یک استاد حوزه دریا در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص نقش دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی در توسعه علوم و فناوری‌های مرتبط با دریا گفت: جذب دانشجو در رشتههای دانشگاهی میبایست با توجه به سیاستهای کلان دریا محور کشور برنامهریزی شود تا پاسخگوی نیازهای توسعهای و در راستای چشم‌انداز بلندمدت کشور باشد.
نرگس امراللهی اضافه کرد: همچنین دانشگاه‌ها میتوانند با معطوف کردن تحقیقات خود بر روی موضوعات مرتبط با دریا و سوق دادن پایان‌نامه‌های دانشجویی در رشتههایی نظیر مکانیک، الکترونیک، عمران، متالورژی، فنآوری اطلاعات و ... به سمت فنآوریهای دریایی، نقش به سزایی در توسعه فنآوریهای دریایی داشته باشند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه هرمزگان با اشاره به ظرفیت‌های دانشگاه‌ها عنوان کرد: از سوی دیگر دانشگاه‌ها با به‌کارگیری ظرفیت‌های پژوهشی و تخصصی خود و مشارکت در طرحها و پروژههای مرتبط با فنآوریهای دریایی از جمله در حوزه زیست‌فناوری، صنایع دریایی، دریانوردی و ... که در مراکز صنعتی و تحقیقاتی دریایی تعریف میشوند، میتوانند پشتوانه علمی و دانشی مناسبی برای اینگونه طرحها فراهم آورند.
وی تصریح کرد: علاوه بر این، دانشگاه‌ها و دانشکدههای علوم و فنون دریایی که وظیفه اصلی پرورش متخصصین حوزه علوم دریایی را بر عهده دارند، میبایست با بالا بردن کیفیت آموزشی و پژوهشی خویش موجب جذب دانشجوهای برتر کشور و تحویل فارغالتحصیلانی با بنیه علمی قویتر به حوزه مسائل دریایی شوند.
دانشگاه و صنعت نیازمند یکدیگر هستند
استاد دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه هرمزگان در خصوص تحقیقات کاربردی این دانشکده اظهار کرد: در ارتباط با وضعیت تحقیقات کاربردی در دانشکده علوم و فنون دریایی دانشگاه هرمزگان باید به پایان‌نامه‌ها و رسالههای دانشجویی چند سال اخیر گروه زیست‌شناسی دریا در زمینه زیست‌فناوری دریا اشاره کرد که شناسایی و استحصال محصولات زیست فنآورانه از جانوران و گیاهان دریایی مانند مواد دارویی و آرایشی، آنزیم‌ها، مکملهای تغذیهای و درمانی و ترکیبات دارای خاصیت آنتیاکسیدانی، ضدفولینگهای زیستی، پاکسازی زیستی ( Bioremediation) با استفاده از جلبکهای دریایی و میکروارگانیسمها از جمله دستاوردها و تحقیقات کاربردی این دانشکده است.
امراللهی با تأکید بر اینکه دانشگاه و صنعت نیازمند یکدیگر هستند و باید تعامل دوسویه برقرار کنند، خاطرنشان کرد: در ایران ارتباط بین دانشگاه و صنعت در همه حوزه‌ها بسیار محدود است که صنایع دریایی و بیوتکنولوژی دریایی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
ارتباطات پژوهشی مستمر و نظاممندی بین دانشگاه‌ها و صنایع دریایی وجود ندارد
وی در ادامه افزود: در حال حاضر ارتباطات پژوهشی مستمر و نظاممندی بین دانشگاه‌ها و صنایع دریایی وجود ندارد و همکاری‌های علمی مشترک به‌ندرت انجام می‌شود. هرچند که با توجه به موقعیت جغرافیایی استراتژیک دانشگاه هرمزگان که همان نزدیکی به دریای عمان و خلیج‌فارس است و همچنین وجود دانشکده علوم و فنون دریایی و براساس برنامه استراتژیک دانشگاه که توسعه در بخش دریایی است، در سال‌های اخیر قدمهای مؤثری در برقراری ارتباط کارآمدتر با صنایع برداشته‌شده است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه هرمزگان با بیان اینکه در جهان بخشی از فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها بر اساس پروژه‌هایی است که از سوی صنایع تعریف می‌شود، اظهار کرد: اما این مسأله در کشور ما به‌خوبی تعریف نشده است که یکی از دلایل تعامل کمرنگ این دو نهاد، عدم اعتماد صنعت به دانشگاه است.
دانشگاه می‌تواند بخش زیادی از مشکلات و نیازهای صنعت را شناسایی و برطرف کند
امراللهی ادامه داد: علاوه بر آن صاحبان صنایع در برخی موارد به دلیل اینکه بخشی از نیازهای آن‌ها به‌راحتی از طریق شرکت‌های خارجی تأمین می‌شود، دیگر به دنبال توانمندی‌های داخلی نمی‌روند. این در حالی است که دانشگاه این ظرفیت را دارد که بخش زیادی از مشکلات و نیازهای صنعت را شناسایی و برطرف کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه امروزه یکی از رموز ماندگاری در عرصه رقابت جهانی، توجه به دانش است،عنوان کرد: این امر در اغلب صنایع مغفول مانده است. تمرکز دانشگاه‌ها بر آموزش، ناهمخوانی برنامهها و متون درسی دانشگاه‌ها با مقتضیات صنعت و بازار کار، زمان‌بر بودن تحقیقات دانشگاهی و نبود مهارت از دیگر دلایل عدم ارتباط کافی و مؤثر دانشگاه و صنعت است.
وی خاطرنشان کرد: از جمله راههای افزایش ارتباط دانشگاه‌ها با صنایع میتوان به تعریف پایان‌نامه‌های مرتبط با صنایع و حمایت صنایع از این پایان‌نامه‌ها اشاره کرد.همچنین فعال نمودن واحد تحقیق و توسعه در صنایع راهکار عملی دیگری است که به تعمیق روابط دانشگاه و صنعت کمک میکند.
زیست‌فناوری دریایی یکی از پردرآمدترین حوزه‌های صنایع دریایی است
امراللهی ادامه داد: بهبود ساختار پژوهشی، طرح پسادکتری صنعتی، فرصت مطالعاتی اساتید و دانشجویان دکتری در صنایع، طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها، افزایش توان علمی دانشگاه‌ها و رویکرد به فناوری‌های نو در دانشگاه و صنعت از دیگر راهکارهای بهبود رابطه صنعت و دانشگاه است.
استاد دانشکده علوم و فنون دریایی با تأکید بر زیست‌فناوری دریایی به‌عنوان یکی از پردرآمدترین حوزه‌های صنایع دریایی بیان کرد: زیست‌فناوری یا بیوتکنولوژی به زبان ساده یعنی تولید کالا و خدمات با روش‌های علمی و فنی و با کمک عوامل بیولوژیک. تعریف دقیقتر این رشته عبارت است از کاربرد روش‌های علمی و فنی در تبدیل بعضی مواد به کمک عوامل بیولوژیک (میکروارگانیسمها، یاخته‌های گیاهی و جانوری و آنزیم‌ها و... ) برای تولید کالا و خدمات در صنایع مختلف بهویژه کشاورزی، صنایع غذایی، آرایشی، دارویی و پزشکی.
وی تصریح کرد: بیوتکنولوژی دریایی یکی از حوزه‌های جدید و در حال رشد است که به کشف و استفاده از فرآورده‌ها و فرآیندهای برگرفته از موجودات دریایی اختصاص دارد.
امراالهی اضافه کرد: جانوران و گیاهان دریایی منبع ترکیبات منحصربه‌فردی هستند که دارای پتانسیل‌های صنعتی در زمینه‌هایی همچون تولید مواد دارویی، آرایشی، افزودنی‌های غذایی، کاوشگرهای مولکولی، آنزیم‌ها، مواد شیمیایی ویژه و مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی هستند.
مدیر گروه زیست‌شناسی دریا دانشگاه هرمزگان با اشاره به مهم‌ترین فواید بیوتکنولوژی دریایی اظهار کرد: مهم‌ترین فواید بیوتکنولوژی دریایی تولید فرآورده‌های جدید و اصلاح‌شده از منابع دریایی، فراهم آوردن تکنیک‌های جدید جهت ردیابی، ارزیابی ذخیره، حفاظت و مدیریت اکوسیستم‌های دریایی و در نهایت پرورش آبزیان به‌صورت پایدار و مطمئن است.
این استاد دانشگاه در خصوص فعالیت‌های دانشگاه هرمزگان در این خصوص عنوان کرد: از جمله اقدامات دانشگاه هرمزگان در زمینه توسعه زیست‌فناوری دریا میتوان به برگزاری اولین همایش ملی زیست‌فناوری دریا در اواخر سال 96 اشاره کرد.
امراللهی اضافه کرد: اخذ مجوز پذیرش دانشجو در گرایش زیست‌فناوری دریا در مقطع کارشناسی ارشد از سال تحصیلی 98-97 و نیز برگزاری هرساله مسابقه ایده بازار دریایی که نقش مهمی در برقراری ارتباط فناوری زیستی و صنعت دریایی دارد، از دیگر اقدامات صورت گرفته در این حوزه است.
وی ادامه داد: همچنین کسب مجوز رشته زیست‌فناوری صنعت و محیط‌زیست، و تجهیز آزمایشگاه مرکزی زیست‌فناوری دانشگاه از برنامههای آتی این دانشگاه است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه هرمزگان با اشاره به ایجاد قطب علمی در این حوزه خاطرنشان کرد: با توجه به مزیتهای جغرافیایی، علمی و زیرساختی دانشگاه هرمزگان، این دانشگاه ایجاد قطب علمی با عنوان «تولید ترکیبات طبیعی دریایی» را در برنامه دارد.
مدیر گروه زیست‌شناسی دریا دانشکده علوم و فنون دریایی در خصوص ضرورت اصلاح برنامه آموزشی این رشته و متناسب کردن آن با نیازهای صنعتی و کاربردی گفت: در حال حاضر رشته زیست‌فناوری دریا از گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد رشته زیست‌شناسی دریا در دانشگاه هرمزگان محسوب می‌شود که البته با توجه به اهمیت مقطع کارشناسی در زمینه تربیت و پرورش نیروی انسانی علاقه‌مند و مستعد و ترغیب دانشجویان به‌منظور ادامه تحصیل در حوزه زیست‌فناوری دریا تلاش شده تا برخی از دروس اختیاری ارائه‌شده به دانشجویان مقطع کارشناسی رشته زیست‌شناسی دریا با رویکرد زیست‌فناوری باشد.
مجهز بودن به دانش و فنآوری در زمینه علوم زیستی نقش مهمی در افزایش توان کشورهاست
عضو هیئت‌علمی دانشگاه هرمزگان تصریح کرد: البته شایان ذکر است که از گذشته بین برنامههای آموزشی تمامی حوزه‌های تحصیلی در کشور و نیازهای صنعتی و کاربردی فاصله چشمگیری وجود داشته و دارد، اما اعضای هیئت‌علمی گروه زیست‌شناسی دریا دانشگاه هرمزگان در چند سال اخیر تلاش مضاعفی برای کاهش این فاصله کرده و سعی کردهاند با به‌کارگیری روشها و متدهای نوین در حوزه زیست‌فناوری پژوهشهای خویش را کاربردی کنند.
امراللهی در پایان با تأکید بر اهمیت علوم زیستی خاطرنشان کرد: امروزه مجهز بودن به دانش و فنآوری به‌خصوص در زمینه علوم زیستی نقش مهمی در افزایش توان کشورها ایفا میکند، چرا که در جهانی که با رشد جمعیت روبروست، دانشی همچون زیست‌فناوری دریایی می‌تواند تأثیر چشمگیری در تأمین غذای نسل حاضر و نسلهای آینده و کنترل و بهبود وضعیت سلامت انسانها و محیط زیست‌شان داشته باشد.
انتهای پیام
نظرات