دکتر مصطفی مقدم- مسئول طرح ملی خون‌های نادر در گفت‌وگو با ایسنا،  درباره گروه‌های خونی نادر، گفت: اگر گروه خونی فردی در بین یک جمعیت ۱۰۰۰ نفری مشابه داشته باشد، این فرد دارای گروه خونی نادر است و اگر گروه خونی فردی در بین ۱۰ هزار نفر، ۱۰۰ هزار نفر یا یک میلیون نفر دارای مشابه باشد، آن فرد دارای گروه خونی بسیار بسیار نادر است.

ثبت ۱۲۰۰ خون نادر در کشور

وی افزود: در حال حاضر بانک اطلاعاتی خون نادر سازمان انتقال خون ۱۲۰۰ نفر را ثبت کرده که دارای گروه خونی نادر هستند و کمتر از ۱۰۰ نفر هم دارای گروه‌های خونی بسیار نادر هستند. باید توجه کرد که تاکنون در دنیا حدود ۳۸ سیستم خونی شناسایی شده که در دل این سیستم‌ها بیش از ۳۴۰ گروه خونی قرار دارد.   مانند سیستم خونی ABO که در آن گروه خونی A، B، O، AB و H را داریم که این گروه‌های خونی در یک سیستم خونی قرار می‌گیرند. همچنین سیتم خونی Kell که ۲۸ گروه خونی و سیستم خونی RH که ۵۶ گروه خونی را شامل می‌شود. بر این اساس تاکنون مجموعا ۳۴۰ گروه خونی در دنیا شناسایی شده است و به مروز زمان هم این گروه‌های خونی با توجه به تحقیقات و پژوهش‌هایی که انجام می‌شود، افزایش می‌یابند.

مقدم با بیان اینکه دانشمندان روزانه در پژوهش‌های مختلف گروه‌های خونی جدیدی را شناسایی و اعلام می‌کنند، ادامه داد: انجمن بین‌المللی انتقال خون که مرکز آن در آمستردام هلند است، کارگروهی دارد که این گروه‌های خونی را نام‌گذاری می‌کند. این کارگروه هر دو سال یک‌بار جلسه‌ای با حضور دانشمندان دنیا برگزار و اطلاعات را بررسی کرده و سپس این گروه‌های خونی را دسته‌بندی و گروه‌های خونی جدید را اعلام می‌کنند.

ذخیره ۲۳۰ گروه خونی نادر منجمد شده در سازمان انتقال خون

خونِ طلایی!

وی با بیان اینکه در حال حاضر ۲۳۰ خون نادر از گروه‌های مختلف به صورت منجمد در سازمان انتقال خون ذخیره‌سازی شده است، گفت: به عنوان مثال یکی از گروه‌های خونی نادر گروه خونی بمبئی است که در کشور ما حدود ۶۰ نفر دارای این گروه خونی هستند و برآورد می‌کنیم که از هر یک تا دو میلیون نفر، یک نفر دارای گروه خونی بمبئی است. از دیگر گروه‌های خونی نادر می‌توان به گروه خونی پی‌نول، کِی‌نول، ORH نول، چِلانو منفی، Ss منفی و... اشاره کرد. از بین این گروه‌های خونی، گروه خونی بمبئی فراوانی بیشتری در ایران دارد. به عنوان مثال در گروه خونی چلانو ۱۰ نفر دارنده این خون شناسایی شده‌اند. بر این اساس از هر هشت میلیون نفر ایرانی یک نفر دارای گروه خونی چلانو است یا از گروه خونی ORH نول تنها دو نفر اهداکننده شناسایی شدند که به این معنی ست که بسیار نادر است و در هر ۴۰ میلیون نفر یک نفر دارنده این گروه خونی هستند. به این گروه خونی، خون طلایی نیز می‌گویند.

چگونه به "نادر"ها خون‌رسانی می‌شود؟

مقدم با اشاره به فرآیند خون‌رسانی به افراد دارای خون‌های نادر، گفت: اگر فردی به دلایل مختلفی چون حادثه، بارداری، زایمان و... نیاز به خون داشته باشد و مشخص شود که این فرد دارای گروه خونی نادر است، ‌ به دو صورت عمل می‌کنیم؛ اول اگر این افراد را از قبل بشناسیم و آزمایش‌های مختلف برایشان انجام داده باشیم و اطلاعات‌شان را داشته باشیم، از قبل برایشان تمهیداتی را می‌بینیم؛ کارت شناسایی به آنها داده می‌شود و پلاکی که مشخصات گروه خونی‌شان در آن قرار دارد، به آنها داده می‌شود که آن را به گردن‌شان می‌آویزند و اگر خدایی نکرده دچار حادثه‌ای شدند، این اطلاعات همراه‌شان است و پزشک متوجه گروه خونی نادر آنها می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه در گروه خون‌های نادر سازمان انتقال خون به صورت ۲۴ ساعته پاسخگو هستیم، تاکید کرد: در عین حال اگر پزشکی از یک بیمارستان درخواست گروه خونی نادر دهد، پاسخگو هستیم و ذخیره خون نادر از قبل در فریزهای منهای ۸۰ درجه موجود است و بلافاصله با دستگاه های خاص و ویژه این خون‌ها از شرایط انجماد خارج شده و به صورت مایع قرار گرفته و برای بیمار به مرکز پزشکی ارسال می‌شود. البته این موارد باید با درخواست مکتوب از سوی پزشک به سازمان ارسال شود.

مقدم همچنین گفت: توصیه می‌کنم که اگر پزشکان متوجه شدند که در تامین خون بیماری از بانک خون بیمارستانی مشکل دارند و نمی‌توانند خون سازگار برای فرد تهیه کنند، احتمال دهند که این فرد ممکن است دارای خون نادر باشد و با سازمان انتقال خون تماس بگیرند یا در استان‌ها با مراکز و آزمایشگاه‌های اختصاصی سازمان تماس بگیرند تا ما پیگیری‌های لازم را برای تهیه خون انجام دهیم.

وی با بیان اینکه ۱۷ استان در کشور توانمندی پاسخگویی به افراد نیازمند به گروه‌های خونی نادر را دارند، اظهار کرد: این استان‌ها توانمندی فنی این موضوع را دارند.

پزشکان خون ناسازگار تزریق نکنند

مقدم تاکید کرد: پزشکان از خدمات سازمان انتقال خون در حوزه گروه‌های خونی نادر مطلع باشند و اگر گروه خونی فردی با گروه‌های خونی موجود در بانک خون بیمارستان سازگار نیست، به هیچ عنوان گروه خونی ناسازگار به او تزریق نکنند؛ زیرا این کار منجر به مرگ بیمار می‌شود. بنابراین در این موارد حتما با سازمان انتقال خون تماس بگیرند تا بتوانیم خون سازگار در اختیارشان قرار دهیم تا جان بیماران نجات یابد. پزشکان به هیچ عنوان در این زمینه ریسک نکنند. متاسفانه هر سال شاهد چنین مرگ‌هایی در بین بیماران هستیم. البته در این باره آماری نداریم، اما اخیرا گزارشاتی داشتیم که بی‌دلیل مادر بارداری به دلیل تزریق خون ناسازگار فوت کرده است.

چرا برخی گروه خونی نادر دارند؟

وی همچنین گفت: جهش ژنتیکی، ازدواج‌های فامیلی و در برخی موارد بیماری‌ها منجر به نادر شدن خون برخی افراد می‌شود.

انتهای پیام