به گزارش ایسنا، سیروس شفقی در نشست پنجشنبه‌های اصفهان که شامگاه  پنجشنبه، ۱۱ مهرماه با موضوع مادی‌های اصفهان در گذر فرهنگی چهارباغ اصفهان برگزار شد، گفت: برخی از مورخان اعتقاد دارند که اسم «مادی» از سلسله ماد آمده است و علت این نام‌گذاری، به خاطر نوع آبیاری از رودخانه به داخل شهر در دوره مادها بوده که در اصفهان به‌کار رفته است.

وی ادامه داد:  اگرچه نمی‌توان تاریخ دقیقی برای متداول شدن این شیوه آبیاری و پدید آمدن مادی‌ها بیان کرد، اما نباید از نقش مهم آن‌ها در به وجود آمدن شهرها و ساختار شهری غافل شد.

شفقی با بیان اینکه آمار دقیقی از تعداد مادی‌های اصفهان در دسترس نیست، گفت: قطعاً تعداد مادی‌ها بسیار اندک بوده و به‌مرور زمان در اثر توسعه و آبادی شهر اصفهان تعداد آن‌ها افزایش یافته است.

این پژوهشگر تصریح کرد: خانه‌های کنار مادی، از این آب‌ها برای کارهای روزانه خود استفاده می‌کردند و همین امر باعث شده تا بفهمیم که به دلیل آلودگی آب، میزان مرگ‌ومیر فرزندان خانه‌هایی که در اطراف مادی‌ها زندگی می‌کردند، بیشتر از سایر خانه‌ها بوده است.

شفقی با بیان اینکه اصفهان بیش از ۱۵۰ محله دارد، خاطرنشان کرد: مرز این محله‌ها گاهی به‌واسطه مادی‌ها مشخص می‌شد.

وی افزود: مادی‌های اصفهان زیر زمین در حال حرکت هستند و سه‌چهارم مادی‌های مهم از زیر چهارباغ عبور می‌کند و به‌طرف مناطق مختلف شهر اصفهان می‌رود.

این پژوهشگر با بیان اینکه نیم‌قرن قبل آب مصرفی شهر اصفهان به‌وسیله چاه‌های آب تأمین می‌شد، گفت: آب فضای سبز شهر را مادی‌ها تأمین می‌کردند و در نخستین عکس هوایی شهر اصفهان، تمام مادی‌ها به‌صورت نواری قرمز رنگ دارای فضای سبزی هستند که به آن‌ها پارک خطی گفته می‌شود.

شفقی همچنین اقلیم اصفهان را یک اقلیم صحرایی دانست و گفت: خصوصیت این اقلیم بارش‌های فصلی شدید است که منجر به سیل می‌شود، اما اصفهان به دلیل داشتن این مادی‌ها همیشه از خطر سیل مصون مانده است.

در ادامه این نشست، فرشته احمدی که بنا بود درباره «عملکرد و نقش مادی‌های اصفهان در زندگی روزانه» صحبت کند، اظهار کرد: مادی‌ها علاوه بر تأثیرات مثبت زیست‌محیطی در گذر محل عبور خود، تأثیرات فرهنگی مهمی در ساختار آن گذر داشته‌اند. برای مثال مادی فرشادی که از مدرسه چهارباغ عبور می‌کند، به دلیل ایجاد فضای روحانی در مدرسه چهارباغ، دهانه‌ای عریض‌تر از سایر مسیرها دارد.

این پژوهشگر ادامه داد: دو نمونه مادی در ساختار شهری اصفهان وجود دارد که شامل ساختار هندسی و مارپیچی است. ساختار هندسی در محور چهارباغ و ساختار چندضلعی و هندسی در دیگر مسیرها و گذرها به‌ کار رفته است.

احمدی تصریح کرد: عملکرد اصلی مادی‌های اصفهان در گذشته، برای کشاورزی بوده و با توجه به اقلیم خشک و کم بارش شهر اصفهان، این مادی‌ها در توسعه کشاورزی، نقش بسزایی داشته‌اند. در واقع به‌واسطه همین مادی‌ها حقابه عادلانه بین کشاورزان اصفهان برقرار بود.

وی متعادل کردن هوای شهر را از دیگر کارکردهای مادی‌ها دانست و گفت: مادی‌ها حالت وتر یک مثلث قائم‌الزاویه را داشته‌اند و به‌عنوان یک مسیر پیاده راه و میانبر، نقش مهمی در معتدل کردن هوای شهر ایفا می‌کردند.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: با توجه به نقش مهم مادی‌ها در ساختار شهری نیاز به احیای آن‌ها حس می‌شود، چرا که اصفهان دارای فضای سبز خطی است و حیات این فضای سبز به‌واسطه مادی‌ها تأمین می‌شود.

در پایان این نشست مستند «از سرچشمه تا تالاب» به کارگردانی محسن صفوی فر به نمایش گذاشته شد.

 انتهای پیام