«ویتوریو استرارو»، فیلمبردار سرشناس ایتالیایی برنده سه جایزه اسکار که به لطف همکاری با کارگردان بزرگی چون «برناردو برتولوچی» و «فرانسیس فورد کاپولا» آثاری ماندگار را به تصویر کشیده، با حضور در جشنواره فیلم فجر در مصاحبه با ایسنا از همکاری با مجید مجیدی در فیلم محمد(ص)، انگیزه‌اش از سفر به ایران، جایزه اسکار و .. صحبت کرد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، «ویتوریو استرارو» 74 ساله که دنیای سینما ثبت بسیاری از صحنه‌های ماندگارش را مرهون خلاقیت و چیره‌دستی اوست، امسال به عنوان میهمان ویژه بخش بین‌الملل جشنواره فجر به تهران آمد.
وی ابتدا درباره سفر به تهران گفت: جشنواره‌ها را فرصت فوق‌العاده خوبی برای دیدن، فراگرفتن و شناختن فرهنگ و مردم سایر کشورها می‌دانم و این شناخت لازمه‌ی رسیدن به یک رشد مناسب و متوازن است. به نظرم هیچکس تنها با شناخت فرهنگ، زبان و عادات کشور زادگاهش به رشد معقول دست پیدا نمی‌کند. در سینما نیز چنین است؛ من در کشور و فرهنگ ایتالیا متولد شدم. در چندین مدرسه فیلمسازی ایتالیایی تحصیل کردم و سپس با چندین کارگردان ایتالیایی از جمله «برناردو برتولوچی» همکاری کردم، اما زمانی که «فرانسیس فورد کاپولا» پس از تماشای فیلم «دنباله‌رو» برتولوچی از من برای همکاری در فیلم «اینک آخرالزمان» دعوت کرد، با نوعی متفاوت از سینما، تکنولوژی و سازماندهی در فیلمسازی آشنا شدم و از سویی من نیز فرهنگ، خلاقیت و دانش ایتالیایی را با خود به هالیوود بردم و سبک فیلمسازی ایتالیایی را به آنها یاد دادم و از سوی دیگر راه و روش فیلمسازی آمریکایی را از آنها آموختم.
استرارو که در سال 2013 از سوی انجمن بین‌المللی فیلمبرداران یکی از 10 فیلمبردار تاثیرگذار تاریخ سینما معرفی شد، در ادامه افزود: در همکاری با «وارن بیتی» تمام دانش کسب شده‌ام را در ایتالیا به همراه دیدگاه «کاپولا» به او انتقال دادم و در عوض با روش فیلمسازی او آشنا شدم و این تبادل دوسویه دانش و تجربیات در همکاری با برخی کارگردانان انگلیسی و فرانسوی و از جمله «کارلوس سوارا»، کارگردان اسپانیایی نیز ادامه داشت.
فیلمبردار «اینک آخرالزمان» در ادامه به خبرنگاران ایسنا گفت: زمانیکه مجیدی مجیدی برای ساخت فیلم «محمد(ص)» به من پیشنهاد همکاری داد، با هدف شناخت سینمای ایران و جنبه فرهنگی دنیای اسلام به ایران آمدم. پس از همکاری با «برتولوچی» در فیلم «بودای کوچک» که فرصت تحقیق و مطالعه درباره «پرنس سیدارتا» را برایم به ارمغان آورد و همچنین تحقیق گسترده درباره زندگی مسیح(ع) برای فیلم «پادشاه می‌آید» ساخته «دین رایت»، این‌بار فرصت بزرگی پیش آمد تا با زندگی حضرت محمد(ص) در فیلم مجیدی آشنا شوم.
«استرارو» مطالعه کتابی درباره زندگی حضرت محمد(ص) و متعاقب آن اشتیاق فراوان برای به تصویر کشیدن زندگی پیامبر را انگیزه اصلی برای همکاری با مجیدی مجیدی عنوان کرد و گفت: برای رسیدن به بهترین نتیجه باید فیلم را در محیط مناسب ساخت. فیلم «آخرین امپراطور» را نمی‌شد در جایی غیر از چین ساخت و همینطور فیلم زندگی حضرت محمد (ص) نیز باید در یک کشور اسلامی ساخته شود.
«استرارو» در ادامه گفتگو درباره پروژه فیلم «حضرت محمد (ص)» گفت: پس از گفتگو با مجیدی درباره فیلمش تصمیم به همکاری با او گرفتم، چون مجیدی کارگردانی معتقد و دارای هدف است و در حقیقت در پی ساختن فیلمی برای پیوند میان مذاهب است و نه ایجاد تفرفه میان آنها. در واقع رویای ما آشنا کردن مخاطبان بین‌المللی با شخصیت معنوی محمد (ص) و مفاهیم قرآنی است که بیشتر برای آشنایی کشورهای غیراسلامی است.
برنده سه جایزه اسکار در ادامه مصاحبه با ایسنا درباره تجربه همکاری با کارگردانان بزرگ سینمای جهان گفت: زمانیکه «برتولوچی» را ملاقات کردم، هر دو بسیار جوان بودیم و من در یکی از اولین تجربه‌های کارگردانی برتولوچی در نقش دستیار با او همکاری کردم و آنچه مرا شگفت‌زده کرد، دیدگاه بسیار روشن این کارگردان جوان در فیلم‌هایش و بویژه نحوه تعیین سبک فیلمبرداری توسط او بود. نکته‌ای که برای برتولوچی بسیار حائز اهمیت است، نگارش داستان فیلم با دوربین است که این امری نادر و منحصر به فرد در میان کارگردانان ایتالیایی است. من از ابتدای کار نحوه فیلمبرداری را با تایید کارگردان (نه فقط از طریق نور، بلکه با دوربین) طرح می‌کردم. وقتی همکاری‌ام را با «برتولوچی» آغاز کردم، از پیش با روش او که نگارش داستان فیلم با دوربین است، آشنا بودم و به آن احترام گذاشتم و من نیز با نورپردازی داستان را می‌نوشتم. کارگردانان هیچ دخالتی در نورپردازی ندارند، چون کار بسیار حرفه‌ای است و بنابراین ایده، انتخاب و مفهوم نورپردازی و رنگ‌ها در هر فیلمی که از برتولوچی می‌بینید، بر عهده من بوده و مهمترین نکته اینجاست که برتولوچی آن را تائید می‌کرد.
وی اظهار کرد: در سایر کارهایم با دیگر کارگردانان بین‌المللی با تائید کارگردان نحوه فیلمبرداری را پیشنهاد می‌کردم، اما در مورد «کارلوس آرو» که در واقع در ابتدا قصد داشت فیلمبردار شود، او بود که داستان را با دوربین می‌نوشت.
استرارو درباره تجربه همکاری با مجید مجیدی به ایسنا گفت: رابطه بسیار جالبی داریم و با هم تعامل می‌کنیم، چون علی‌رغم اینکه وی به وضوح از کارش آگاه است، اما می‌توانم پیشنهاداتم را به او بدهم. قبول کردن و یا مخالفت با هرگونه پیشنهادی که درباره نحوه فیلمبرداری ارائه بدهم، در اختیار کارگردان است. در واقع من به همراه دوربینم نویسنده مشترک فیلمنامه هستم، گرچه تائید نهایی کار طراح تولید، طراح لباس، فیلمبردار و نویسنده مطمئنا بر عهده کارگردان است.
این فیلمبردار صاحب‌سبک که بیش از 40 جایزه در کارنامه سینمایی‌اش دارد، در پاسخ به اینکه کدام یک از آثارش را بیشتر دوست دارد، گفت: زندگی هر فردی شامل بخش‌های متعددی است، همانند یک موزائیک که از عناصر گوناگون تشکیل شده است و هر فیلمی نیز بخشی از زندگی شماست. پس نمی‌توانید یکی از این اجزاء را بیرون بکشید و بگوئید این از همه بهتر است. از میان بیش از 60 فیلمی که کار کرده‌ام، شاید بتوانم 10 یا 15 فیلم را که بیشتر دوست دارم انتخاب کنم، اما شما نمی‌توانید واژه‌ای در یک شعر و یا نُتی از یک سمفونی را به عنوان بهترین بخش آن انتخاب کنید. بنابراین تمام فیلم‌هایم مثل بچه‌هایم هستند که باید از آنها مراقبت کنم و به آنها احترام بگذارم.
استرارو که در سالهای 1980، 1982 و 1988 سه جایزه اسکار بهترین فیلمبرداری را کسب کرده، درباره اهمیت حفظ انگیزه ادامه کار پس از کسب این جایزه معتبر گفت: وقتی برای اولین‌بار نامزد اسکار شدم، با خودم گفتم من خیلی جوانم و این جایزه را یک دستاورد زندگی تصور می‌کردم که البته کاملا در اشتباه بودم. اسکار چیز دیگری است. اسکار تنها متعلق به «ویتوریو استارور» نیست، بلکه متعلق به هنر فیلمبرداری «استرارو» است.
وی در ادامه این بحث گفت: اسکار جایزه مهمی است، اما پس از برنده شدن باید مراقب بود. برخی پس از کسب این جایزه توازن خود را از دست دادند، چراکه فکر می‌کردند اکنون دیگر در اوج موفقیت به سر می‌برند، اما در واقع در اشتباه بودند. کسب اسکار شما را یک سطح به بالاتر می‌برد و از جهات گوناگون به شما نگاه می‌کنند. برای مثال وقتی با هر تهیه‌کننده‌ای صحبت می‌کنید، آنها می‌دانند که باید به تقاضاهای شما احترام بگذارند، منظورم مسائل مالی نیست، بلکه درباره الزامات، تجهیزات و نیازهایی صحبت می‌کنم که برای انجام کارتان لازم دارید. کسب اسکار از این جهات تا حدودی به شما کمک می‌کند. اما در مجموع مهم نیست در گذشته چه کاری انجام داده‌اید، و چند جایزه اسکار کسب کرده‌اید، شما نسبت به آنچه اکنون در حال انجام هستید، قضاوت می‌شوید و اکنون من در حال کار بر روی فیلم زندگی «محمد (ص)» هستم.
«ویتوریو استرارو» در ۲۴ ژوئن ۱۹۴۰ در شهر رم متولد شد و در سال ۱۹۶۰ از موسسه فیلم ایتالیا به عنوان فیلمبردار سینمایی فارغ‌التحصیل شد. در سال ۱۹۶۸ در اثری از فرانکو روسی به نام «جیووینزا جیووینزا» فعالیت کرد و پس از آن با کارگردانانی چون «جان هریسون»، «آلفونزو آرو»، «برناردو برتولوچی»، «فرانسیس فورد کاپولا»، «وارن بیتی» و «کارلوس سائورا» همکاری کرد و خلاقیت خود را نشان داد.
استرارو موفق به دریافت جوایز متعددی شده است که از مهمترین آنها می‌توان به سه جایزه اسکار برای فیلم‌های «اینک آخرزمان» به کارگردانی «فرانسیس کوپولا»، «سرخ‌ها» به کارگردانی «وارن بیتی» و «آخرین امپراتور» به کارگردانی «برناردو برتولوچی» اشاره کرد.
از دیگر افتخارات استرارو می‌توان به ریاست انجمن فیلمبرداران ایتالیا، عضو انجمن فیلمبرداران آمریکا از سال ۲۰۰۹، عضو آکادمی فیلم و تلوزیون اروپا، عضو آکادمی علوم هنرهای سینمایی لس‌آنجلس و عضو آکادمی سینمای ایتالیا اشاره کرد.
انتهای پیام
مصاحبه از: علیرضا تلیانی - حسین شایسته