این هنرمند تئاتر و استاد دانشگاه هنوز درباره شیوه‌های جدید اجرای تئاتر که بعد از ورود کرونا و تعطیلی سالن‌های نمایش مرسوم شده است، دچار دودلی و تردید بود که با پیشنهاد محمودرضا رحیمی دبیر جشنواره «تئاتر در خانه» برای پذیرش داوری این جشنواره رو به رو شد.

مسعودی پیش‌تر آثار جشنواره تئاتر آنلاینی را که توسط جمعی از هنرمندان جوان‌تر تئاتر در فضای مجازی برگزار شده بود، دیده بود و از آنجا که برای  همکارش محمود رضا رحیمی، احترام زیادی قائل بود، این پیشنهاد را پذیرفت.

او در گفت‌وگو با ایسنا تجربه داوری تئاتر در این جشنواره را تشریح و نکاتی قابل تامل درباره شیوه‌های تازه اجرای تئاتر در دوره کرونایی بیان کرد.

مسعودی اولین برخوردش را با این جشنواره این گونه توصیف کرد: چندی پیش به همت تعدادی از هنرمندان جوان تئاتر، جشنواره‌ای برای اجرای نمایش‌های آنلاین برگزار شد که بخشی از کارهای آن را دیدم و بخشی از گپ و گفت‌هایشان را هم شنیدم ولی برای پذیرش پیشنهاد داوری، دو دل بودم چون معیاری وجود نداشت و همه چیز هم خیلی در آغاز بود. هنوز نمی‌دانستم تکلیف‌مان چیست و قانع نشده بودم که ناگزیریم به این سمت برویم اما چون برای محمودرضا رحیمی ، همکارم احترام زیادی قائلم، این پیشنهاد را پذیرفتم.

این کارگردان تئاتر ادامه داد: همه چیز این جشنواره در آغاز راه و برای همه ما تجربه تازه‌ای بود. همیشه تئاتر را روی صحنه دیده بودیم ولی آثار این جشنواره مانند فیلم بودند و نمی‌دانستیم باید چه کنیم. اولین چیزی که به ذهنم رسید، این بود که این نمایش‌ها چه تفاوتی با فیلم دارند.

او با اشاره به یکی از معیارهای جشنواره درباره اجرای نمایش‌ها به کمک گوشی موبایل شرکت کنندگان، اضافه کرد: یکی از تفاوت‌های آن با فیلم، جایگزنی موبایل، به جای دوربین فیلمبرداری بود. البته از شرکت‌کنندگان خواسته شده بود موبایل خود را کمتر حرکت دهند و حال آنکه اتفاقا نمایش‌هایی دلپذیرتر شده بودند که حرکت موبایل در آنها بیشتر بود.

مسعودی افزود: به هر حال به چیزی بین فیلم و تئاتر رسیدیم که بازی در آن خیلی دخیل بود و تاکید بر اجرای نمایش‌ها در فضای خانه هم تجربه جذاب و خوبی شد چون شخصا مدام به این فکر می‌کردم اگر کرونا ادامه پیدا کند، باید به نوعی وارد این فضاها بشویم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه نمی‌دانیم جهان به کدام سمت می‌رود و تکلیف آینده تئاتر چه خواهد شد، تاکید کرد: هرچند ناگزیریم به شیوه‌های جدید اجرای تئاتر فکر کنیم ولی به هیچ وجه نباید شتاب‌زده عمل کنیم بلکه باید کاملا فکرشده به این سمت و سو بیاییم. حرکت عجولانه مانند این است که وارد محیطی تازه شده‌ایم ولی هنوز رابطه خود را با آن نمی‌دانیم.

کارگردان نمایش «زبان تمشک‌های وحشی» خاطرنشان کرد: بحث خوبی و بدی جشنواره‌های تازه تئاتری نیست. مثلا خود من فکر می‌کردم مگر می‌شود در این شیوه تازه، کار خوبی هم دید، بخصوص که بسیاری از شرکت‌کنندگان در این جشنواره را نمی‌شناختم و تقریبا هنرمندان حرفه‌ای تئاتر در آن حضور نداشتند. با این وجود چند کار خوب دیدیم که در زمینه استفاده از مدیوم موبایل و حتی موضوع کرونا خلاقانه عمل کرده بودند درحالیکه تصور من این بود که موبایل، خیلی محدودیت ایجاد می‌کند.

او که در زمینه اجرای نمایش عروسکی هم صاحب تجربیات متعددی است، اضافه کرد: تعداد زیادی نمایش عروسکی آمده بود که آنها را در بخشی جداگانه تعریف کردیم و در میان اینها یکی دو کار  خوب دیدیم و بخصوص یک کار خیلی ویژه داشتیم که بسیار ساده و خلاقانه بود.

مسعودی اجرای این آثار را امیدبخش دانست و ادامه داد: وقتی توقع کار فوق‌العاده‌ای نداری و مدیوم، هم خیلی تازه است، دیدن چند نمایشی نوآورانه، خوشحال‌کننده است بخصوص که شرکت‌کنندگان این جشنواره، مردم عادی بودند و در سطحی بسیار عمومی برگزار شد.

او در ادامه این گفتگو درباره تولید نمایش به شیوه‌های تازه در دوران کرونا توضیح داد: همه باید وارد فضای آزمون و خطا شویم چه هنرمندان حرفه‌ای و چه دانشجویان و نسل جدید تئاتری ها. شاید این این آزمون و خطاها به تجربیات شخصی هر از یک ما بدل شود ولی خوب است به این فضا فکر کنیم چون وضعیت، بسیار غیر قابل پیش‌بینی است همچنانکه تصور نمی‌کردیم روزی سالن‌های تئاتر به مدت سه ماه تعطیل شوند.

این پژوهشگر که کتاب‌های تئاتری گوناگونی را ترجمه و تالیف کرده است، اضافه کرد: با نمایش‌هایی که در این جشنواره‌ها دیدم، فکر می‌کنم می‌توان به شیوهای جدید اندیشید. البته هنوز نمی‌توانم اسمی بر آن بگذارم چون همچنان برای همه ما، تئاتر همان صحنه مقدسی است که رو به‌روی بازیگر بنشینیم و نفس او را بر چهره خود احساس کنیم.

مسعودی بار دیگر تاکید کرد: بهترین کار این است که دچار شتاب‌زدگی نشویم، شیوه‌های جدید را بپذیریم و وارد فضای آزمون و خطا شویم. شاید قدم اول این باشد که گروه‌هایی را در فضای واقعی یا مجازی تشکیل دهیم و درباره این موضوعات صحبت و تبادل نظر کنیم. در این میان افرادی که در زمینه مدیوم‌های تازه تخصص دارند، می‌توانند کنار دیگر هنرمندان تئاتر در این مباحث شرکت کنند.

این هنرمند تئاتر معتقد است: یکی از بهترین راه‌ها برای رسیدن به شیوه‌های جدید اجرای تئاتر، این است که هنرمندانی از نسل میانه یعنی کسانی که هم صاحب تجربه تئاتری هستند و هم به واسطه حضور در دانشگاه، با نسل جدید و مدیوم‌های تازه آشنایی دارند، به راهکارهایی نو دست پیدا کنند.

او که خود جزو نسل هنرمندان میانه محسوب می‌شود، افزود: در فضای تازه هنوز هیچ مقیاس و معیاری نداریم که خود را با آن بسنجیم چون هنوز کار حرفه‌ای خاصی اجرا نشده است. در حالیکه در شکل مرسوم تئاتر، معیارهایی مانند دکتر رفیعی، آقای بیضایی و ... داریم که برای‌مان سکو هستند و ما به نسبت آنان، خود را محک می‌زنیم.

او با تایید یکی از سخنان قطب‌الدین صادقی دیگر هنرمند شناخته شده تئاتر تشریح کرد: در این باره کاملا با ایشان موافقم که باید چند نمایش حرفه‌ای در فضاهای تازه ساخته شود تا به متر و معیاری دست یابیم. بر همین اساس خوب است کسانی که مدیوم‌های تازه را می‌شناسند، وارد کار شوند و آثاری حرفه‌ای بسازند که بتوانیم بر آنها تکیه کنیم.

شیوا مسعودی در پایان تاکید کرد: این اتفاق می‌افتد که کارهای حرفه‌ای در فضاهای تازه خلق و اجرا شوند ولی کمی زمان می‌برد چون امروز همه ما دچار نوعی خود گم‌گشتگی هستیم ولی همه تجربه‌های کوچک و بزرگی که در این زمینه انجام می‌شود، چه در قالب تجربیات فردی و چه در مقیاس جشنواره، کمک کننده است.

انتهای پیام