنعت خودروسازی این کشور توانسته بازارهای زیادی را در دنیا به دست آورد.
این کارشناس با بیان اینکه چینی‌ها در بخش نفت نیز شرکت های نفتی را ایجاد کردند و از همان ابتدا فعال بودند و این در حالی بود که آموزش کافی در خیلی از مسائل حوزه نفت نداشتند و در یک مورد اگر تیم ایرانی به آن ها کمک نمی کرد یک فاجعه به وجود می آمد، گفت: با این حال چین توانست از آن حد به جایگاه خوبی برسد و اکنون چندین شرکت فعال در این حوزه دارد. در حال حاضر این شرکت ها در سراسر دنیا پیشرفت های قابل ملاحظه‌ای کرده‌اند.
حسینی افزود: روس ها نیز بعد از فروپاشی در صنعت نفت فعالیت خود را آغاز کردند و شرکتهای متعددی را به وجود آوردند و امروز تبدیل به یک قدرت نفتی در این حوزه شدند. کارهایی که ما هم می خواستیم انجام دهیم اما متاسفانه در داخل کشور به دلیل اختلاف سلیقه هایی که وجود داشت اجازه گام برداشتن در این عرصه ها داده نشد؛ وگرنه در سال ۱۳۸۶ بنده کتابی در این رابطه نوشتم که ما نیز چنین شرکت هایی را ایجاد کنیم اما این اختلاف سلیقه ها مانع شد.
چین به زودی آمریکا را پشت سر خواهد گذاشت
به گفته وی این توسعه پرشتابی که چینی ها و روس ها شکل دادند ما نیز در داخل کشور می توانستیم شکل دهیم. جدا از این صحبت ها باید گفت که اکنون چین یک ابرقدرت و با سرعت در حال حرکت به سمت توسعه است و آمریکا را نیز پشت سر خواهد گذاشت؛ دریای پول دارد و کشوری بسیار ثروتمند است؛ تکنولوژی های بسیار خوبی را به دست آورده و اکنون در بخش های مختلف همچون راه، بندرسازی، ریل و قطار جزو بهترینهاست؛ در بخش نفت شرکتهای متعددی را به وجود آورده که به سرعت در حال توسعه هستند.
این کارشناس افزود: اینکه ایران به سمت شرق برود، با توجه به تجربه ناموفقی که با آمریکا داشته و تجربه کمرنگی که با اروپا داشته، در گرو رقابت با منافع دو طرف و استفاده اصولی و کارشناسی از شرایط است و تنها در آن شرایط می توانیم بگوییم مسیر درست را پیش رفته ایم.
تفاهم ۲۵ ساله ایران و چین عامل بازدارنده در مقابل تحریم‌هاست
حسینی با اشاره به امضای سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین گفت: باید توجه داشت که این یک تفاهم نامه است و قرارداد نیست. تفاهم نامه به معنای یک نقشه راه است و اکنون یک نقشه راه تدوین شده که می تواند در این شرایط نقش ایفا کند و باعث شود آمریکایی ها گمان نکنند که ما ۱۰۰ درصد به آن ها متکی هستیم و با تحریم بخواهند به کشورمان فشار وارد کنند. آنها باید بدانند که می شود در بخش هایی راه حل هایی را پیدا کرد و آنها کدخدای دنیا بدان معنا که خوشان فکر می کنند نیستند. این تفاهم‌نامه از این زاویه بسیار مناسب است.
ضرورت پیوستن به راه ابریشم
وی با تاکید بر اینکه ما یک نقشه راه تدوین کردیم که با آن می‌توانیم به تحولات بزرگ بین المللی که اتفاق می افتد ورود کنیم گفت: یکی از این تحولات، پروژه کمربند یک راه است؛ یعنی احیای راه ابریشم هم به صورت ریل و هم به صورت جاده خاکی که چین را تا اروپا متصل می کند و ما باید به آن بپوندیم.
این کارشناس افزود: پیوستن ما به این پروژه بسیار مهم است و نقش ما را پررنگ تر می کند. در این توازنی که بین بلوک های مختلف سیاسی وجود دارد، پیوستن به شانگهای بسیار مهم است و در این رابطه چین نقش مهمی دارد.
برای امضای قراردادهای مرتبط با این تفاهم‌نامه باید چشممان را خوب باز کنیم!
به گفته حسینی، آنچه از این نقشه راه حاصل می شود این است که برای اجرایی شدن، این نقشه می بایست به ۱۰ ها قرارداد تبدیل شود و در آن قراردادها ما باید چشممان را خوب باز کنیم و گروه‌های مذاکراتی بسیار دقیق و آشنا به حقوق بین الملل و تکنولوژی مربوطه در آن حضور داشته باشند و به گونه ای نباشد که نگرانی هایی که اکنون وجود دارد عملی شود.
وی با بیان اینکه ما باید بنادر را مدرن کنیم و در این راه استفاده از یک سرمایه گذار بزرگ همچون چین می تواند بسیار خوب و کمک رسان باشد، افزود: اما اگر غیر از این باشد ضرر خواهیم کرد؛ کمااینکه با هر کشور دیگری قراردادی بدون توجه به منافع منعقد شود ضرر خواهیم کرد؛ چرا که همه کشورها به دنبال منافع خودشان هستند و ما نیز می بایست به دنبال منافع خودمان باشیم و طبیعی است که می بایست یک توازن منافع را در قراردادهایمان ببینیم.
اگر بتوانیم قراردادهای خوبی با چین ببندیم، کشورهای دیگر را هم به سمت خود می‌کشانیم
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با تاکید بر اینکه در زمینه حاکمیت و مالکیت باید حساسیت کامل در تمام زمینه ها داشته باشیم، تصریح کرد: اگر بتوانیم قراردادها را در چارچوب منطقی جلو ببریم می تواند مفید و راهی برای رسیدن به توسعه و حرکت عملی باشد و اگر کشورهای دیگر ببینند که ایران با چین به خوبی در حال حرکت است وارد عمل می شوند؛ حتی روس ها نیز که اکنون در مورد ما احتیاط می کنند، این احتیاط را کنار می گذارند.
باید احتیاط کنیم که با کارت ما بازی نکنند
به گفته حسینی کارت بازی با چین برای متوازن کردن روابط با دیگر کشور ها کارت خوبی است اما باید احتیاط کنیم که با کارت ما بازی نکنند. نگاه من به این تفاهم نامه مثبت است و اگر در تنظیم قرار دادهای جاری که اجرایی و سرمایه گذاری است دقت داشته باشیم، موفق خواهیم بود. هرچند چینی ها در صنعت نفت به اندازه ای که توان تکنولوژی آن ها است پیشرفت کرده اند اما این توان هنوز در سطح شرکتهای بزرگ نفتی دنیا نیست؛ با این حال شرکت های خوبی دارند که با داشتن سرمایه های بالا می توانند شرکای خوبی برای شروع فعالیت ها در بخش صنعت نفت و پتروشیمی ما باشند.
وزیران امور خارجه ایران و چین بعدازظهر روز شنبه ۷ فروردین ۱۴۰۰ بعد از شش سال مذاکره، سند جامع همکاری های ۲۵ ساله بین دو کشور را در تهران امضا کردند. مقامات دو کشور از این سند به عنوان یک سند بالادستی برای گسترش و تعمیق روابط دو کشور یاد می کنند.
انتهای پیام