23 بهمن ماه سال گذشته به‌دنبال حفاری شرکت گاز در حریم درجه‌ی یک نقش رستم در شهرستان مرودشت، سازه‌ای ناشناس در مسیر خط لوله‌ی گاز کشف شد.
سازه‌ای که نتوانست توجه مسوولان میراث فرهنگی را برای توجه یا دست کم بررسی و کاوش، جلب و توقف کار شرکت گاز را برای مدتی به‌دنبال داشته باشد. این روزها ماشین‌های سنگین شرکت گاز به نزدیک‌ترین نقطه‌ی نقش رستم رسیده‌اند و اجرای طرح ملی برای انتقال گاز از جنوب به شمال کشور را ادامه می‌دهند.
یک باستان‌شناس در شهرستان مرودشت - مرتضی همایون - در یادداشتی با عنوان «غروب توسعه پایدار در آخرین نفس‌های نقش رستم» که آن را در اختیار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) قرار داده، با اعتراض به بی‌توجهی متولیان میراث فرهنگی در استان فارس به وضعیت محوطه‌ی تاریخی «نقش‌رستم» آورده است: «از نشانه‌های کشورهای توسعه‌نیافته یا در حال توسعه‌ی جهان سوم، بی‌توجهی به توسعه‌ی پایدار و استفاده از سرمایه‌های باستانی برای کسب درآمد پایدار و قربانی شدن آن توسط طرح‌های عمرانی با بازده زمانی اندک بوده است.
از دیرباز یکی از گذرگاه‌هایی که همیشه در طول هزاره‌ها مورد توجه و اهمیت بوده و در هر دوره‌ای به آن افزوده شده و گاه مورد دستبرد قرار گرفته است، گذرگاه منحصربه‌فرد «نقش رستم» در مرودشت است که به‌دلیل موقعیت خاص خود تا کنون ارزش خود را از دست نداده است.
در گذشته تنها مسیر شاهی که بی‌ارتباط با موقعیت و ارزش باستانی این محوطه نبوده، از این معبر تاریخی تا زمان حال می‌گذشته است که متأسفانه در عصر حاضر فقط با توجیه طرح‌های عمرانی، شاهد هستیم گاهی با مجوزهای صادرشده از سوی سازمان میراث فرهنگی که خود به‌نوعی متولی و سرپرست این‌گونه مجموعه‌های بی‌سرپرست و جداافتاده در منظر توسعه پایدار است، شاید تحت فشار وزارتخانه‌های دیگر، روبه زوال و تخریب جبران‌ناپذیر، قرار گرفته است.
ابتدا به بهانه‌ی گسترش جاده و دو بانده کردن مسیر جاده‌ی شیراز - اصفهان که آثار جبران‌ناپذیری بر روند تخریب محوطه باقی گذاشته است، سپس طرح‌های گازرسانی - که دل هر انسان دلسوزی فارغ از نظر کارشناسی را به درد می‌آورد - پس از آن اجرای خط آهن توسط دولت نهم که فقط با تلاش گروهی از کارشناسان و دوستداران میراث به مقدار کمی جابه‌جا شد، اما در نهایت بر روند تخریبی مجموعه بی‌تاثیر نبوده و نخواهد بود.
خطوط جدید انتقال برق نیز که برخلاف تعهد وزارت نیرو و شرکت‌های برق‌رسانی عملا مانند طناب داری بر گردن این مجموعه هر روز تنگ‌تر و مجالی بر حریم منظری «نقش رستم» باقی نگذاشته است.
در نهایت، در آخرین اقدام غیرمسوولانه و کاشناسانه می‌توان به اجرای طرح دیگری توسط شرکت گاز اشاره کرد که نه‌تنها در چندماه گذشته با تخریب سازه‌ای در نقش رستم بر صدر اخبار قرار گرفت، بلکه به تعهد خود مبنی بر انتقال مسیر از حریم این اثر نیز عمل نکرد. این اقدامات همه در زیر چتر نظارت و با تأیید و مجوزهای سازمان میراث فرهنگی انجام گرفته است.»
همایون در ادامه‌ی یادداشت خود با طرح این پرسش که «تا کجا می‌توان به بهانه‌ی طرح‌های عمرانی، پا را بر گردن محوطه‌ای تکرارناشدنی مانند نقش رستم نهاد گذاشت و چشم روی فجایع، آثار و عواقب این‌گونه طرح‌ها بست و شاهد آخرین نفس‌های نقش رستم که اسرار هزاره‌ها را در خود دارد، بود؟» آورده است: «چرا نباید به عوض توجیه، سعی در انتقال مسیرهای عمرانی به مناطق کم‌خطرتر کرد که هم طرح‌های عمرانی به سرانجام برسد و هم خطری بیش از این محوطه‌های ارزشمند را که تکرارناشدنی هستند را تهدید نکند؟»
انتهای پیام
نظرات