دشت لوت بیست‌وپنجمین بیابان بزرگ جهان است

 ***لوت در فارسی به معنی لخت، برهنه و بی‌آب و علف است، دشت لوت هم همه این ویژگی‏‌ها را دارد؛ بیابانی در جنوب شرقی ایران و بین استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان که سال‎ها به عنوان گرم‎ترین نقطه زمین شناخته و دمای 71 درجه سانتیگراد در مرکز آن ثبت شده است و پر از ناشناخته‎هاست.

***از دشت لوت با عنوان‎های «چاله لوت، دشت لوت و کویر لوت» یاد می‎شود؛ منطقه‎ای بیابانی با  حدود ۱۷۵ هزار کیلومتر مربع یعنی یک دهم مساحت ایران. این دشت، بیست و پنجمین  بیابان بزرگ جهان است. بخشی از این دشت بزرگ را بیابانی ماسه‎ای و ریگی تشکیل می‎دهد و بخشی از آن هم کویری است؛ برای همین دانشمندان معتقدند که این بیابان بزرگ را باید دشت لوت خواند، نه کویر لوت؛ چون کویر تنها بخشی از آن است.

عکس هوایی از دشت لوت که به عنوان اولین اثر طبیعی ایران در فهرست یونسکو ثبت شد

***دشت لوت سطحی خشک و تیره دارد که گرمای زیادی را به خودش جذب می‏‌کند؛ به همین دلیل در سال‎های ۲۰۰۴، ۲۰۰۵، ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ ماهواره سنجنده «مدیس» دشت لوت را با 70.7 درجه سانتی‌گراد گرم‌ترین نقطه کره‎ زمین اعلام کرد و برخی از جغرافی‎دانان چون «پرویز کردوانی» معتقدند که گرم‌ترین نقطه زمین در بیابان لوت «چاله مرکزی لوت» در ۷۵ کیلومتری شرق شهداد است.

گودترین نقطه داخلی فلات ایران در دشت لوت و با نام گود لوت شناسایی شده است

*** دشت لوت تنها گرم‏ترین نقطه زمین را در خود جای نداده بلکه گودترین نقطه داخلی فلات ایران با نام «گود لوت» هم در دل این دشت عجیب است.

کلوت‌های اسرارآمیز شهداد در دل دشت لوت

 *** یکی از زیباترین مناظر در دشت لوت، کلوت‎های اسرارآمیز شهداد است؛ کلوت‎های شهداد از دور شبیه شهری با آسمان‌خراش‎های کلوخی است که برخی آن را شهر ارواح، شهر خیالی و یا شهر لوت نامیده‌اند. کلوت‏‌های شهداد مرتفع‎ترین هرم‎های ماسه‎ای دنیا هستند که بر اثر فرسایش باد و آب ایجاد شده‌اند. در میانه این کلوت‎های اعجاب برانگیز تقریبا هیچ حیاتی وجود ندارد و می‎گویند هنوز هیچ انسانی همه‌ بخش‎های این شهر را نپیموده است.

***در نزدیکی کلوت‎های شهداد و در دل دشت لوت، تمدنی با قدمتی بیش از 6 هزار سال وجود دارد، از گورستان شهداد آثار بسیاری از سفال تا مجسمه و زیوآلات به دست آمده و قدیمی‎ترین درفش جهان با نام «درفش شهداد» در این منطقه کشف شده است.

*** ناخن دایناسور و تکه‌های شهاب‌سنگ هم از کشفیات این بیابان بزرگ است. البته اصالت ناخن پیدا شده هنوز قطعی نیست و بررسی‌ها روی این فسیل ادامه دارد. 

*** پوشش گیاهی دشت لوت درختان و درختچه‌‏های گز است که در گلدان‏‌های بیابانی قرار دارد که به «نبکا» شهرت دارند و برای جلوگیری از مدفون شدن در زیر شن‏‌ها با استفاده از آب سفره‏‌های زیرزمینی رشد می‏‌کنند.

*** دشت لوت با وجود سختی آب و هوا اما گونه‏‌های جانوری  متنوعی دارد، روباه شنی، خرگوش، گربه شنی، جبیر، جرد، سارگپه، شاهین، مگس گیر، چک کاکلی، تیر مار، شتر مار، مار جعفری، آگامای سروزغی، دم سیاه و عربی و انواع عقرب شامل عقرب طلایی، سیاه و جرار و در ارتفاعات کل، بز و جبیر قابل مشاهده است که نشانه چرخه فعال اکولوژی دشت لوت است.

***وارد شدن به دشت لوت و کویرپیمایی در این منطقه کار ساده‏‌ای نیست، به دلیل صعب‎العبور بودن منطقه و نبود هیچ گونه سوختی، کویر پیمایی در این منطقه، پرخطر و دشوار است. اما گروه‏های ایرانی و خارجی بسیاری تا کنون اقدام به وارد شدن به دل این کویر بزرگ کرده‏‌اند که گزارش سفر آنها پرده از زیبایی‏‌ها این کویر اسرار آمیز بر می‏‌دارد.

*** اضافه شدن یک اثر به فهرست جهانی یونسکو سبب می‎شود که دخل و تصرف در آن سخت شود، همچنین باید از سوی کشوری که نگهدارنده اثر محسوب می‎شود، برنامه‏‌های حمایتی برای آن اثر اجرا شود و از هر اقدامی‌که باعث به خطر افتادن اثر می‌شود باید جلوگیری کرد.

ایسنا - آزاده شمس

انتهای پیام