فتوگرامتري چيست؟
فرآيند اندازه‌گيري تصاوير اجسام در روي عكس‌هاي هوايي را فتوگرامتري گويند و به‌عبارت دقيق‌تر فتوگرامتري عبارت است از هنر، علم و تكنولوژي تهيه اطلاعات درست از عوارض از طريق اندازه‌گيري، ثبت و تفسير بر روي عكس و ساير مداركي كه دربردارنده‌ي اثري از انرژي الكترومنيتيك تابشي ثبت شده باشد.
به گزارش خبرنگار سرويس «نگاهي به وبلاگ‌ها»ي ايسنا بلاگر http://surveyingtec.persianblog.com/ مي‌نويسد: عكس به‌عنوان مهم‌ترين منبع اطلاعاتي در علم فتوگرامتري است و در حقيقت اصول كار در فتوگرامتري بر روي عكس‌هاي هوايي است.
عموماً فتوگرامتري را به دو شاخه فتوگرامتري «متريك» و فتوگرامتري «تفسيري» تقسيم‌بندي مي‌كنند.
در فتوگرامتري متريك، اندازه‌گيري‌هاي كمي مطرح است. يعني با استفاده از اندازه‌گيري‌هاي دقيق نقاط از طريق عكس مي‌توان فواصل حجم، ارتفاع و شكل زمين را تعيين كرد كه معمول‌ترين كاربردهاي اين شاخه از فتوگرامتري تهيه نقشه‌هاي مسطحاتي و توپوگرافي از روي عكس‌هاست.
اما فتوگرامتري تفسيري خود به دو شاخه تفسير عكس و سنجش از دور تقسيم مي‌شود.
در قسمت تفسير عكس بيشتر مطالعات كيفي بر روي عكس انجام مي‌گيرد، به‌عنوان مثال وضعيت پوشش گياهي يك منطقه و يا ميزان جمعيت يك شهر را از طريق عكس مورد مطالعه و تحقيق قرار مي‌دهند. در حالي كه سنجش از دور كه يك علم جديدي است با استفاده از ماهواره‌ها و سنجنده‌هاي متفاوت نظير دوربين‌هاي چند طيفي و مادون قرمز، حرارتي، رادار و … بر روي اطلاعات كمي و كيفي عوارض با دقت بسيار خوبي، اندازه‌گيري صورت مي‌گيرد. در حال حاضر با توجه به لزوم استفاده از منابع طبيعي، محيطي و به‌عبارت ديگر لزوم استفاده از عوارض كمي و كيفي، اين دو شاخه و تفسير عكس و سنجش از دور با هم تركيب شده و باعث بوجود آمدن سيستم‌هايي نظير GIS و LIS در اين علم شده است.
ريشه كلمه Photogrammetry از سه كلمه يوناني فتوس يعني نور، گراما يعني نوشته شده و مترون يعني اندازه‌گيري، گرفته شده است.
*تاريخچه فتوگرامتري
ارسطو حدود سال 350 قبل از ميلاد به تصوير كردن اشياء با استفاده از نور پرداخت، در اوايل قرن 18 دكتر تايلور كتابي را در زمينه پرسپكتيو خطي چاپ كرد و مدتي بعد از آن جي – لامبرت، پيشنهاد استفاده از اين اصول پرسپكتيو را در تهيه نقشه ارايه كرد و در واقع فتوگرامتري با پيدايش عكاسي تحول اساسي يافت و در اين بين زحمات لويش داگور فرانسوي در ظهور هنر عكاسي و پيشرفت آن نقش زيادي داشت.
اولين تجربه فتوگرامتري در تهيه نقشه‌هاي توپوگرافي در سال 1849، توسط اداره مهندسي ارتش فرانسه، تحت فرماندهي كلنل رايم لائومرات با عكسبرداري هوايي از داخل كايت و بالن توسط دوربيني كه در آن از شيشه استفاده شده بود، به‌وقوع پيوست. به دليل وجود مشكلات در تهيه نقشه از عكس‌هاي هوايي، لائومرات كوشش‌هاي خود را در تهيه نقشه بر روي عكس‌هاي زميني و با استفاده از تئودوليت‌ها متمركز كرد و سرانجام در سال 1859 وتانست كاربرد عكس را در نقشه‌برداري به اثبات رساند و به همين دليل براي قدرداني از زحمات او به او لقب پدر فتوگرامتري داده شد.
در سال 1886 كاپيتان دويل نقشه‌بردار كانادايي ايستگاه از اصول لائوسدات را در تهيه نقشه حتي از مناطق ناهموار و كوهستاني مناسب تشخيص داد. در سال 1895 اولين دستگاه داراي ديد برجسته بيني را طراحي و ساخت. سازمان نقشه‌برداري آمريكا در سال 1894 براي نقشه‌برداري از مرز آمريكا و كانادا از فتوگرامتري بهره جست. در سال 1901 دكتر كارل پولفريش با استفاده از نقطه شناور به نام‌هاي استرئوكمپاراتور و استرئواوتوگراف ساخته شد. اختراع هواپيما در سال 1902 توسط برادران رايت بزرگترين قدم در پيشبرد فتوگرامتري هوايي نوين بود. اولين عكسبرداري با هواپيما در سال 1909 از يكي از شهرهاي ايتاليا انجام شد، بعد از آن با شروع جنگ جهاني اول در سال 1913 عكسبرداري از طريق هواپيما براي تهيه نقشه به اوج خود رسيد و در فاصله بين دو جنگ جهاني، شركت‌هاي خصوصي و سازمان‌هاي زيادي در اروپا و آمريكاي شمالي براي تهيه نقشه‌هاي توپوگرافي و … با استفاده از فتوگرامتري تأسيس شد. با شروع جنگ جهاني دوم، به‌دليل نياز شديد به نقشه روش‌ها و دستگاه‌هاي جديدي جهت تهيه نقشه با كمترين زمان ساخته شد كه از جمله مي‌توان به ساخت دستگاه مولتي پلكس توسط ارتش آمريكا براي تهيه نقشه‌هاي مورد نياز در جنگ، اشاره كرد. در اين دوره تفسير عكس نيز به اوج خود رسيده بود. اعزام اولين قمر مصنوعي بنام Spunik در اكتبر 1975 به وسيله اتحاد جماهير شوروي و سپس اعزام ماهواره‌هاي ديگر به‌خصوص در سري ماهواره‌هاي Land sat به‌وسيله آمريكا، با دوربين‌هاي چند طيفي و با طول موج‌هاي گوناگون، توانسته ابعاد جديدي را در فتوگرامتري به‌نام علم سنجش از دور به‌وجود آورند.
داده‌هاي دوربين رقومي به روش نيمه خودكار پردازش مي‌شود. در همه تصاوير، نقاط نشانه‌گذاري شده را عامل انساني شناسايي نموده و سپس طي عمليات تناظريابي به روش كمترين مربعات به طور خودكار با دقت زير پيكسل اندازه‌گيري مي‌شود. با استفاده از اين مختصات تصويري و برخي نقاط كنترل كه به روش ژئودتيك تعيين شده بودند، مختصات سه بعدي همه نشانه‌ها در فضاي شيء با سرشكني دسته پرتو به روش خود كاليبراسيون به دست مي‌آيد. با استفاده از مختصات تعيين شده به روش ژئودتيك مربوط به باقيمانده نقاط، اواع مختلف نقاط كنترل در سرشكني دسته پرتو آزمايش شده تا دقت خارجي كنترل گردد. پارامترهاي اضافي براي جبران تابيدگي عدسي، توجيه داخلي و ديگر خطاهاي نظام‌دار دوربين نيز معرفي مي‌شوند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات