به گزارش ایسنا سال ۹۸ بیش از  ۴۰ هزار پرنده در تالاب میانکاله تلف شدند  و با وجود اینکه دلایل متعددی چون آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، نیوکاسل، سم بوتولیسم، ورود فاضلاب و عقب نشینی بخشی از این تالاب از سوی کارشناسان و فعالان عرصه محیط زیست به عنوان علت مرگ پرندگان مطرح شد اما در نهایت  سازمان دامپزشکی علت مرگ این پرندگان را سم بوتولیسم اعلام کرد.

سال ۹۹  نیز این تراژدی مجددا در تالاب میانکاله تکرار شد و براساس آخرین آمارهای اعلام شده تا ۲۰ اسفند ۹۹ مجموع تلفات جمع آوری شده در این تالاب به ۳۷ هزارو ۲۴۱ قطعه رسید و سازمان دامپزشکی نیز مجدد سم بوتولیسم را عامل مرگ و میر پرندگان این تالاب اعلام کرد. سمی که توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می شود و پرندگان با بلع گیاهان یا حیوانات آلوده به این سم فلج شده و جان خود را از دست می دهند.

اما باکتری کلستریدیوم بوتولینوم چگونه تولید می شود و چه اثراتی دارد؟

بنا برگفته کارشناسان کلستریدیوم بوتولینوم یک باکتری بی هوازی است که در گیاهان فاسد و مواد حیوانی تکثیر می‌شود و اغلب در دریاچه ها در دوره‌های کمبود اکسیژن و کیفیت پایین آب رخ می‌دهد. علائم پیش رونده (تدریجی) آن به گونه‌ای است  که عضلات پرنده سست و نرم و در نهایت فلج می‌شود و اثرات توکسین تولید شده در بدن پرندگان باقی می‌ماند. پرنده‌های درگیر بیوتوکسین قادر به استفاده از بالها و پاهای خود  نبوده و به عبارتی دچار کم حرکتی و ناتوانی پرواز می‌شوند. این پرنده ‌ها که دچار فلجی ماهیچه‌های گردن می‌شوند، توانایی نرمال نگه داشتن سر خود را از دست می دهند. به همین دلیل گردن آنها خمیده شده و به آنها گردن خمیده می‌گویند. این پرندگان می توانند روزها دراین موقعیت باقی بمانند.

در حقیقت گفته می شود که این باکتری در محل هایی که اکسیژن کم باشد در بقایای گیاهان کف تالاب رشد می کند و گرمای هوا نیز شرایط را برای رشد این باکتری فراهم می کند.

 علت تکثیر این باکتری در تالاب میانکاله چه بود؟

در مورد عوامل موثر در رشد و تکثیر  باکتری کلستریدیوم بوتولینوم  نظرات بسیاری از سوی کارشناسان عرصه منابع طبیعی و محیط زیستی مطرح شده است و تقریبا می توان گفت که همه آنها برسر موضوعاتی چون عقب نشینی آب تالاب، خشک شدن بخشی از این تالاب به دلیل برداشت از منابع آب های زیر زمینی توسط چاه های مجاز و غیرمجاز و برداشت آب  برای فعالیت هایی همچون پرورش ماهی و آب بندان ها، تغییر اکوسیستم، افزایش مواد آلی در تالاب به علت ورود فاضلاب و پسماند اتفاق نظر دارند و معتقدند کاهش سطح آب تالاب میانکاله و در نهایت کاهش اکسیژن و از آنطرف ورود فاضلاب به این تالاب شرایط مناسبی را برای رشد این باکتری مهیا کرده است.

اما چه باید کرد؟

گفته می شود احیای تالاب میانکاله  و رهاسازی آب هایی که از این تالاب استحصال می شود می تواند جان تازه ای به آن ببخشد و اگرچه ممکن است  عملیات احیای تالاب چندین سال طول بکشد اما در نهایت اثرات مثبتی برجای خواهد گذاشت. اگر هم تالاب میانکاله به حال خود رها شود سال های آینده هم این تالاب چندین هزار پرنده مهاجر دیگر را قربانی خواهد کرد.

البته چندی پیش معاون اول رییس جمهور اعلام کرد که" برخی تالاب های کشور نظیر تالاب انزلی، میانکاله و خلیج گرگان نیز با مسایل و مشکلاتی روبرو هستند که باید برنامه ریزی های لازم برای احیاء این تالاب ها انجام شود و همه پای کار بیایند تا شاهد بهبود وضعیت این تالاب ها باشیم تا از پیامدهای نامطلوب زیست محیطی ناشی از مرگ تالاب ها جلوگیری شود. "

حال باید دید که آیا در سال جدید سرنوشت تالاب میانکاله جور دیگری رقم خواهد خورد یا اینکه قرار است این تالاب در ۱۴۰۰ هم قتلگاه چندین هزار پرنده دیگر شود؟

انتهای پیام