به گزارش ایسنا، روزنامه «شهروند» ادامه داد: نام ساختمان ژرژ یونانی که بخشی از تاریخ عکاسی آبادان در آن گذشته و به خاطر ارزش‌های معماری هم شناخته شده، هر چند وقت یک بار با حکم تخریب بر سر زبان می‌افتد. آبادانی‌های قدیم، به یاد دارند که سالها پیش عکس‌هایشان را در تنها عکاسخانه مدرن این شهر می‌گرفتند و هر بار صحبت از ژرژ یونانی می‌شود، یاد مرد عکاس می‌افتند و آلبوم‌های قدیمی‌شان را به هم نشان می‌دهند. ساختمان که چند سالی است شهرداری منطقه یک همسایه‌اش شده، از اولین‌های معماری تلفیقی ایرانی-اروپایی آبادان است و مسئولان هم گه‌گداری که خطر ویرانی به بیخ گوش ملک می‌رسد، یادش می‌کنند. سه سال پیش هم شهرداری پلاکاردهایی جلوی ساختمان ژرژ یونانی نصب کرد و با توپ و تشر به مالک تذکر داد که یا با شهرداری برای فروش مذاکره کند و یا بنا را تخریب خواهد کرد و حتی هزینه خاکبرداری را هم نخواهد داد. این بنا که در طول جنگ تحمیلی در امان ماند، هر چند این سالها شماره ثبت اضطراری گرفته، اما هرازگاهی، با حکم شهردارهای مختلف، به ویرانی تهدید می‌شود. از طرفی با این‌که قرار بود ساختمان تبدیل به موزه عکاسی شود، اما مسئولان به وعده‌هایشان عمل نکردند و عکاسخانه حالا متروکه است و اگر مرمت نشود، رو به ویرانی می‌رود.
«اصلا وضع خوبی ندارد»
نفت علاوه بر جذب قومیت‌ها، ملیت‌ها و ادیان مختلف، سینما و عکاسخانه را هم به آبادان کشاند. در این میان عکاس یونانی‌تبار، ساختمان نبش خیابان زند را نخستين عکاسخانه شهر کرد تا نسل‌های بعد هم این خیابان را به نام او بشناسند و براساس قرارگیری این ساختمان به هم آدرس دهند؛ بنایی که معماری و حتی شکل منحنی آجرهایش با دیگر ساختمان‌های شهر فرق دارد.
عکاسخانه ژرژ یونانی که حتی در سال‌های پس از انقلاب هم از مکان‌های مهم شهر بود، با شروع جنگ تحمیلی خالی از سکنه شد؛ مثل دیگر ساختمان‌ها و خانه‌های این شهر که یا تغییر کاربری دادند و یا رها شدند. با این‌که شهرستان آبادان را از ابتدا براساس نظام مدرن شهرسازی ساختند، اما ساخت‌و‌سازهای ناهمگون در این سالها این روند را عوض کرد تا شهرداری طرح‌های توسعه شهری را برای نظم‌دادن به این اوضاع در نظر بگیرد. در این میان بحث باریکی خیابان زند که عکاسخانه ژرژ یونانی هم گوشه‌ای از آن قرار گرفته، گاهی وسط کشیده می‌شود تا طرح تعریض خیابان‌ها هم بهانه‌ای برای از میان برداشتن این بازمانده حضور یونانیان در آبادان باشد. غیرفعال بودن ساختمان هم دستاویز دیگری شده تا شهرداری که در همسایگی ساختمان است، دست روی آن بگذارد و حرف تخریب را پیش بکشد. «ساختمان اصلا وضع خوبی ندارد، دو تا از کنسول‌های بنا نزدیک است که آوار شود. یکی از دلایل اصرار شهرداری هم همین است که از مالک تعهد گرفته یا ساختمان را مقاوم‌سازی کند یا تخریب.» علی بهاریان، فعال میراث فرهنگی آبادان و عضو جامعه مهندسین آبادان، درباره وضع عکاسخانه به «شهروند» چنین توضیحی می‌دهد و اضافه می‌کند: «مالک قیمت بالایی داده و هیچکس با چنین رقمی نمی‌تواند خانه را بخرد؛ شاید حتی نزدیک به چهار‌میلیارد تومان. با این‌که میراث فرهنگی آبادان از پس خرید خانه برنمی‌آید اما لااقل می‌تواند در قالب تفاهمنامه‌ای از این نابسامانی در بیاورد و احیایش کند؛ اما متاسفانه پویایی لازم برای این کار وجود ندارد.»
تهدید سابقه دارد
شهرداری آبادان، شش ماه پیش، از مالک بنا برای تخریب تعهد گرفته بود. محمد مرادی، سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آبادان در گفت‌وگو با «شهروند» چنین خبری می‌دهد و از ارزش‌های عکاسخانه ژرژ یونانی می‌گوید: «در دوره شکل‌گیری آبادان مدرن، تغییراتی که برآمده از مهاجرت دیگر ملیت‌ها به این شهر بود، در معماری بناها هم پدید آمد. از میان ساختمان‌های شهری تأثیر گرفته از این جریان، خانه ژرژ یونانی نخستين نمونه است. یکی از ارزش‌های این بنا این است که از نخستین شاخص‌های این تغییرات شهری به شمار می‌رود و معماری این بنا بر اثر همین جریان، تلفیقی از معماری ایرانی-اروپایی است. از طرف دیگر این عکاسخانه قدیمی ویژگی فرهنگی هم دارد و برای شهروندان مهم است.»
ساختمان که بیش از صد سال قدمت دارد، آباد بود تا این‌که ژرژ یونانی با کشیده‌شدن جنگ به شهر، به اصفهان مهاجرت و در سال‌های بعد همان جا فوت کرد و ورثه او هم هیچ وقت به آبادان برنگشتند. آنها خانه را فروختند و کم‌کم با هشدارهایی برای تخریب، دوستداران میراث فرهنگی هشدار دادند که اگر همین‌طور رها شود، نابود خواهد شد. مرادی می‌گوید: «برای تملک ساختمان با مالک اولی صحبت کردیم؛ اما چون نتوانستیم از پس بودجه‌اش بربیاییم، خانه را به یکی دیگر فروخت و ما هم دیگر از پس خریدنش برنیامدیم.»با این‌که چند روز گذشته ماجرای صدور حکم تخریب از سوی شهرداری، اعتراض فعالان میراث فرهنگی را به دنبال داشت؛ اما فرهاد میاحی، شهردار منطقه یک آبادان ماجرا را به کل تکذیب کرد و به خبرگزاری‌ها گفت که مجوزی برای تخریب عکاسخانه ژرژ یونانی صادر نشده است.
او در گفته‌هایش به اسنادی تکیه کرد که بر اساس آن «هنگام نقل‌و‌انتقال اسناد، شهرداری از مالک تعهد می‌گیرد که نسبت به تعیین تکلیف بنا اقدام کند و وضع آن را مشخص کند.» و بنابر این «از سوی مالک این بنا برای تخریب به شهرداری مراجعه‌ای نشده است.» این قصه پیش از این در سال ٩٢ تکرار شده بود؛ وقتی که شهرداری قصد تخریب داشت و پلاکاردهایی جلوی ساختمان نصب کرد؛ اما شورای شهر در مخالفت با شهردار نامه‌ای نوشت و با این کار مقابله کرد. آن زمان افشین حیدری، مدیرکل پیشین میراث فرهنگی خوزستان هم از پیگیری قانونی دخل و تصرف در بنای «ژرژ یونانی» آبادان خبر داده و گفته بود: «هرگونه اقدام شهرداری آبادان برای تخریب این بنا پیگرد قانونی همراه دارد. بنای مذکور عکاسخانه‌ای تاریخی با پرونده‌ای ثبتی و شماره ثبت اضطراری است که از ارزش معماری و صنعتی برخوردار است. پس از تلاش‌های صورت‌گرفته برای ثبت این اثر تاریخی، جهت مرمت آن نیز اعتباری پیش‌بینی و میراث فرهنگی خوزستان نیز در این رابطه اعتبار تخصیص داده است.»
هیچکس به وعده‌اش عمل نکرد
خرداد امسال شهرداری بعد از نقل‌و‌انتقال مالکیت، از مالک رضایت تخریب گرفت. سرپرست میراث فرهنگی آبادان می‌گوید: «ما هم ناچار از رسانه‌ها کمک گرفتیم تا بنا به همین راحتی تخریب نشود. تلاش کردیم و درنهایت از طرق فرمانداری به شهرداری دستور داده شد تا این تعهد مالک برای تخریب بنا لغو شود و شهرداری بیش از این مالک را تحت فشار قرار ندهد.»
او ادامه می‌دهد: «خود مالک هم دیگر پیگیر تخریب نیست و دوست دارد ساختمان را حفظ کند؛ اما شرایط نگهداری آن خاص و هزینه‌اش هم بالاست. ما هم در تلاشیم رضایت مالک را برای ثبت این اثر مهم جلب کنیم.» سرپرست میراث فرهنگی آبادان دلیل این‌که چرا ساختمان بی‌استفاده مانده و درنهایت به موزه عکاسی تبدیل نشد را چنین شرح می‌دهد: «ما طرحی دادیم که این بنا موزه عکاسی آبادان باشد؛ اما به دلایلی این اتفاق نیفتاد. اول این‌که هنوز در فهرست آثار ملی ثبت نشده و برای ثبت آثار باید رضایت مالک هم وجود داشته باشد که هنوز او راضی نشده است.»
به گفته مرادی اداره میراث فرهنگی آبادان اوایل سال پیگیر تملک ساختمان شد؛ اما مسأله تملک بنا هم مشکل دیگری بود که دست‌و‌پای مسئولان میراثی را بست: «اداره مسکن‌و‌شهرسازی قول داده بود که اعتباری برای خرید ساختمان ژرژ یونانی اختصاص دهد؛ اما درنهایت به قولش عمل نکرد. بعد از این از طریق منطقه آزاد اروند اقدام کردیم اما باز هم با وجود وعده‌های مدیران تملک درست نشد که نشد. این مشکل درحالی است که وضع ملک هم نا‌به‌سامان است و حتما نیاز به مرمت اساسی دارد.»
حکم تخریب اگرچه منتفی شده اما تملک هنوز مشکل اصلی است و مسئولان میراث فرهنگی شهرستان، در نبود بودجه، دنبال راهی برای جلوگیری از آسیب دیدگی بنا هستند. چون به گفته سرپرست میراث فرهنگی آبادان، «ساختمان در تمام این سالها در معرض باد و باران آسیب دیده و اکنون که دچار موریانه خوردگی شده، واجب است هرچه زودتر مرمت شود.»
انتهای پیام
نظرات